Het kabinet stuurt toch een afvaardiging naar het WK Qatar, tegen de wil in van een Kamermeerderheid. Zelfs van coalitiepartners. Maar het kabinet zal niet vallen, ‘want ze hebben meer zaakjes op te lossen.’
En zo waren we dus deze week weer eens getuige van de aloude, typisch Nederlandse worsteling tussen de koopman en de dominee. Als dé Nederlander bestaat, dan is het een symbiose van deze twee archetypes. Laat ik meteen kleur bekennen: ik vertegenwoordig het domineestype, ofschoon geheel wars van religie. Maar prekerig ben ik alleszins.
De koopman: oké, de mensenrechten zijn niet geweldig daar; oké, die arbeidsmigranten hebben het zwaar daar; en ja, niet zo mooi dat er ook doden zijn gevallen, maar… Je voelt ‘m aankomen: ‘We hebben Qatar nodig voor Afghanistan; voor olie en gas; om iets te verbeteren moeten we in gesprek blijven.’ En (sic!): ‘Nee, we juichen niet voor de tribune, maar voor het Nederlands Elftal.’ Ach, dat zei natuurlijk zo’n Oranje-wortelsupporter. Toch? Nee hoor, deze briljante vondst is afkomstig van onze premier himself! Mind you, het volk ziet dit WK sowieso niet zitten, meer dan de helft zag onze jongens zelfs er liever niet aan meedoen.
Kijk, je kunt hier nóg cynischer op reageren door te stellen dat de energiecrisis wordt aangegrepen om lekker door Qatar in de watten te worden gelegd in een van die pompeuze, megalomane optrekjes die het leven – op zijn minst bloed, zweet en tranen – hebben gekost van talloze arbeidsmigranten. Maar dat doe ik niet. Ik weet dat het allemaal net mensen zijn. Met angsten; met goede, soms misplaatste bedoelingen, met misvattingen. Bovendien: zij moeten ons regeren en ik heb makkelijk praten.
De beslissing om toch naar Qatar te gaan, komt dus vooral voort uit noodzaak. ‘We hebben hen nodig, anders zitten we (jullie) straks in de kou.’ Het is angst dus, zegt de dominee. Voor de toorn van burgers, voor verlies van stemmen en prestige. Vrees om de geschiedenis in te gaan met een slecht imago en eindrapport. Maar, geachte kabinetsleden, denken jullie nou echt dat Qatar ons geen olie of gas zal verkopen als niemand van jullie straks op die met bloed besmeurde tribunes zit? En voor het bestraffend aan- en toespreken ter plekke hebben we toch Louis van Gaal? En de KNVB (lees Gijs de Jong) voor het verbeteren van mensenrechten?
Klopt, vervolgt de dominee die niet van gisteren is, voor het geld hoeven ze het niet te doen, ze zijn al schathemeltje rijk. Maar hebben jullie wel goed opgelet hoe Qatar opereert? Hebben jullie dan die softpower- en sportswashing-strategie nog steeds niet door? Qatar wil zich opwerpen als zowel weldoener (ergo Afghanistan) als grootste sportnatie ooit. De emir wil nog veel meer WK’s en grote sportevenementen. In die strategie passen geen sancties, die reserveren ze voor homoseksuelen, klokkenluiders en kritische journalisten in eigen huis.
Qatar is veel te gewiekst om zichzelf in de voet te schieten. Het oliestaatje zal in de wiek geschoten zijn als koning pils niet komt. Want ja, daar is de emir zeker gevoelig voor. Maar die gevoeligheid sneeuwt onder bij de torenhoge ambities. Die liggen alleen niet per se op het gebied van de mensenrechten. Wil je dat die prioriteit wel wordt toegepast, dan moet je juist wegblijven, iets wat eigenlijk iedereen zou moeten doen. Want pas dan beseft Qatar dat het alleen maar ooit de grootste sportnatie ooit kan worden door zich ook op het gebied van mensenrechten als een grootse natie te presenteren.
