HOOP NA DE WANHOOP BIJ ORANJE

Wie niet beter weet, moet de indruk hebben gekregen dat ook voor Oranje de voorbereiding op het WK is begonnen. Onverminderd groot was de aandacht voor de  vriendschappelijke interlands tegen de WK-gangers Engeland en Portugal.  De Amsterdam ArenA, het stadion dat al een jaar wacht op de officiële doop tot Johan Cruijff ArenA, was voor de verloren wedstrijd tegen Engeland (0-1) volledig uitverkocht – mede omdat de meeste tickets de weggeefprijs van tien euro hadden gekregen. Maar pas in de tweede wedstrijd, op ‘neutrale’ grond in de Portugese enclave Genève, kwamen het enthousiasme en het nieuwe elan tot uitdrukking in de uitslag, een klinkende zege op Europees kampioen Portugal: 0-3.

De opmerkelijke zege, de wijze waarop Cristiano Ronaldo de mond werd gesnoerd door jongelingen als De Ligt en Vilhena, verdreef de mineur en het chagrijn na het steriele potje tegen Engeland. Ronald Koeman, de alom hartelijk verwelkomde nieuwe bondscoach, had Oranje op liefst zeven plaatsen gewijzigd, deels overeenkomstig zijn oorspronkelijke voornemens.  Alleen twee van de drie centrumverdedigers (aanvoerder Virgil van Dijk en Matthijs de Ligt), middenvelder Gini Wijnaldum en aanvaller Memphis Depay hadden hun plaats behouden. Belangrijker misschien nog was de vervanging van de nogal lompe spits Bas Dost. Met Depay en Ryan Babel in een tweemans-aanval ontstond er vanuit het middenveld volop ruimte voor de nieuw ingebrachte Davy Pröpper, ex-speler van Vitesse en PSV, nu in de Premier League regisseur bij Brighton & Hove Albion FC.

Oranje had tegen de counterspecialisten van Europees kampioen Portugal  de meevaller dat het in een goed half uur met 2-0 vóór kwam. Dat gaf rust, vertrouwen en moed gaf en legde frustratie bloot bij Ronaldo & co. Met name de wijze waarop de 18-jarige De Ligt zich etaleerde, symboliseerde de nieuwe geest bij Oranje. De verdediger van Ajax, van 12 augustus 1999, speelde dinsdag al zijn zesde interland. Een jaar eerder beleefde hij een dramatisch debuut bij de nederlaag tegen Bulgarije, de inleiding tot de uitschakeling voor de WK-eindronde. Het tekent de mentale kracht bij De Ligt dat hij er niet onder gebukt is gegaan. Zowel tegen Engeland als Portugal was hij de absolute uitblinker bij Oranje, in het tweede duel zelfs met twee assists.

INTIMIDATIE RONALDO

,,Een geweldige ontwikkeling van hem. Hij kan goed voetballen. Tegen Portugal was hij aan de bal beter dan vrijdag. Daar hebben we met hem over gesproken. Hij is zo’n speler die vrije mensen op het middenveld ziet. Dat overzicht is er. Dan is het prettig voetballen”, oordeelde Koeman over De Ligt, die steeds met een stalen blik de intimidatiepogingen van Cristiano Ronaldo trotseerde. ,,Als je zag hoe Ronaldo erbij liep, die was niet blij”, gniffelde Koeman.

De zege kwam als geroepen voor de nieuwe bondscoach, die na de nederlaag tegen Engeland nog behoorlijk ontstemd was geweest. Ook hij kon weer eens constateren hoe grillig prestaties elkaar kunnen afwisselen op het voetbalveld. Of, zoals verslaggever Willem Vissers van de Volkskrant schreef: ‘Dat is ook zo heerlijk aan voetbal. De wedstrijd toonde de aard van het spel, met de onvoorspelbaarheid van het weer in maart. Het kan altijd weer anders, en snel ook.  Wanhoop en hoop liggen naast elkaar.’

In dagblad Trouw noemde Henk Hoijtink, in Nederland verkozen tot sportjournalist van het jaar, de vervanging van Kevin Strootman van belang. Bij AS Roma maakt Strootman doorgaans veel meer indruk dan in het Nederlands elftal. Hoijtink: ‘De herschikte ploeg maakte bovenal een frissere indruk, met de rustige Pröpper op het middenveld als een voorlopige verbetering ten opzichte van de in Oranje onverminderd stroperige Strootman.’

De nederlaag op vrijdag was de eerste in eigen huis vanaf 1969. In de reeks van 18 verloor Oranje sinds het EK van 1996 in Engeland verder alleen de groepswedstrijd tegen de gastheer. Kennelijk is Engeland ontgaan hoever Oranje is teruggevallen, in kwaliteit en in resultaten. Het gemis van de ‘Grote Vier’ uit de laatste succesvolle  generatie – Robben, Van Persie, Sneijder, Van der Vaart, blijkt niet zomaar op te vangen. Veelzeggend waren de reacties in de Britse media. De BBC concludeerde na de zuinig uitgevallen 0-1 dat ‘een vorige generatie van Oranje, ook al zijn die nu in de veertig’, het beter had gedaan. ‘Wanhopig teleurstellend’, noemde Henry Winter in The Times het Nederlandse optreden met alleen de ‘vroegrijpe’ Ajax-verdediger Matthijs de Ligt als ’baken van hoop’. In The Guardian concludeerde Dominic Fifield: ‘In twee dagen tijd zijn er meer dan honderd Engelse fans gearresteerd in Amsterdam, maar op voetbalgebied moet Nederland zich schamen.’

AANKNOPINGSPUNTEN

Gelukkig voor de Oranje-fans ziet Ronald Koeman, zeker na de zege op Portugal, genoeg aanknopingspunten om zich aan vast te klampen. Het systeem met drie centrumverdedigers vormt voor hem de basis om verder te bouwen. Naast de talentrijke De Ligt kan hij daarvoor beschikken over tenminste drie verdedigers uit grote competities. Virgil  van Dijk (Liverpool) is de duurste verdediger ter wereld. Stefan de Vrij verhuist na dit seizoen transfervrij van Lazio naar Internazionale.  Nathan Aké, opgeleid bij Chelsea, is bij Bournemouth uitgegroeid tot vaste kracht. Bij de zege op Portugal zal Koeman wel overtuigd zijn geraakt door doelman Cillessen, Pröpper en het aanvalsduo Depay/Babel. Dubben zal de bondscoach zeker nog over de posities van de vleugelverdedigers en op het middenveld waar de nog geblesseerde Daley Blind deze week ontbrak.

Voordat in september de Nations League van stapel loopt, en het tegen Frankrijk en Dutsland menens wordt voor Oranje, krijgt Koeman nog twee oefeninterlands om het nieuwe geraamte te vinden. Op 31 mei wacht Slowakije, op 4 juni Italië, beide keren buitenshuis. In het najaar staat verder alleen nog een ‘friendly’ tegen de Rode Duivels in de agenda, op 16 oktober ín België. Tot op heden heeft de KNVB vanuit Brussel nog niet horen gekregen dat Oranje inmiddels te zwak wordt bevonden als oefenpartner. Een soortgelijk bericht kwam begin januari wel uit Spanje binnen. Bij nader inzien wilde Spanje namelijk deze week toch de voorkeur geven aan Argentinië, met Messi, als gelijkwaardiger tegenstander in de aanloop naar het WK.  De al geplande interland werd daarom geschrapt, waarop alsnog Portugal, met Cristiano Ronaldo, kon worden gestrikt.

UNION CLUB

De gedevalueerde ‘marktwaarde’ van Oranje kan de Nederlandse voetbalbond nog niet verontrusten. De KNVB beroept zich namelijk op het lidmaatschap van de Union Club, een pact waarin Duitsland, Engeland, Frankrijk, Italië, Spanje én Nederland onderling oefeninterlands zouden afspreken. Een genootschap waar Europees kampioen Portugal en ook België kennelijk niet toe mogen behoren.  KNVB-woordvoerder Chris van Nijnatten wijst in de NRC met enige trots op de positie van de KNVB  in die ‘Union Club’.  ,,De landen waarmee we samenwerken in de Union Club, die kennen ons voetbal. Die weten ook dat je af en toe een dal hebt in de permanente golfbeweging.”

Twitter: @hmees