Van 6 tot 31 juli loopt UEFA Women’s Euro 2022 in Engeland. Stilaan krijgt het vrouwenvoetbal het respect dat het verdient. Dat heeft een eeuw geduurd. Dik honderd jaar geleden trok de eerste vedette van het vrouwenvoetbal, Lilly Parr, in Groot-Brittannië tienduizenden fans naar de stadions. De vrouwelijke variant van het voetbal stak op dat ogenblik de mannelijke inzake populariteit naar de kroon. Tot woede van de Engelse conservatieve bondsbonzen. Deze maand volgen miljoenen televisiekijkers de prestaties van onder meer Ada Hegerberg, de hedendaagse opvolgster van Lily Parr. Zeer verrassend ging de beste Europese voetbalster van het ogenblik met liefst 8-0 onderuit tijdens Engeland-Noorwegen.
Naar aanleiding van UEFA Women’s Euro 2022 brengen we ‘een kleine geschiedenis van het vrouwenvoetbal’ in verschillende afleveringen. Deze zal ook in het najaar verschijnen in het nieuwe boekzine ‘Heldinnen van het voetbal’.
NOORWEGEN EN DE VERENIGDE STATEN LEIDEN DE DANS
Vanaf de jaren tachtig van de twintigste eeuw verandert langzaam de mentaliteit ten aanzien van het vrouwenvoetbal. Vooral Noorwegen en de Verenigde Staten hebben sterke structuren opgezet waar vrouwen autonoom de beslissingen kunnen nemen over hun sport.
Voetbal is de sterkst groeiende sport voor vrouwen in de hele wereld. In Zweden, Denemarken en Noorwegen was het al in de jaren tachtig de populairste vrouwensport, momenteel is voetbal –soccer – dat ook in de Verenigde Staten, Duitsland en Groot-Brittannië geworden.
Noorwegen was rond de eeuwwisseling de leidende natie van het vrouwenvoetbal in Europa. Dat was geen toeval.
De vrouwelijke sociaal-democratische eerste minister Gro Harlem Brundtland was in de jaren negentig tien jaar aan de macht in Noorwegen. Ze bedacht in 1987 in opdracht van de Verenigde Naties een roodgroene blauwdruk voor de wereld: ‘Our Common Future’, een met warmte geschreven rapport over de gemeenschappelijke toekomst van de mensheid. Brundtland voerde een verheven betoog voor een op de vrouw gerichte verzorgingsstaat met ecologische accenten en ruimte voor het vrije woord.
Het Noorse voetbal kon floreren dankzij deze algemene graad van vrouwenemancipatie in het land. Op de bijeenkomst van de Women Sport Foundation in 1993 was er slechts één man aanwezig: de Noorse afgevaardigde. In de Noorse voetbalbond werd niet over mannen en vrouwen gepraat. Het beleid werd gemeenschappelijk gevoerd. Noorwegen had vrouwen in alle belangrijke afdelingen van de voetbalbond en ook bij de UEFA en WSF. In 1996 werd Karen Espelund verkozen tot vicepresident van de voetbalbond.
Ze ontwierp de zeven krachtlijnen van het Noorse vrouwenvoetbalmodel.
- Totale immigratie van vrouwen op alle beleidsniveaus van de voetbalbond.
- Opbouw van een structuur die alle kennis van het voetbal (technische en tactische ontwikkelingen) bundelt.
- Zelfde indelingen voor meisjes als bij het jongensvoetbal.
- Kans voor meisjes om tot hun zestiende in gemengde ploegen aan te treden.
- Opleiding van vrouwelijke coaches, beleidsfiguren en scheidsrechters
- Topspeelsters als rolmodel presenteren
- Gelijke vertegenwoordiging van mannen en vrouwen in beleidsorganen
Espelund pleitte destijds in de UEFA voor een solide basisstructuur in elk aangesloten land en voor de mogelijkheid om het meisjesvoetbal in scholen te promoten. De uitvoering hiervan laat voorlopig op zich wachten in Europa.
De Verenigde Staten hebben deze stap wel gezet en het oude continent intussen overvleugeld.
Anno 2000 voetbalden meer dan negen miljoen vrouwen in clubverband. Dat was het hoogste aantal ter wereld.
Het aantal meisjes dat via de zogenaamde ‘high school soccer’-competities deelnam aan het voetbal was ongeveer hetzelfde als het aantal jongens. Het schommelt rond de 200.000l. Soccer is in een tijdspanne van vijftien jaar vanuit het niets naar de top drie van populairste vrouwensporten geklommen.
De zogenaamde Title IX of the Educational Amendments of 1972 gaf de emancipatiebeweging een wettelijk kader. Hierdoor werd de officiële gelijkheid tussen man en vrouw afgekondigd. Van dan af krijgen studentes de kans om in te schrijven aan sportprogramma’s op hun hogescholen of universiteiten. Het voetbal werd beschouwd als nieuwe sport. Tussen 1992 en 1995 zagen liefst 75 vrouwenclubs het licht aan universiteiten. De sport die op twee stond, softball, moest het stellen met negentien.
