Bij Spanje tegen Georgië op het EK doet zich weer zo’n situatie voor, Spanje scoort de gelijkmaker terwijl een teamgenoot zich in buitenspelpositie bevindt, midden in het strafschopgebied, tussen schutter en doelman – vlak naast de baan van het schot.
Hij blokkeert echter niet het gezichtsveld van de keeper op het moment van schieten. Hij is even daarvoor opzij gestapt. Als je bent opgegroeid met de buitenspelregel van vroegere tijden, blijft het een vreemde gewaarwording om dit te zien gebeuren. Onder de oude regel was het 100% strafbaar, want hinderlijk buitenspel geweest … Geen twijfel mogelijk! Maar de Spaanse aanvaller raakt de bal niet en blijft dus passief in deze spelsituatie. Er kan hem geen actieve betrokkenheid worden verweten.
Tegen Denzel Dumfries werd tijdens Nederland-Frankrijk vorige week wel buitenspel geoordeeld. De situatie was een andere: hij stond op de doellijn tussen keeper en bal op het moment dat de bal de doellijn uit het schot van Xavi Simons passeerde. Hij leek de bewegingsvrijheid van de keeper in te perken, want die kon niet om hem heen naar de bal duiken. Maar dat deed regeltechnisch niet ter zake. Beperkte hij dan wel diens gezichtsveld op de bal, staande op de doellijn? Laten we er even van uitgaan dat dat zo was, dan was ook dat niet relevant, want het beslissende moment is niet het moment dat de bal de doellijn passeert, maar cruciaal is het moment dat het schot wordt getrapt en toen blokkeerde Dumfries het gezichtsveld van de keeper in ieder geval niet.
Bij vrije schoppen op de rand van het strafschopgebied zie je vaak dat aanvallers achter de spelers in het muurtje kruipen, in buitenspelpositie. Net voordat de vrije schop genomen wordt, over het muurtje heen, stappen ze terug naar de ‘onside’ positie.
Door achter het muurtje te gaan staan, willen ze de verdedigers blijkbaar naar achteren dwingen, ‘meenemen’, weg van de bal. Zo scheppen ze meer ruimte voor de schutter. Want verdedigers zijn geneigd hun tegenstanders voor zich te willen hebben. Je wil geen spelers in je rug hebben waar je geen zicht op hebt. Of is het zo dat sommige spelers door terug te stappen de verdedigers van de tegenpartij weer naar voren willen doen bewegen, terwijl andere aanvallers van voor het muurtje het strafschopgebied in sprinten en vrijkomen?
Vroeger zouden de aanvallers in die situatie zijn teruggelopen uit buitenspel en dat was strafbaar indien het niet op tijd gebeurde. Merkwaardig is daarom dat ze dat nog steeds zo doen, want ze kunnen gewoon blijven staan zolang ze de bal, maar niet spelen of anderszins actief betrokken raken. Tenzij er dus een bepaalde tactische gedachte achter zit.
Wanneer spelers spontaan in een buitenspelpositie zijn gekomen (door het spelverloop, de ontwikkeling van een aanval), zie je dus dat ze de nieuwe regel toepassen, want ze doen er dan alles aan om niet aan het spel deel te nemen (stokstijf blijven staan, wegstappen).
Opvallend is echter dat de passieve buitenspelpositie niet bewust tactisch wordt uitgebuit. Of is dat in strijd met de geest van het spel, onsportief gedrag? Balletje afwachten zonder de bal te gaan spelen. Je laat dan bijvoorbeeld een teamgenoot achter de vijandelijke verdedigingslinie bewegen. Er volgt een steekpass op een andere diepgaande medespeler in de buurt van die teamgenoot die zelf weg beweegt. Zo’n actie zou dan bedoeld kunnen zijn om verwarring te zaaien in de vijandelijke defensie.
Rob Siekmann
