Matennaaierij, noemde Ruud Gullit het na de finale om de KNVB-beker. In het Nederlandse voetbal gaan de gedachten bij die term snel uit naar Lothar Matthäus, het symbool van de Schwalbe in de jaren 80 en 90 van de vorige eeuw. Of we herinneren ons opnieuw hoe Franky Vercauteren als stervende zwaan neerging waarmee hij in een WK-kwalificatieduel voor de Mundial van 1986 een rode kaart voor Wim Kieft uitlokte.
Zulk wangedrag werd lange tijd niet geaccepteerd in het Nederlandse voetbaldomein. De tijden zijn veranderd. Winnen, ten koste van alles, is belangrijker geworden dan waardigheid. Spelers van Ajax en PSV die in Oranje geacht worden maten te zijn, ging het er zondag in de finale om de KNVB-beker voornamelijk om elkaar een oor aan te naaien. Het verderf verknolde de eindstrijd in de Rotterdamse Kuip tot een veelkoppig monster, dat een gezicht kreeg in een polonaise van driftkoppen.
De opstootjes regen zich aaneen, vooral in de eerste helft. Voortdurend rolden er spelers over het gras, alsof ze getroffen waren bij raketaanvallen. Treiteren, zuigen, duwen, sjorren, verongelijkt protesteren, wederzijds tergen en vooral veel aanstellerij bepaalden het beeld van een schamele eindstrijd die na een armoedig afgewerkte penaltyserie met winst voor PSV werd afgesloten.
INTIMIDATIE HEITINGA
Niet alleen de spelers droegen met hun haantjesgedrag hieraan bij, ook de coaches. John Heitinga, de interim-coach van Ajax, ging zelfs zover dat hij bij een rush van Xavi Simons, vlak langs de zijlijn, opzichtig naar voren stapte. Hij stak zijn hoofd uit, tot slechts enkele decimeters van de PSV’er vandaan, zichtbaar bedoeld als intimidatie. Scheidsrechter Higler liet het begaan. Pas in de 43ste minuut had hij de eerste van elf gele kaarten getrokken, niet voor misbaar maar na een woeste charge van Ajax-verdediger Sánchez die zoveel geladenheid droeg dat niemand had opgekeken van rood.
Ook lang na afloop wilde Heitinga niet inzien hoezeer het spelersgedrag miljoenen voor de tv had geïrriteerd. ,,Ik heb gezien dat mijn jongens voor elkaar opkwamen. Moet ik dat veroordelen? Dan moet ik eerst de beelden terugzien”, zei Heitinga slechts. ,,Een aantal opstootjes, dat hoort er wel een beetje bij”, vond PSV-coach Ruud van Nistelrooij.
‘SIMONS IS EEN HOMO’
Ook supporters uit beide kampen lieten het heetgebakerd sfeertje oplaaien. De aftrap moest vier minuten worden opgeschort omdat er zoveel verboden vuurwerk het stadion in was gesmokkeld dat eerst een dik rookgordijn moest vervagen. Tijdens de wedstrijd klonken herhaaldelijk de spreekkoren ‘Simons is een homo’, gericht op Xavi Simons, een schanddaad die zich wel vaker voordoet, voornamelijk omdat de PSV-aanvaller zich regelmatig misnoegd toont. Simons krijgt van tegenstanders zoveel te verduren dat hij royaal bovenaan staat in een klassement met charges tégen hem die in gele kaarten resulteerden. Van enige bescherming tegen de kwetsende spreekkoren door scheidsrechter Higler was in de bekerfinale geen sprake, ook al heeft de KNVB recent nog gedicteerd dat de wedstrijd moet worden stilgelegd bij aanhoudende kwetsende en discriminerende publieksuitingen. Ook de regel dat de speaker zich moet laten horen bij dit soort incidenten werd zondag genegeerd.
Het bezoek van de 17.500 Ajax-aanhangers aan Rotterdam ging ook gepaard met flinke vernielingen aan toiletten en stoeltjes. Voor de wedstrijd werden al vijftig aanhoudingen verricht. Binnen het stadion bleef slechts de schade als souvenir achter.
STRAFSCHOPPEN-EPILOOG
Dit alles paste in een naargeestige finale, met doelpunten van Steven Bergwijn en de ingevallen Thorgan Hazard, waarin staaltjes aantrekkelijk voetbal uiterst sporadisch waren. PSV had in middenvelder Joey Veerman zijn beste speler, toevallig degene die zich onttrok aan de opstootjes en tijdens de pauze zijn medespelers opriep te stoppen met hun ‘kinderachtig’ gedrag. Veerman, gezegend met een fijne traptechniek, kwam als nummer 6 niet aan bod in de strafschoppen-epiloog die na de 1-1 noodzakelijk werd.
Ronduit gênant was het verloop daarvan, met slechts vijf treffers. Brian Brobbey schoot hoog over, Jurriën Timber zag zijn inzet via de lat over gaan. Lachwekkend haast was de wijze waarop de Mexicaan Edson Alvarez de vijfde strafschop van Ajax verprutste. Na een loodrechte aanloop van een meter of zeven kwam hij pal voor de bal uit waarna nog slechts een rollertje kon volgen, naar het midden van het doel, recht in de handen van PSV-doelman Joël Drommel.
PSV miste twee keer waarna de van Anderlecht overgenomen Fábio Silva de feestronde mocht inzetten. Voor Ajax betekende het de vijfde nederlaag op rij tegen PSV; na de bekerfinale van vorig seizoen, het duel om de Johan Cruijff Schaal en de twee competitieduels.
‘LOTERIJ’
Nederigheid paste niet bij de nieuwe knock-out voor Ajax. Coach Heitinga verklaarde zonder te verblikken dat hij het niet nodig had gevonden vooraf specifiek te oefenen op strafschoppen. ,,Het is toch een loterij”, haalde Heitinga een oud cliché aan, alsof mentale kracht, traptechniek en stalen zenuwen niet van belang zijn op de stip.
De opmerkingen van Heitinga passen bij de bluf van Ajax, dat almaar verder wegzakt zonder zijn eigendunk kwijt te raken. Komende zaterdag wacht een nieuwe krachtproef als AZ in Amsterdam op bezoekt komt. Bij verlies duikelt Ajax naar de vierde plaats en moet het voor Europees voetbal in het nieuwe seizoen wellicht rekening gaan houden met de Conference League. Hoe het er dan voorstaat bij Ajax, met welke coach, met welke directie, met welke spelers, dát is nu al de vraag.
