Bobby Charlton overleed zaterdag op 86-jarige leeftijd. Zonder het zelf te beseffen en te willen, werd hij een icoon uit de historiek van het wereldvoetbal. Zelfs Nelson Mandela adoreerde hem, zo bleek bij een ontmoeting met de Zuid-Afrikaanse president. Hij wordt geroemd als beste Engelse voetballer aller tijden. De Braziliaanse journalisten schreven over hem tijdens de Wereldbeker 1970 in Mexico dat hij zijn plaats zou hebben bij de winnende Seleçao van Pelé, die later zou worden uitgeroepen tot het beste nationale elftal van de twintigste eeuw. En hij werd ook vergeleken met Nandor Hidegkuti, de spelmaker van the Magical Magyars uit de jaren vijftig, het magische Hongarije rondom Ferenc Puskas. Maar hij was vooral de man die aan de basis lag van ‘de mythe van Manchester United’: als ‘overlever’ van de crash met The Busby Babes in 1958 en als aanvoerder van de ploeg die de Europa Cup der Landskampioenen won in 1968. Deze week, met ook de Manchester Derby op Old Trafford op het programma, in vier afleveringen: Bobby Charlton & de story van Manchester United. Vanuit ‘Het Gouden Boek van de Beker met de Grote Oren. Van Real Madrid 1956 tot Manchester City 2023’.
The Day a Team Died…6 februari 1958…
In zijn boek The Day a Team Died beschrijft journalist én ooggetuige Frank Taylor hoe de tweemotorige Elisabethan G-ALZU AS 57 in München landde om bij te tanken. Een sneeuwstorm hing als een duistere vloek over de Beierse luchthaven. Tijdens het taxiën over de startbaan sputterde de motor. De gezagvoerder, Captain James Thain, vroeg na overleg met de controletoren vertraging van de vlucht. Coach Matt Busby dacht aan Manchester en Old Trafford. Over drie dagen wachtte de competitiekraker met Wolverhampton Wanderers. De conservatieve en chauvinistische Engelse voetbalbond beschouwde de Europa Cup als het snobistische paradepaardje van nieuwlichtende doordrammers, waaronder Busby zelf, en duldde geen uitstel van de partij. Om 14u34 ondernam het toestel zijn tweede poging. Vervolgens stelde de gezagvoerder sussend alle scepsis aan de kaak met de droge mededeling dat ‘Elizabethan vliegtuigen wel vaker last hadden met hoog boven de zeespiegel gelegen vliegvelden zoals dat van München.’ Fligth 609 kreeg om 14u56 toestemming voor een nieuwe vlucht.
Het luchtruim vulde zich met rondvliegende bomen. Frank Taylor noteerde in zijn mistroostige kroniek: ‘We raakten amper van de grond en het vliegtuig leek te breken. Toen werd alles stil.’
Peter Howard was de fotograaf van The Daily Mail en overleefde de crash. Hij stuurde als eerste de noodoproep de wereld: ‘Ik bel met verschrikkelijk nieuws. Het vliegtuig van Manchester United is verongelukt op de luchthaven van München. Ik ben bang dat er doden zijn gevallen.’
Acht spelers overleefden de ramp niet…
Acht spelers overleefden de ramp niet. Zeven onder hen verloren meteen het leven: Roger Byrne, Geoff Bent, Eddie Colman, Mark Jones, Liam Whelam, Tommy Taylor, David Pegg.
Duncan Edwards staakte vijftien dagen later de strijd. Duizenden Mancunians verzamelden zich meteen aan Old Trafford. Over de stad hing een depressieve atmosfeer. Reacties uit de rest van de wereld stroomden de dagen daarop toe. De burgemeester opende een Disaster Fund en er volgde ook een Manchester United Supporters Fund. Sportmanifestaties in andere landen hielden een minuut stilte en politieke en religieuze leiders – van de paus van Rome tot de hoogste partijkringen van de Sovjet-Unie – droegen hun medeleven over aan Queen Elisabeth.
Onder de zwaargewonde overlevenden in München bevond zich ook Matt Busby. Zieltogend kreeg hij de laatste sacramenten in een zuurstoftent in het ziekenhuis van Rechts der Isar, maar hij bleef uiteindelijk in leven.
Het duurde maanden eer Busby de gevolgen van de tragedie had verwerkt en hij keerde pas na een Zwitserse zomervakantie terug naar de Holy Ground van Old Trafford. Als een gebroken man, verteerd door schuldgevoelens. Zijn vrouw Jean trok hem over de streep. Ze confronteerde hem met de wens van de nabestaanden van de slachtoffers. Ze wakkerde het heilig vuur opnieuw aan. Maar de pijn bleef. Hij praatte nooit over het drama. Het verdriet was altijd aanwezig in zijn ogen. Altijd. The sadness was always in his eyes.
De dag dat een team stierf, ontstond de legende van Manchester United…
The day a team died. Het was de dag dat de legende ontstond. Bobby Charlton, één van de vier overlevende spelers, verwoordde het treffend: ‘Before Munich, it was Manchester’s club. Afterwards, everyone felt they owned a little bit of it.’ Lees: voor München waren we gewoon de club van Manchester, daarna leek het alsof iedereen een deel van United wilde zijn. Matt Busby zaaide vanaf zijn ziekbed het zaad van Old Trafford over alle continenten heen met de historische woorden: ‘Manchester United will rise again.’
