In de geest van Van Gaal

Als Mark Rutte in de coronacrisis ten einde raad zou raken, kan de Nederlandse premier altijd nog bij Louis van Gaal terecht. En wanneer het Nederlandse Rijkinstituut voor Volksgezondheid (RIVM) geen oplossing meer ziet, bel dan ook maar Louis van Gaal. Voldaan met zichzelf en opnieuw overtuigd van zijn eigen gelijk sprak hij in die geest zondagavond 10 mei het Nederlandse tv-publiek toe.

Van Gaal was naar de talkshow Op1 gekomen voor een propagandapraatje voor zijn eigen biografie, LVG, de trainer en de totale mens. Het is de tweede biografie al na een lijvige band in 2009 waarin carrière en visie waren gebundeld. Bij zijn tv-presentatie draaide het ditmaal even nadrukkelijk uit op een referaat waarin Van Gaal erop hamerde dat de Nederlandse overheid veel strenger moet optreden om de besmetting in te dammen. Aan tafel hoorden VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff en een van de vele Nederlandse topvirologen hem bijna ademloos aan.

,,De mens is van nature zwak. De discipline is niet altijd aanwezig. De mens moet regels krijgen om alles in goede banen te leiden. Daarom moet er opgetreden worden als de regels worden overtreden. Dat kun je niet zomaar bewerkstelligen met de gedachte van vrijheid-blijheid.  Die ervaring heb ik als coach”, sprak Van Gaal op vermanende toon.

KIJKCIJFERS

Televisieoptredens van Louis van Gaal zijn nooit saai. Dat vindt hij zelf ook. ,,Als ik in een tv-programma verschijn, lopen de kijkcijfers op tot het dubbele.” Van Gaal geniet van zijn eigen woorden als hij weet dat een groot publiek wil luisteren. In de campagne om zijn nieuwste  biografie aan te prijzen ontdekte hij ook de moderne communicatiemiddelen: ,,Normaal laat ik me interviewen in hotel Huis ter Duin in Noordwijk aan Zee. Ik heb nu ontdekt dat facetimen ook heel praktisch is voor een interview. Dat is me goed bevallen.”

In deze tijden van corona verklaart Van Gaal zijn eigen ervaringen als coach met  groot gemak van toepassing op de dilemma’s van een premier. ,,Mark Rutte krijgt adviezen van een hoop deskundigen. Dat gold voor mij als coach ook. Maar uiteindelijk moet de coach de knoop doorhakken, net als de premier. Want als het mis loopt, draaien ze de coach de nek om, niet de leden van de staf, niet de adviseurs.”

TOTALE MENS

Louis van Gaal baseert zich, zegt hij, bij zijn coaching en beslissingen op het zogeheten ‘Totale Mens-principe’, een begrip dat hij in der loop der jaren tot handelsmerk heeft uitgebouwd. ,,Daarmee geef ik aan dat het voor mij als coach niet alleen gaat om de technische, tactische en conditionele kwaliteiten van spelers. Je moet spelers ook kennen en beoordelen op hun persoonlijkheidskenmerken. Ieder mens heeft een individuele aanpak nodig, iedere speler heeft eigen voorkeuren. Daarom moet de coach elke speler apart benaderen en leren kennen. Met al die eigenschappen van de spelers bij elkaar moet je tot de optimale samenstelling van het team komen.”

In zijn eerste biografie heeft Van Gaal al die aspecten al uitvoerig belicht. Wat hij in de laatste elf jaar aan ervaringen opdeed bij Bayern München, Oranje en Manchester United is voor deel 2 bedoeld. Na zijn afscheid bij Bayern in 2011, na twee jaar, keek hij uit naar Ajax. Als algemeen directeur droomde hij ervan zijn eigen club naar nieuwe roem te leiden. De macht van Johan Cruijff verhinderde dat.

BLOKKADE CRUIJFF

,,Ik werd gevraagd door de Raad van Commissarissen. Ik zou 3 à 4 ton gaan verdienen. Een schijntje voor mij. Dankzij Johan heb ik mooie andere dingen kunnen doen, met Oranje, met Manchester United. Johan wilde gewoon niet dat ik directeur van Ajax zou worden. ‘Hebben jullie dit wel met Cruijff doorgesproken’, vroeg ik aan de commissarissen. Ze zagen geen probleem, en ik kon ze niet overtuigen dat ze beter eerst met Cruijff hadden kunnen praten.”

Zelfs via een rechtszaak kreeg Cruijff zijn zin, maar uiteindelijk maakte de blokkade voor Van Gaal de weg vrij naar Oranje. De bittere herinneringen aan Cruijff zijn niet verdwenen. Tweede-elftalspeler was Van Gaal destijds in de spelersjaren van Cruijff bij Ajax, maar hij telde niet mee. Ook later bleek er weinig verbondenheid. Van Gaal: ,Ik heb in mijn trainersopleiding stage gelopen bij Ajax in de fase dat Johan de coach was. Johan sprak helemaal niet met mij. Ik sprak wel met Danny Blind  die toen nog speler was.”

HOLLANDSE SCHOOL

Inmiddels is het al vier jaar geleden dat het winnen van de FA Cup met Manchester United de laatste klus was van Louis van Gaal (68). Hoewel hij dat zelf nog altijd niet nadrukkelijk wil uitspreken, lijkt zijn actieve loopbaan als leidinggevende in het profvoetbal beëindigd.

Terugkijkend op zijn carrière schaarde Van Gaal zichzelf zondagavond in één rijtje met Rinus Michels en Johan Cruijff. ,,Michels, Cruijff en Van Gaal staan voor de Hollandse School, daar zou je ook Guus Hiddink en Dick Advocaat bij kunnen betrekken, al vind ik dat Hiddink en Advocaat daar niet zo veel aan hebben toegevoegd. Rinus Michels heeft het totale voetbal uitgevonden. Cruijff heeft dat van hem overgenomen en van de spits een valse spits gemaakt. Dat is minder herkend in de voetbalgeschiedenis. Cruijff heeft dat overgehouden aan zijn eigen spelers-carrière. Hij liet zich altijd al terugvallen  vanuit de spits om in balbezit te kunnen komen.”

WEINIG GEDULD

Overal waar Louis van Gaal het voor het zeggen had, won hij wel een of meerdere prijzen, als we derde plaats van Oranje op het WK van 2014 ook als zodanig mogen beschouwen. Als coach ontdekte Van Gaal ook waarom hij zichzelf als sportleraar op een basisschool minder geschikt had gevonden ,,Ik heb van nature weinig geduld. Daarom was ik beter geschikt als coach dan als leraar. Als coach kun je prestaties eisen.”

De meeste voldoening uit zijn loopbaan als coach, haalde Van Gaal, zegt hij, bij de meest bescheiden club, AZ waarmee hij in 2009 kampioen van Nederland werd. ,,Bij AZ beleefde ik mijn mooiste periode. Daar waren de voorwaarden geschapen om spelers en begeleiders te laten werken in mijn geest.”

DISCIPLINE

Met een kampioenschap op zak nam Van Gaal in 2009 afscheid van AZ omdat Bayern München wachtte. We zijn daarom nooit te weten gekomen of hij met AZ in staat was geweest op die incidentele titel nog een tweede succes te laten volgen. Van Gaal: ,,Als je eenmaal kampioen bent geworden, komt het gevaar. Dan moet je de energie opbrengen om de discipline te bewaren. Zo werkt het bij een club, zo werkt het in de maatschappij waar we denken dat, nu het aantal besmettingen afneemt de coronacrisis voorbij is. Juist dan moet de coach ervoor zorgen dat het geen vrijheid-blijheid wordt.”

Hij zei het er niet bij, maar de woorden van Louis Gaal hadden veel weg van een boodschap voor premier Mark Rutte.

TWITTER: @hmees