In het boek Willem gaat diep – in tien gesprekken (door Jaap Visser en Wessel Penning) (2012) beklaagt Willem van Hanegem zich over de wijziging van de buitenspelregel twintig jaar nadat Oranje met het toepassen van de buitenspelval succes had ophet WK van 1974 in West-Duitsland.
‘De buitenspelval was dé manier voor een aanvallende ploeg om zo snel mogelijk in balbezit te komen. Met z’n allen eruit en dan jagen op de man met de bal . Die moest ingesloten worden zodat hij er niet met een individuele actie doorheen kon glippen. We renden niet blind naar voren, over een breed front, want dat was te link. We richtten ons met z’n allen op de man met de bal. Die kon dan niets anders meer dan achteruit spelen. Speelde hij diep dan was ‘t buitenspel en speelde de man op wie hij ‘m teruglegde diep dan was het ook buitenspel.’
Tot verbijstering van Van Hanegem was de buitenspelregel op het WK twintig jaar later in Amerika ineens aangepast. Wie niet direct werd aangespeeld, kon geen buitenspel meer staan. Het kostte het Nederlands elftal in de kwartfinale tegen Brazilië een doelpunt toen Romario kon scoren omdat de Nederlandse verdediging halt hield. Bebeto stond immers royaal buitenspel, maar dat was nog volgens de oude regel.
Van Hanegem vindt de vernieuwde regel nog steeds een crime. ‘Hij zou het aanvallende voetbal ten goede komen. Dat was de achterliggende gedachte, maar het is de gedachte van mensen die voetbal niet snappen. Als je niet zo snel buitenspel staat, ga je aanvallender spelen, denken die mensen. Wat een onzin. Het is juist omgekeerd. Aanvallende ploegen gaan verdedigend denken, omdat ze de tegenstander niet meer buitenspel kunnen zetten. Het was een belachelijke spelregelwijziging en het is nog belachelijker dat hij nooit is teruggedraaid.’
Van Hanegem zei dit laatste in 2012, maar ruim tien jaar later is er niets veranderd. Nederland werd tegen Frankrijk op het EK de dupe – dit keer ten onrechte, omdat de scheidsrechter, daartoe ingefluisterd door de VAR, de buitenspelregel helaas foutief toepaste.
Het zou overigens aanbeveling verdienen dat de motivering voor dit soort ingrijpende beslissingen aan de toeschouwers in het stadion en de tv-kijkers thuis expliciet wordt meegedeeld op de schermen. Dan weten we allemaal waarom er zo is besloten als er is besloten.
Rob Siekmann
