´In elke sport is links in de minderheid. In het tennis, golf of hockey. In het veldhockey heb je louter sticks voor rechtshandigen. In golf is slechts ongeveer 7,5 procent linkshandig. Hun korte spel is verfijnder dan van een rechtshandige. En in het topvoetbal is 22 procent linksbenig. Door dit beperkte aanbod in volkssport nummer 1 is de linker centrale verdediger vaak noodgedwongen rechtsbenig. Inschuivend en opbouwend is hij begrensd, vooral als hij de rechterkant van het speelveld moet bereiken.
Een linkspoot op sommige posities in je elftal is een must. Speel als linksbuiten maar eens met een rechtspoot als linkervleugelverdediger. Hij oriënteert zich het grootste deel van de wedstrijd voor jou aan de verkeerde kant. Kortom: je medespeler schakelt jou meer uit dan je directe tegenstander. Jouw rechtsbenige teamgenoot denkt te rechtsbenig. Je komt als ¨grillige¨ buitenspeler nog minder in het spel voor.
Dat er steeds meer rechtspoten op links spelen is een duidelijke trend. Het aantal linkspoten in een selectie is nu eenmaal schaars. Dat is een belangrijke oorzaak. Maar ligt het misschien ook aan de manier van scouten, de wijze van opleiden, of is het de filosofie van de coaches? Behoort de creatieveling inmiddels tot een uitstervend ras?
Steeds vaker kiezen trainers voor een rechtspoot op links. Louter breed en diep aan de linkerkant, wachtend op de actie richting de achterlijn is er niet meer bij. Ze opteren liever voor een rechtsbenige op links, bij voorkeur meer vanaf de binnenkant van de aanval. Met als belangrijke taak in dienst spelen van het elftal. Minder risicovol en minder defensief kwetsbaar. Vroeger heette die zone ¨linksbinnen¨. Tegenwoordig is de term ¨halfspaces¨ populair.
Linkspoten hebben allemaal hun eigenaardigheden. Sommigen zijn extravert, anderen introvert. Maar vrijwel allemaal zijn ze nukkig en onvoorspelbaar voor het team, trainer, publiek en de media. Ook nemen ze een trainer minder vaak serieus. Ze geloven meer in zichzelf en hun intuïtie in plaats van de voor hen onzinnige, uitgestippelde tactiek. Het beste kun je ze als coach met rust laten. Geef ze vooral niet te veel opdrachten mee. Ze hebben geen trainer nodig, ze zien dingen die anderen vaak niet waarnemen of kunnen bedenken.´
Bron: Danny Hoekman, ´11 unieke linkspoten van Oranje´, 2025, blz. 13, 14-15
Johan Cruijff zei het al: een elftal bestaat uit tien spelers en een linksbuiten. Terwijl je wanneer je de spelregels erop naslaat toch tot de conclusie zou komen dat een elftal uit een keeper en tien veldspelers bestaat. ´In het voetbal is het een nagenoeg vaststaand feit dat keepers en linkspoten aparte jongens zijn in een selectie,´ zegt Hoekman in zijn Inleiding. Keepers worden vaak gek genoemd, linkspoten geniaal. Het zijn voetballers met een bijzondere gebruiksaanwijzing.
Linkspoten op rechts? Dat kan toch ook weleens succesvol zijn. Bij FC Bayern München speelde de linksbenige Arjen Robben ook wel vanaf rechts en rechtsbener Franck Ribéry vanaf links. ´Contra´ spelen heette dat. Robben trok vanaf rechts naar binnen en schoot met zijn linker voet op doel.
Dat de halfspaces van tegenwoordig, die tussen de centrale as en de buitenkanten te situeren zijn, ongeveer dezelfde zones op het veld bestrijken als waar de linksbinnens van het WM-systeem ooit opereerden, is een voor mij nieuwe, verhelderende observatie. Linksbinnens speelden toen tussen de midvoor en de buitenspelers in.
Het is bijzonder dat een voetbalboek is geschreven door een oud-prof. Dat komt zelden voor. Bijna altijd wordt gewerkt met ghostwriters die optekenen wat de speler vertelt. Danny Hoekman was linksbuiten van Roda JC en stond zelf op het punt te debuteren in het Nederlands elftal, toen FC Utrecht-keeper Jan-Willem van Ede in het voorjaar van 1987 met een kamikaze-actie zijn knie verbrijzelde. Hoekman keerde na anderhalf jaar revalidatie weer terug op het veld, maar haalde nooit meer zijn oude niveau. Hij spande een rechtszaak aan tegen Van Ede en diens club, die twintig jaar zou duren. Hoekman werd in het gelijkgesteld en hem werd een schadevergoeding toegekend. De kwestie werd door Jan Brouwer de Koning tot in detail uit de doeken gedaan in het boek met de titel ´Buitenspel – Danny Hoekman: de prijs van de doodschop´.
Rob Siekmann
