Op het shirt van Ajax namen drie stippen zondag de plaats in van het logo van sponsor Ziggo. Silence social hate, luidde de begeleidende tekst. Met de drie stippen, het internationale symbool voor stilte, riep Ajax op tot een ban van de online golf aan beschimpingen, vol haat en boosaardigheid.
Slechts terloops werd de actie, hier en daar maar, aangestipt in de overdaad aan geklets over de 28ste speelronde in de Eredivisie. Het besluit van NAC-coach Carl Hoefkens om tegen Ajax voor een andere keeper te kiezen werd veel belangrijker gevonden dan het kennelijk onuitroeibare haatzaad op sociale mediakanalen als Tiktok, Instagram, Facebook, Youtube en Threads.
De volgende stap naar de landstitel van Ajax is met de sobere, plichtmatige winst op NAC (3-1) intussen alweer vervlogen. Het schelden door internet-hooligans, verstopt achter schuilnamen, woekert voort. Beledigen is in Nederland al jaren geleden gangbaar gemaakt, aangesticht door tirades van de populairste politicus van het land.
MIKPUNT
Niet alleen voetballers moeten het ontgelden, ook voetbal-analisten op tv en commentatoren vormen het mikpunt. ‘We zullen je stembanden eens door komen snijden’, werd een verslaggever bij de Formule 1-races ‘beloofd’. ‘Jij had ‘t moeten zijn’, kreeg RKC-aanvaller Michiel Kramer te horen nadat NEC-spits Bas Dost op het veld onwel was geworden door een ontstoken hartspier.
Anderhalf jaar geleden voerde Ajax al eens actie tegen het verderf op social media. Met rond de 1500 haatberichten per maand werden spelers en speelsters van de club destijds bestookt – in een fase dat Ajax onderin de Eredivisie zwalkte. Onderzoek van de KNVB in 2022 onder honderd spelers in Eredivisie en Eerste Divisie wees uit dat 92 procent wel eens discriminerende berichten voorbij ziet komen, bedoeld voor andere spelers; 44 procent kreeg zelf rechtstreeks zo’n bericht te verduren,
PIJNLIJKE GETUIGENISSEN
Actuele metingen zijn niet bekend gemaakt. De getuigenissen blijven pijnlijk als vanouds. ‘KK aap’, ‘Vieze home’, ‘gorilla’, ’vieze pot’ – het is slechts een greep uit de verwensingen in een filmpje bij de lancering van de actie. ‘Verontrustend, zeker voor kinderen’, waarschuwt Ajax-aanvoerder Jordan Henderson. ‘Het gaat veel over vrouwenvoetbal of over het uiterlijk. Het is goed om aan de jeugd te laten zien wat wel en niet hoort’, zegt Regina van Eijk, keepster van het vrouwenteam van Ajax.
Nog altijd is niet gebleken dat KNVB en politie optreden tegen de digitale vandalen. Met een ‘social gedragscode’ wil Ajax daaraan gaan bijdragen. Artificiële Intelligentie wordt ingezet om haatberichten, reacties en emoji’s te gaan filteren. Respondology is de Amerikaanse tool die dit mogelijk moet maken. Het systeem wordt al toegepast bij Manchester United en Arsenal. Met het lesprogramma ‘Online Masters’ wil Ajax laten zien wat er zo pijnlijk en fout is aan discriminatie, racisme, pesten en intimidatie.
Bij Ajax hebben de spelers handvatten en richtlijnen meegekregen om ze bewust te maken van de risico’s en valkuilen van uitingen op social media. De campagne van Ajax moet de stilte over dit kwaad in het voetbal doorbreken. De geringe aandacht wijst uit dat het stilzwijgen nog altijd overheerst.
