Herzogenaurach. Tenzij u een kwisser bent, bestaat er een redelijke kans dat je van dat Duitse stadje met zijn 25000 inwoners in Beieren nog nooit hebt gehoord. En toch bestaat er een even grote kans dat er al wat van je centen ooit – al dan niet direct – richting Zuid-Duitsland zijn gegaan. Herzogenaurach is immers de plaats waar ooit Adolf en Rudolf Dassler ruzie kregen en dan maar elk hun firmaatje begonnen. Adolf noemde zijn bedrijf Adidas, Rudolf het zijne Puma. En de rest is geschiedenis en kan je desnoods lezen op Wikipedia.
Herzogenaurach
Maar Herzogenaurach is ook de plaats waar één van de succesvolste voetbalspelers zijn carrière begon en ook afsloot. Lothar Matthäus. Zijn vader vluchtte tegen het einde van de Tweede Wereldoorlog met zijn ouders uit het Pools-Duitse Breslau/Wroclaw naar Beieren. Vader Heinz en moeder Katharina vinden werk bij Puma en zoon Lothar is kind aan huis in de directiegebouwen van de toen nog kleine sportschoenengigant.
Kleine Lothar wordt in 1961 geboren en doorloopt in Herzogenaurach de jeugdploegen. Zijn talent valt op en als 18-jarige kan hij vanuit het amateurvoetbal ineens naar de (toenmalige) absolute topploeg Mönchengladbach en wordt hij zeer snel onder Jupp Heynckes Stammspieler bij de Fohlen (veulens). En hij maakt ook zeer snel indruk, ondanks zijn kleine gestalte (1,74 m). Hij was een echte box-to-boxspeler, ook al was het woord toen nog niet uitgevonden.
Het heeft geen zin om hier zijn hele clubcarrière te beschrijven, maar na vijf jaar Mönchengladbach volgden Bayern München (vier jaar), Inter (vier jaar), weer Bayern München (acht jaar) en New York MetroStars (een jaar). Hij sloot zijn carrière op 57-jarige leeftijd af met een eenmalige wedstrijd bij zijn jeugdploeg Herzogenaurach. 224 doelpunten in 808 wedstrijden. Op het einde van zijn carrière vervelde hij van middenvelder tot libero. Daarbij werd hij zeven keer Duits en één keer Italiaans landskampioen, won drie Duitse bekers en twee UEFA-bekers. Hij won één keer de Ballon d’Or en was de eerste World Soccer Player of the Year in 1990.
Recordinternational voor de Mannschaft
En toch herinneren we ons ook – en heel veel mensen zelfs enkel – dat hij in de bekerfinale een beslissende strafschop mist tegen Bayern München, de ploeg waarvoor hij op dat ogenblik al heeft getekend. Am Böckelberg wordt hij nu nog judas genoemd, ook al beweert hij nog duizendmaal dat er geen kwaad opzet mee gemoeid was en dat Mönchengladbach altijd zijn favoriete ploeg (en donsdeken) zal blijven. En dan is er ook nog het feit dat hij nooit de Champions League heeft gewonnen. Ook al was hij er in de 90e minuut van de finale tegen Manchester United dichtbij, maar Solskjær en Sheringham ontnamen hem die droom. Tot zijn verdriet, maar groot leedvermaak van velen. Want onze Lothar is absoluut niet de favoriete Duitser van velen. Nicht in Deutschland, nicht im Ausland, maar daarover seffens meer.
Ondanks zijn enorme carrière als clubspeler zal Matthäus toch altijd nog veel meer herinnerd worden in zijn trui van de Mannschaft. Hij personifieerde als het ware de nationale ploeg en met zijn 150 caps behoort hij tot een select groepje (met o.a. Ramos, Buffon en Casillas) dat in Europa zo vaak voor zijn land heeft gespeeld. In die trui speelde hij één keer Europees kampioen, twee keer vice-wereldkampioen en één keer als kapitein van de Duitse elf wereldkampioen. Hij heeft op vijf WK’s vijfentwintig matchen gespeeld. Niemand doet beter. Hij is – ondanks een Beckenbauer, Müller of andere Hoeneß – met voorsprong de succesrijkste Duitse voetballer. Heel wat mensen zouden een half been afstaan voor zelfs maar een vierde van dat palmares, ook al is het moeilijk spelen met een half been.
Geen toptrainer
Zijn carrière als trainer daarentegen was net iets minder succesvol. Bij Partizan Belgrado (2003) en Red Bull Salzburg (2007) haalde hij wel de titel in Servië, respectievelijk Oostenrijk, maar voor de rest was er niet veel succes. Hij was trouwens nooit trainer in Duitsland. Ondertussen is hij wel een gerespecteerd analist, maar bij velen ontstaat dan onmiddellijk de idee dat een goeie analist vaak een mislukte trainer is. Zeker in zijn geval.
De oudere generatie zal dit nog wel herkennen: Mit 17 hat man noch Träume van Peggy March. Op die leeftijd droomde Matthäus nog van een grote carrière die inderdaad nog zou volgen. Maar waarvan droomt hij nog op 60-jarige leeftijd. Zelf laat hij noteren, ich glaube schon, dass ich wunschlos glücklich sein kann. Geen wensen meer. Maar dat is slechts schijn, want nu het postje van Joachim Löw vrijkomt, wordt er volop gespeculeerd en Matthäus geeft niet onmiddellijk aan dat hij het niet wil. En daar is een goede reden voor. Je kunt er donder op zeggen dat er een storm van protest – wat zeg ik, een orkaan – zou opstijgen in Duitsland, waardoor zijn kansen meteen tot nihil zouden worden herleid. Hoe dat komt?
Zwart of wit
Wel, er zijn van die mensen bij wie een middenweg niet werkt. Je bent ervoor, of je bent ertegen. Dat geldt bij sportmannen nog meer. Dat heb je zowat in elke sport. In het voetbal denk ik aan Cantona, Stielike, Rooney, Jean-Marie, … En als we aan de huidige generatie denken dan hebben we bijvoorbeeld Lukaku en Messi. En Mourinho als trainer. Maar Ronaldo zal er echt wel bovenuit steken. Om de meest uiteenlopende redenen. Dit geldt – a fortiori – voor onze jarige. Vermoedelijk is het zelfs niet eens fifty-fifty. Bij hem gaat het zeker niet om zijn voetbalkwaliteiten, maar alles wat rond hem hangt. Te beginnen met het judasverhaal in Mönchengladbach. Maar ook hoe hij zich gedroeg als speler en als trainer. Hij was eigenzinnig, koppig en vaak ook agressief in zijn uitlatingen. Hij wordt ook als een matennaaier gezien, vraag maar aan o.a. Van Bommel of Arnesen.
Maar het is nog veel meer zijn gedrag buiten het voetbal dat ertoe leidde dat zelfs nu op de website van ARD – Sportschau al in de titel de vraag wordt gesteld: Warum die Häme? (leedvermaak). Zijn hele leven extra voetbalmuros is omgeven van egocentrische aandachtzoekerij, schandalen en schandaaltjes, grootspraak en verregaande ijdelheid. Dat je uit vijf huwelijken vier kinderen hebt, is uiteraard een privézaak, maar als je ermee te koop loopt en je ziel (en foto’s) verkoopt aan de Duitse boulevardpers, moet je er ook tegen kunnen dat mensen erover praten. Zeker als je bij één van die huwelijken zelfs een journalist van die schandaalpers als getuige neemt. Als je openlijk verklaart dat je ouders je niet genoeg liefde hebben gegeven. Of als je een bezoek brengt aan Poetin en daar niet onmiddellijk de gevolgen van inziet. Of je neemt deel aan triviale spelletjes. Met andere woorden, “der Loddar” doet/deed er vaak alles aan om negatief in het daglicht te treden. Heel wat mensen vinden hem een eng persoon. Misschien is het ook daarom dat hij vandaag in Boedapest woont, weg van het vaderland.
Nooit meer omarmd
Het lijkt onwaarschijnlijk dat hij ooit nog door heel Duitsland zal worden omarmd. Of hij moest als trainer met Duitsland wereldkampioen worden. Maar dan zal hij eerst voorbij Oliver Bierhoff moeten. Desondanks, Lothar, een gelukkige verjaardag. En binnen vijf jaar mag je gratis met de bus rijden. Misschien dat Bild die eerste rit wel wil verslaan. Tegen vergoeding, wel te verstaan.
