Hilarisch was het, ogenschijnlijk had het niets om het lijf, en toch was het veelzeggend – de toss bij FC Twente – Ajax (3-1). Ajax-aanvoerder Steven Bergwijn koos de winnende kant van het muntstuk, scheidsrechter Danny Makkelie en Twente-captain Davy Pröpper keken hem aan. En toen wist Bergwijn het niet. Hij keek om zich heen, zijn ogen zochten zijn doelman, Jay Gorter, die tientallen meters verderop niet hoorde wat zijn aanvoerder stond te roepen. Bergwijn liep naar hem toe, en was vervolgens te laat om nog te melden welke kant Ajax op wilde spelen Makkelie had de knoop zelf al doorgehakt.
Als zelfs zulke simpele afspraken over aftrap en doelkeuze niet zijn vastgelegd, wat valt er dan nog te verwachten van de teamorders voor de wedstrijd? Binnen elf minuten stond het 2-0, een flauwe afspiegeling van het aanbod aan reële kansen voor FC Twente. Geen moment wekte Ajax de indruk langszij te kunnen komen, ook al stond het nog drie kwartier lang 2-1.
Twaalfde staat Ajax nu in de Eredivisie, op zijn best mag het zich achtste wanen met in het verschiet de inhaalwedstrijd thuis tegen hekkensluiter FC Volendam. Maar een competitiezege op tegenstanders met nog geen 10 procent van het Ajax-budget is geen automatisme meer. Slechts dankzij een portie fortuin overleefde Ajax de uitwedstrijden bij Excelsior Rotterdam en Fortuna Sittard met een gelijk spel.
STUURLOOS
De afgang in Enschede heeft de crisisstemming verder aangewakkerd. Onderuit gezakt op de tribune onderging technisch directeur Sven Mislintat de vernedering. Naast hem keek tijdelijk algemeen directeur Jan van Halst verdwaasd voor zich uit. Een stoeltje verder vroeg Pier Eringa, voorzitter van de Raad van Commissarissen, zich af waarin hij vanuit de ziekenhuiswereld verzeild is geraakt. De bestuursraad van Ajax, vertegenwoordiger van 75 procent van de aandelen, liet opnieuw niets van zich horen. Een half jaar geleden al hebben de bestuursleden hun aftreden aangekondigd, het blijft wachten op opvolgers.
Stuurlozer kan een club niet zijn, na het vertrek van Erik ten Hag, Marc Overmars en Edwin van der Sar. Van kwaad tot erger gaat het. Maurice Steijn, de nieuwe hoofdcoach, weet niet wat hij aan moet met de 12 nieuwe spelers voor wie Mislintat 115 miljoen euro heeft uitgegeven. Eerder al sprak hij zijn gebrek aan vertrouwen in de nieuwe aanwas uit. Slechts vijf stonden er zondag opgeteld, drie werden er gewisseld, vier vielen er in. Gastón Luciano Avila, voor wie Antwerp FC 12 miljoen , heeft mogen opstrijken, bleef de hele wedstrijd op de bank.
PLATGETREDEN JARGON
In een poging aan te geven wat er zoal mis was gegaan, vluchtte Maurce Steijn in obligate teksten waarvoor zelfs trainers in het amateurvoetbal zich schamen: ‘Er was geen bereidheid, geen scherpte, de spelers coachten elkaar niet, we speelden naïef, we lieten ons aftroeven, alle tweede ballen waren voor Twente.’ Platgetreden jargon van een trainer, die verzuimt verantwoordelijkheid te nemen voor motivatie en tactische richtlijnen als onderdelen van zijn eigen takenpakket.
Zichtbaar was dat het bij Ajax op alle fronten aan vertrouwen ontbrak; in de relatie coach-spelers, tussen de spelers onderling, in de speldiscipline opgelegd door de coach. ‘Het verbaasde mij hoe makkelijk de spelers van Twente vrij konden komen van hun tegenstanders. Dat was wel heel erg’, gaf Steijn toe.
SUPERIORITEITSGEVOEL
In dezelfde trant uitten zich de spelers: ‘We missen gewoon spelers die met hun hart spelen. Het elftal viel helemaal uit elkaar, het was niet aan te lopen’, zei international Steven Berghuis. ‘Schandalig wat we hebben laten zien. daar zijn geen woorden voor’, vulde aanvoerder Steven Bergwijn hem aan. Zo is Ajax nu vooral een mijnenveld waar het wachten is wie er sneuvelt.
Ongehoord fel klonk ook de kritiek vanuit de achterban. Oud-spelers reageerden hun boosheid af in ronkende verwensingen, zoals dat wel vaker het geval is wanneer het misgaat bij Ajax. Het superioriteitsgevoel is in Amsterdam zo sterk ontwikkeld dat nederlagen slechts moeizaam worden geslikt, en helemaal niet wanneer de excuses ontbreken en niet kan worden gewezen naar beslissingen van de scheidsrechter of geluk van de tegenstander.
‘KANKER-AAP’
De gifbeker was niet eens leeg toen Brian Brobbey, in een korte opleving maker van de enige Ajax-goal, na afloop de spelersbus opzocht. ‘Kanker-aap’, kreeg hij te horen. De dader, een fan van FC Twente, kon meteen worden opgepakt. Ajax kondigde aan aangifte te doen. Het voorval deed denken aan de laatste wedstrijd van vorig seizoen toen Ajax met zes andere basisspelers ook al met 3-1 bij FC Twente verloor. Ook toen werd Brobbey na afloop racistisch uitgescholden waarna Steven Berghuis de dader een stevige klap gaf, vastgelegd op een camera. Het kostte hem een schorsing van twee wedstrijden.
‘Je moet eens weten wat wij als spelers te doorstaan hebben, waarvoor je wordt uitgemaakt. Bijvoorbeeld al, als ik in de supermarkt een pakje spinazie uit de schappen haal, en mensen je tot drie, vier keer toe uitschelden voor van alles wat lelijk is. Daar heb je als speler voortdurend mee te maken’, zei Berghuis zondag in Enschede.
Slechts een fractie begrip won hij daarmee terug voor zijn reactie van vier maanden eerder, maar uiteindelijk bleef toch de toss de enige pseudo-winst voor Ajax in Enschede
