Gerard Reve moest eens weten wat voetbal in Nederland tegenwoordig losmaakt. ‘Weg met Ajax! Weg met Feijenoord! Dood aan de arbeider! Ik vind het jammer dat bij een voetbalwedstrijd niet beide partijen kunnen verliezen en dat er zo zelden doden bij vallen’, schreef Reve (1923-2006) in 1971.
Het citaat van een van de grootste Nederlandse schrijvers staat vermeld in Betaald voetbal in Nederland – geschiedenis van een turbulente sport. Een interessant boek waarin historicus Gerrit Valk schetst hoe wonderlijke lotgevallen elkaar voortdurend opvolgen en overal aandacht opeisen. Reve zou gruwen bij wat nu dagelijks daarover voorbij komt. Vijftien jaar na zijn overlijden spuien abonnee-zender ESPN, social media, websites en kranten de hele dag door ‘voetbalnieuwtjes’.
Valk houdt 416 pagina’s lang oog voor de grote lijnen in de ontwikkeling van het betaald voetbal in Nederland sinds de invoering in 1954. In zijn boek vind je evenwel geen woord over de initiatieven om te komen tot een BeNeLiga, een Atlantic League (met Schotland en Scandinavië) of de mislukte poging van PSV om onderdak te vinden in de Duitse Bundesliga. ,,Ik heb die pogingen niet genoemd, niet bewust, maar het kwam er niet van. Misschien had het wel gemoeten”, zegt Gerrit Valk daarover. Zijn verklaring kan ook illustratief zijn voor de desinteresse in Nederland voor een BeNeLiga, hoezeer ook veel clubs in Nederland gebaat kunnen zijn bij een gemengde competitie met een gemiddeld hoger niveau.
WISSELBELEID ROGER SCHMIDT
Zonder BeNeLiga biedt het Nederlandse voetbal dag in dag uit genoeg stof tot discussie. Steeds nadrukkelijker mengen ook de supporters zich daarin. In online debatten, in de stadions. Verbolgen reageerden de fans van PSV zondag op het wisselbeleid van PSV-coach-coach Roger Schmidt. Massaal klonk het ’Schaam je kapot’, na de ontluisterende nederlaag, met 0-4, in eigen huis tegen Feyenoord.
De woede-kreet van de doorgaans loyale en hondstrouwe aanhang gold zowel spelers als coach. Illustratief was het knetterende gejoel en gefluit bij de vervanging van international Cody Gakpo, de gevaarlijkste aanvaller, na 60 minuten al, toen het nog maar 0-1 stond. Vijf minuten later smeekten de fans, opnieuw massaal, om de komst van Noni Madueke, een jonge (19) Engelsman die snel is uitgegroeid tot publiekslieveling.
JONGLEREN
Het passeren van Madueke, de reserverol voor aanvoerder Marco van Ginkel en de vroege vervanging van Gakpo en Pröpper riepen zondag andermaal vragen op bij de wijze waarop Schmidt met zijn spelers jongleert. Ook bij Feyenoord keken ze er van op. ,,Toen Gakpo werd vervangen, keken we elkaar eens aan. Wij vonden het wel prettig dat de beste aanvaller eraf werd gehaald. Dat gaf ons extra elan”, zei Feyenoord-aanvoerder Jens Toornstra. In soortgelijke bewoordingen liet Feyenoord-coach Arne Slot zich uit.
Schmidt reageerde onbewogen op de opmerkingen uit het Rotterdamse kamp, alsof ze hem niet hadden geraakt. De verklaring van de coach van PSV voor zijn roulettes met belangrijke spelers komt steeds op hetzelfde neer, al sinds hij vorig seizoen door de clubleiding in Eindhoven als een goeroe van het moderne data-voetbal werd binnengehaald. ,,Ik wissel veel en vroeg om de spelers fris te houden, om energie in het team te houden, want het seizoen is lang.”
EXTREEM
Het is een methode die weinig andere trainers zo extreem doorvoeren als Roger Schmidt. Het resultaat is vooralsnog weinig tastbaar; vorig seizoen al en nu dreigt hetzelfde voor PSV. In het beslissende duel met Benfica om een plaats in de groepsfase van de Champions League speelde PSV thuis een uur lang tegen een tienmans-team van de Portugezen zonder tot scoren te komen.
Ook in dat duel wekte Schmidt verbazing met zijn ingrepen, ook bij de spelers. ,,Er kwamen bij ons wat kleine jongens in terwijl de grote mannen achterin bleven staan. We hadden toch wat meer moeten forceren”, zei Marco van Ginkel toen. Na de wedstrijd tegen Feyenoord verpakte Davy Pröpper zijn kritiek in verwondering. ,,Pröpper had maar energie voor 45 minuten”, had zijn coach verklaard. Pröpper: ,,Of ik moe was? Ik voelde me fit en sterk genoeg om na de rust door te gaan.”
DRIEVOUDIGE WISSEL
Pröpper was een van de liefst drie spelers die al tijdens de pauze bij 0-1 werden vervangen, hoewel de eerste helft tót de laatste minuut nog gelijk opwas gegaan. Gaandeweg de tweede helft openbaarde zich hoezeer het gerouleer van Schmidt de automatismen en het vertrouwen aantasten. Steeds meer spelers van PSV vragen zich af hoelang ze in het veld mogen blijven, het maakt ze onzeker en ondermijnt hun krachten.
Tijdens het EK sprak Oranje-coach Frank de Boer zijn verbazing al uit over het geringe krachtenarsenaal van PSV’er Donyell Malen (inmiddels bij Borussia Dortmund spelend). Volgens De Boer was gebleken dat Malen niet langer dan 60 minuten optimaal kon presteren. Zo’n zelfde scenario tekent zich af voor Madueke en Gakpo nu Schmidt nadrukkelijk grenzen stelt aan hun speeltijd.
ZONDER BEGRIP
Interessant wordt de vraag of de spelers dit blijven pikken. De andere routiniers, zoals Mario Götze en de Braziliaan André Ramalho hoor je er niet over. Bij de suppoters van PSV raakt het geduld al op. Roger Schmidt trekt zich er niets van. ,,Ik doe het op mijn manier. Wat anderen daarvan vinden, interesseert me niet”, zei hij zondag, zonder enig begrip te tonen voor het gemor onder de fans.
Schmidt mag hopen dat de resultaten van PSV, met over een maand de uitwedstrijd bij Ajax, hem gelijk gaan geven. Anders wordt zijn vaak onbegrepen coaching een bijzonder onderdeel van de geschiedenis van PSV.
