Euro 2024 is over enkele uren voorbij. Na acht jaar weer een ‘normaal’ toernooi in één Europees land. Duitsland kon als organisator echter niet het niveau van het WK 2006 herhalen. Dit EK groeide niet uit tot een ‘Sommermärchen’ en dat had niet alleen met het voetbal te maken.
De Fifa legt de lat een stuk hoger dan Uefa en dat hebben toeschouwers en journalisten geweten. Er werd niet gevoetbald in futuristische stadions zoals in Qatar maar in de soms vrij oude voetbaltempels maar echte voetbalstadions van de Bundesliga. Niet alleen voor voetbalromantici een pluspunt, ondanks de trappen zonder einde.
Organisatorisch werd echter niet het niveau gehaald dat je van Duitsers verwacht. Onvoldoende en soms verkeerde aanwijzingen, lange wachtrijen, peperdure catering. Noem maar op. Maar vooral buiten de stadions bleef het thuisland in gebreke. Het openbaar vervoer was een ramp.
Wie klaagt over de spoorwegen bij ons, kan beter geen trein nemen in de Bondsrepubliek. Die Duitsers nemen toch allemaal de auto, zal je denken, maar ook dat viel enorm tegen. We reden ruim 6.000 km de voorbije weken, van west naar oost en van het noorden naar het zuiden, en nooit langer dan 150 km zonder file. Ik haat geen Duits woord meer dan ‘Stau’. De Duitse ‘Autobahnen’ zijn een aaneenschakeling van ‘Baustelles’.
Alleen op weg naar Berlijn, op de wegen van de vroegere DDR, was het heerlijk bollen. Nagenoeg lege en heerlijk zachte asfalt. En toch stemmen ze hier in groten getale voor Alternative für Deutschland, de extreemrechtse partij. Dit is dan ook een ander Duitsland dan dit dat we ontdekten in 2006. De sfeer is veranderd, minder open. De maatschappij is verhard.
De Duitsers hadden ook pech. In 2006 kregen we wekenlang schitterend weer en de zon droeg in ruime mate mee aan het vrolijke beeld van het ‘Sommermärchen’. Dit keer had je eerder een stel laarzen dan een zonnebril nodig. Ongeveer geen dag zonder regen. Zelfs enkele uren voor de finale in Berlijn was er een onaangekondigde plensbui.
Tandvlees
En dan was er natuurlijk ook nog het voetbal. Het begon geweldig, met veel doelpunten. Helaas, vooral vanaf de knock-outfase was het te vaak huilen met de pet op. De angst om uitgeschakeld te worden, verlamde te veel teams. De Rode Duivels behoorden tot de teams die teleurstelden. Samen met vooral Frankrijk en Engeland, dat op deze manier nochtans de finale bereikte.
Spanje moest het EK redden en de kwartfinale tegen Duitsland had eigenlijk de echte eindstrijd moeten zijn. Er is ook duidelijk iets mis met het format van het toernooi. 24 deelnemers betekent dat de vier beste nummers drie van iedere poule mogen doorgaan. Dat levert een reeks machinaties op. Een aantal teams kan bijna kiezen wie de volgende tegenstanders worden en dat is niet eerlijk.
Uitbreiden naar 32 zou een oplossing kunnen zijn, maar dan krijg je straks Liechtenstein, Estland en San Marino op een EK-eindronde. Hoewel voetbaldwergen als Albanië en Georgië het evenement toch wat kleur gaven. Een eindronde met 32 zou van de kwalificatiefase echter helemaal een lachertje maken. Een terugkeer naar een eindfase met 16 is ideaal, maar het is ondenkbaar dat daarnaar teruggegrepen wordt. De tv-rechten zouden een deuk krijgen.
Over het niveau moeten we ons echter geen begoochelingen maken. De tijd dat het EK of WK hét van hét is, dateert van vorige eeuw. Het echte topvoetbal wordt in de Champions League opgevoerd. Bondscoaches zijn geen topcoaches meer. De tijd dat Ernst Happel, Rinus Michels, Raymond Goethals of Alex Ferguson, trainers die de beker met de grote oren wonnen, bondscoach waren is verleden tijd. In hun tijd was de nationale ploeg de verzameling van hét voetbaltalent van ieder land. Sinds het Bosmanarrest is de concentratie aan topspelers veel groter bij een handvol topclubs. In tien dagen voorbereiding kunnen ook geen patronen ingeslepen worden zoals in een heel seizoen op clubniveau.
Bovendien zitten veel toppers fysiek en mentaal op hun tandvlees als het EK of WK begint. Kylian Mbappé, Jude Bellingham, Toni Kroos, Kevin De Bruyne, Phil Foden, Harry Kane, om maar hen te noemen, bleken in Duitsland een schim van zichzelf.
Interlandvoetbal en vooral de grote toernooien zijn echter uitermate belangrijk voor de populariteit van het spelletje. Veel mensen die weinig interesse hebben voor clubvoetbal kijken, omdat het hun land is en de samenhorigheid onder de bevolking aanwakkert. Om te koesteren, maar ook hoog tijd om een betere balans te bedenken tussen club- en interlandvoetbal en het helpt geenszins dat de Fifa het WK voor clubs vanaf 2025 naar 32 clubs wil uitbreiden.
Vijfsterrenhotel
Er dient paal en perk gesteld te worden aan de almacht van Fifa en Uefa. De internationale voetbalbonden zijn nog alleen in geld, niet meer in het voetbal, geïnteresseerd, zodat de heren (vrouwen zijn grote uitzonderingen) in Berlijn in het vijfsterrenhotel Adlon Kempinski, aan de voet van de Brandenburger Tor, kunnen slapen.
