Twee overwinningen op rij, tegen twee laagvliegers, hebben de achterban van Ajax weer in een roes gebracht. De kranten vertolken het opportunisme in kennelijk onvermijdelijke clichés: ‘Ajax heeft weer kleur op de wangen’ – De lach is terug’ – ‘Nieuw elan bij Ajax’ – ‘De hand van Heitinga’.
Vooralsnog staat slechts vast dat Ajax met de overwinningen bij Excelsior Rotterdam (1-4) en Cambuur Leeuwarden (0-5) de achterstand op koploper Feyenoord heeft teruggebracht tot drie punten. Verblind door de uitslagen wordt de ‘revival’ toegeschreven aan John Heitinga, de opvolger van de ontslagen Alfred Schreuder. De nieuwe coach was tot twee weken geleden coach van Jong Ajax, dat in de Keuken Kampioen Divisie zijn talenten laat harden in het profvoetbal.
Nu hij tot hoofdcoach van Ajax-1 is gepromoveerd wil Heitinga met zijn voornaam John worden aangesproken, wat snel en slaafs is geëerbiedigd door de media. We kennen hem vooral als Johnny Heitinga (39), in 89 interlands van Oranje een dienstbare centrumverdediger van 1.80 meter voor wie de WK-finale van 2010 eindigde met een rode kaart.
‘KIND VAN DE CLUB’
Heitinga heeft bij Ajax een lang traject achter de rug. Hij kwam op zijn zevende vanuit het op 35 kilometer gelegen Alphen aan den Rijn naar Amsterdam. Hij speelde er tot 2008 en begon toen aan een buitenlandse carrière die hem langs Atlético Madrid, Everton, Fulham en Hertha BSC voerde. Zijn terugkeer naar Ajax in 2015 draaide uit op een teleurstelling, vooral omdat hij blessuregevoelig bleek, Frank de Boer, de coach toen, vond hem op zijn 31ste niet goed en niet snel genoeg meer. Na twee wedstrijden in zeven maanden besloot Heitinga te stoppen met voetbal en ging hij verder als jeugdcoach.
Als ‘Kind van de club’ wordt Heitinga gekoesterd bij Ajax. Wie in Amsterdam met het Mokumse accent van het nog altijd ‘aanwezige’ clubicoon Sjaak Swart (84) spreekt, heeft een streepje voor. Coaches als Peter Bosz en Erik ten Hag, beiden Oost-Nederlanders, ervaarden hun afkomst in hun eerste jaren als een last. Het zogeheten Ajax-DNA geldt als een belangrijk goed in de Johan Cruijff ArenA.
Om John Heitinga rugdekking te geven heeft Ajax met Dwight Lodeweges (65) een ouwe rot als assistent in de technische staf opgenomen. Lodeweges was behalve clubcoach ook assistent bij Oranje onder Ronald Koeman en na diens voortijdige vertrek in 2020 korte tijd interim-bondscoach.
MOHAMMED KUDUS
De eerste ingrepen van Heitinga waren logisch, zo begrijpelijk zelfs dat de vraag resteert waarom Alfred Schreuder deze niet deed. Zo kreeg de Ghanees Mohammed Kudus (22) nooit het volle vertrouwen van Schreuder, ook niet nadat hij als uitblinker op het WK was teruggekeerd en Ajax behoefte had aan nieuwe impulsen. Voor Schreuder was Kudus meestal slechts invaller, vaak op het laatst nog even.
,,Mijn beste aankoop ooit”, zei Marc Overmars in 2020 al over Kudus, toen Ajax voor hem negen miljoen euro betaalde aan het Deense FC Nordsjaelland. Aanvankelijk speelden blessures Kudus hardnekkig parten, onder Heitinga bloeit hij op als zwervende rechtsbuiten. Zo kan Steven Berghuis zijn acties vanaf het middenveld blijven uitvoeren, Steven Bergwijn op links en heeft aanvoerder Dusan Tadic een plaats gekregen als aanspeelbare kaats-spits.
BRIAN BROBBEY
Eerder paste Erik ten Hag de Tadic-variant alleen in Europese wedstrijden toe. Nu gaat het vasthouden aan de dwingend aanwezige aanvoerder ten koste van de voor 16 miljoen van RB Leipzig teruggekochte Brian Brobbey (21).Hij groeide op bij Ajax, wilde in 2021 geen nieuw contract en vertrok toen naar Duitsland vertrok. Brobbey mokt nog niet openlijk over zijn reserveplaats. Als invaller krijgt Brobbey nog wel zoveel speeltijd dat hij met tien goals tweede staat op de topscorerslijst.
Niet alleen Brobbey brengt als nieuwe miljoenen-investering veel minuten door op de reservebank. Dat geldt inmiddels ook voor Calvin Bassey, een Nigeriaans-Engelse verdediger voor wie Ajax in de zomer 23 miljoen betaalde aan het Schotse Rangers FC. Zijn optredens in zijn eerste half jaar bij Ajax, zowel in het centrum als op de linksbackplaats, deden zo stuntelig aan dat de vraag opkwam wat Ajax überhaupt tot deze aankoop heeft bewogen.
XAVI SIMONS
Terwijl Mohammed Kudus voor nieuwe inspiratie bij Ajax zorgt, werpt Xavi Simons zich steeds nadrukkelijker op als de nieuwe sterkmaker van PSV. Zijn passing, dribbels, visie en energie bleken ook zondag in de uitwedstrijd tegen koploper Feyenoord (2-2) het belangrijkste wapen van PSV. Xavi Simons heeft een bijzondere opleiding als jeugdspeler achter de rug, eerst negen jaar bij Barcelona, daarna drie jaar bij Paris Saint-Germain.
PSV kon Simons in de zomer van 2022 transfervrij overnemen met als bijzondere clausule dat Paris Saint-Germain hem na dit seizoen voor maximaal 12 miljoen mag terugkopen, mits Simons daar zelf mee instemt. Zijn ontwikkeling verliep dit seizoen zo snel dat Louis van Gaal hem meenam naar het WK waar Simons in de achtste finale tegen de Verenigde Staten zijn eerste minuten als international beleefde.
Na de wedstrijd tegen Feyenoord was oud-international Rafael van der Vaart lyrisch over het spel van de nog altijd maar 19-jarige spelmaker van PSV. ,,Een echte nummer 10, die nu al heel volwassen speelt met veel rust aan de bal, die meeverdedigt en ondanks zijn postuur fysiek sterk is. Als ik Ronald Koeman was zou ik nu al het Nederlands elftal om hem heen gaan bouwen. Hij is het beste wat het Nederlands voetbal nu te bieden heeft”, zei Van der Vaart zondag in het NOS-programma Studio Voetbal.
Ook in die woorden klonk door hoe snel opportunisme vat krijgt op de volgers van het Nederlandse voetbal.
