‘De spelers moeten harder voor elkaar zijn. We misten ook een rustfactor die de zaak recht zet’, oordeelde Ruud Gullit, daags nadat de wanprestatie van Oranje tegen Duitsland slechts in maskerende cijfers (1-0) tot uitdrukking was gekomen. De constatering van Gullit duidde hiermee enigszins wat bondscoach Ronald Koeman kort na de nederlaag in München al aangaf. ‘Nee, ik schrik hier niet van. Omdat dit inherent is aan dit elftal’, zei Koeman. De verslaggever van de NOS ontging het kennelijk, hij verzuimde te vragen wat Koeman hiermee precies bedoelde.
Ruud Gullit stond niet alleen met zijn kritiek op Oranje én op de aanpak van de bondscoach, die zijn spelers drie kwartier lang liet voortsukkelen zonder in te grijpen. Marco van Basten, Wesley Sneijder, Rafael van der Vaart en Pierre van Hooijdonk vormden de kern van een team van gereputeerde oud-internationals die geen spaan heel lieten van Oranje en het beleid van de bondscoach.
Niets is nog over van de euforie die in september rond Oranje opkwam na de interlands tegen Bosnië en Herzegovina (5-2) en Duitsland (2-2). De stroperige 1-1 in Hongarije werd nog deels toegeschreven aan het ultra-defensieve spel van de tegenstander. Na de nederlaag in München werd geen enkel excuus geaccepteerd, ook al miste Oranje tegen Duitsland aanvoerder Virgil van Dijk (geschorst na twee keer geel in Boedapest) en rustbrenger Jerdy Schouten. Geen van beiden werd adequaat vervangen.
DRIE MINUTEN VAR-STUDIE
Opvallend was bijvoorbeeld dat kennelijk aan niemand de rol van Schouten was toegewezen. Pas na de rust bracht de ingevallen Mats Wieffer in diens stijl de lijn in het spel die zonder Schouten ontbrak. Een nederlaag kon Oranje daarmee niet ontlopen. Na 100 seconden had het al 1-0 kunnen staan als VAR en scheidsrechter na drie minuten studie niet tot de conclusie waren gekomen dat er van buitenspel sprake kon zijn geweest.
De afgekeurde goal stond model voor de chaotische start van Oranje. Pas in de 64ste minuut lukte het debutant Jamy Leweling (VfB Stuttgart) de machtsverhoudingen vast te leggen in de vertekende score. Het had warempel nog 1-1 kunnen worden. Xavi Simons trof de lat en de 34-jarige debutant Oliver Baumann (Hoffenheim) moest zowaar in actie komen voor een vlammend schot van de ingevallen Donyell Malen. Het enige schot op doel volgens de statistieken.
BROBBEY EN ZIRKZEE
Méér had Oranje niet te bieden. Vooraan was Brian Brobbey niet aanspeelbaar of werd hij niet gevonden. De spits kwam in 75 minuten tot welgeteld twaalf balcontacten, inclusief de aftrap, waarvan vijf keer omdat een pass in zijn richting ging. Een treurig rapportcijfer, dat uitdrukte hoe machteloos Oranje acteerde in de Allianz Arena. Met Joshua Zirkzee en Brobbey hadden de twee spitsen Oranje vorige maand nieuw elan gegeven, was toen de conclusie. Hoe anders pakte het nu uit, zonder de geblesseerde Wout Weghorst, zonder de naar Brazilië vertrokken Memphis Depay.
Lag het dan aan de spelers of aan het tactische plan dat Koeman ze had meegegeven? Wie de spelers (en hun clubs) van beide teams tegen elkaar afweegt, zal geen aantoonbaar overwicht bij het door blessures behoorlijk gehavende Duitsland kunnen vaststellen. Vier spelers uit de Premier League, drie uit de Serie A, één uit de Bundesliga en drie Eredivisie-spelers telde Oranje bij de aftrap. Wat op papier gelijkwaardig aandeed, viel weg op het veld. In alle facetten troefden de Duisters hun Nederlandse tegenstanders af: vooral in dynamiek, in bereidheid, in opoffering.
DOLEND
Alsof het niet geloofde in de opdrachten van Koeman doolde Oranje door het stadion van Bayern München. ‘Ik heb er aan gedacht om al in de eerste helft in te grijpen, maar omdat we gaandeweg meer grip kregen, heb ik gewacht tot aan de rust. Ik kon de spelers ook moeilijk bereiken, maar ik had ook wel verwacht dat ze zelf hadden ingezien wat er moest veranderen’, zuchtte Koeman na afloop.
Met de komst van Wieffer (Brighton) schoof Ryan Gravenberch, dit seizoen een wekelijkse uitblinker bij koploper Liverpool, naar voren en kreeg Oranje meer vat op het wedstrijdverloop. Het was onvoldoende voor een doorslaggevende wending. Het was zeker niet de eerste keer dat Koeman correcties moest aanbrengen in zijn strijdplan. Ook op Euro 2024 was dat regelmatig het geval, wat in Nederland de twijfel voedt aan de inzichten van Koeman (61) als moderne coach, thuis in de praktijk van het hedendaagse voetbal.
KRANTENKOPPEN
In de krantenkoppen richt de kritiek zich daarom voornamelijk op Koeman. Vrijwel eensluidend wordt gewezen op het ‘ontbreken van een plan’, ‘het tactisch onvermogen van de bondscoach’, ‘de grote gatenkaas’ en de ‘apathische chaos’. De kritiek herinnert aan de reacties tijdens Euro 2024 toen Oranje mede dankzij een gunstige loting als nummer 3 uit de poule nog tot halve finale doordrong en dichtbij de finale kwam.
Koeman voldeed daarmee aan de doelstelling van de KNVB, reden genoeg om met hem verder te gaan als bondscoach richting WK 2026. Nu zal Oranje zich eerst nog moeten kwalificeren voor de kwartfinales van de Nations League. Met resterende tegenstanders als Hongarije (thuis) en Bosnië en Herzegovina (uit) mag dat geen probleem zijn, waarna de stemming zomaar weer kan omslaan zoals nu in een maand tijd is gebeurd.
