,,Hij slaat hem toch niet het licht uit de ogen, het was meer een duw”, sprak scheidsrechter Dennis Higler zondag vergoelijkend. Met die uitleg rechtvaardigde hij het uitblijven van de rode kaart voor het slaan door Ajax-speler Edson Álvarez in het gezicht van FC Twente-tegenstander Michal Sadílek. In de 34ste minuut gebeurde dat, toen het nog 0-0 stond. Het was een beslissing die blijft nagalmen, na een wedstrijd waarin Ajax vervolgens met elf man een voorsprong kon nemen die in de slotfase alsnog werd verspeeld: 1-1.
Het incident speelde zich af achter de rug van de scheidsrechter, terwijl de bal al tientallen meters verderop was. Een ingreep van Jochem Kamphuis, de dienstdoende VAR bij het duel in Enschede, bleef uit. De twee internationale scheidsrechters verdedigden de beslissing na afloop door te verwijzen naar het spelregelboekje, in zowel Engelse als Nederlandse tekst.
De vraag is nu of die tekst juist is toegepast dan wel verkeerd geïnterpreteerd. Letterlijk wordt de strafnorm als volgt gedicteerd:
‘Een speler die, niet in strijd om de bal opzettelijk een tegenstander of enig ander persoon, op het hoofd of in het gezicht slaat met zijn hand of arm, maakt zich schuldig aan een gewelddadige handeling, tenzij de hoeveelheid kracht die werd gebruikt verwaarloosbaar is.’
De laatste bijzin is de ontsnappingsclausule waarmee Álvarez gevrijwaard kon blijven van een rode kaart. ‘Unless the force used was negligible’, luidt de Engelse tekst daarvan. ,,Het gaat om de intensiteit waarmee een klap of een trap wordt gegeven”, zegt KNVB-scheidsrechtersbaas Dick van Egmond, die voor het gemak dezelfde norm hanteert voor natrappen.
Het besparen van de rode kaart voor de Mexicaanse Ajax-speler maakt veel discussie los in Nederland, ook al omdat eerder in de wedstrijd een andere Ajax-speler (Davy Klaassen) ‘slechts’ geel kreeg nadat hij met een naar achteren maaiende arm Twente-speler Giovanni Troupée vol in het gezicht had getroffen. Bij de actie van Álvarez hield Higler ook de gele kaart op zak omdat deze sanctie niet mag volgen op advies van de VAR.
VERWARRING
De verwarring over toepassing van de spelregels werd er alleen maar groter op door een toelichting van scheidsrechters-coördinator Reinold Wiedemeijer op ESPN Nederland. Hij verdedigde niet alleen de toepassing van de regels door Higler en Kamphuis, tegelijk zei hij óók net zo goed begrip te hebben getoond als de rode kaart wél was getrokken.
,,Dat verbaasde me nog meer dan de beslissing zelf. Dit geeft wel aan dat er van uniformiteit geen sprake is. Het is te gek voor woorden dat je dit in een KNVB-pak kunt roepen”, reageerde voormalig top-scheidsrechter Mario van der Ende, die bekend staat als kritisch volger van de arbitrage in Nederland.
Wie meet de hoeveelheid kracht waarover in de spelregels wordt gesproken, vraagt Mario van der Ende zich af. ,,Het is gek dat er tegenwoordig in gradaties wordt gesproken. Straks gaan we ons nog afvragen of het wel hard of zacht genoeg is. Dit levert krompraat op en die creëert een grijs gebied. Spelregels zijn er toch om duidelijkheid te geven. Verwaarloosbaar, wie bepaalt dat? Dat is niet vast te leggen. Slaan is slaan, zo zou het moeten zijn. Klaar.”
NATRAPPEN
De uitleg van de KNVB, met termen als ‘intensiteit’ en ‘verwaarloosbare hoeveelheid kracht’, werd eerder ook al gehanteerd in situaties waarbij voor natrappen géén rode kaart werd vertrokken. Volgens regel 12 heeft de intensiteit van de overtreding evenwel alleen betrekking op het slaan met hand of arm; niét op trappen, ook niet op het slaan in bijvoorbeeld de maagstreek of op de rug.
,,Deze beschrijving zorgt voor te veel ruis”, vindt Van der Ende, die er op wijst dat in Nederland ook bij buitenspel wordt afgeweken van de regels. Van der Ende: ,,Dan geldt een marge van 10 centimeter terwijl die nergens in de regels wordt genoemd. Ik ben voorstander van fluiten in de geest van de wedstrijd, maar dan wel met regels die helder geïnterpreteerd kunnen worden, net als dat voor verkeersregels geldt.”
VOORBEELD VOOR JEUGD
De discussie over het ‘tikje’ van Álvarez’ heeft inmiddels ook tot discussie geleid in kringen van opvoeddeskundigen en advocaten, ook vanwege de voorbeeldrol voor de jeugd. ‘Kinderen en jongvolwassenen zullen het tikje op het achterhoofd van Sadílek eerst gekscherend overnemen, maar binnen de kortste keren is dit de norm. De voetbalbond heeft het altijd over Fair Play. Dat is dit niet, dus wil je dit niet”, zegt opvoeddeskundige Marina van der Wal in de Telegraaf.
Volgens Jan Kabalt, voorzitter van de vereniging van Tuchtrechtadvocaten, kunnen rode kaarten in vergelijkbare gevallen snel tot vrijspraak leiden. ,,Als deze actie van Álvarez door de tuchtcommissie beoordeeld had moeten worden was dat een nagenoeg onmogelijke taak geweest. De mate van kracht is immers totaal niet te objectiveren. Ik vrees dat dit tot veel willekeur gaat leiden.”
