Xavi Hernandez I Creus – Xavi voor de vrienden – wordt naar alle waarschijnlijkheid de nieuwe hoofdcoach van FC Barcelona. Op gebied van het trainen van een topclub kan hij nog geen palmares voorleggen. Hij veranderde tussen 2000 en 2015 wel het ‘middenveldvoetbal’ ten goede. Niet voor niets noemde men hem ‘El Petit Geni’ en ‘The one touch man’. Brengt hij deze tijden terug in Camp Nou? Een portret van de magistrale middenvelder Xavi in drie afleveringen. Goed om weten: na zijn afscheid wonnen Barça noch La Roja, de Spaanse nationale ploeg, een internationale trofee.
‘Technik ist wichtiger als Kraft.’ Een kop in het Duitse maandblad 11 Freunde, Magazin für Fussballkultur. Xavi keek in het januarinummer 2011 vooruit op de verkiezing van de Gouden Bal: ‘Techniek is belangrijker dan kracht.’ Hij negeerde de bodybuilders van het voetbal, net als de arrogante provocateurs genre Mourinho. Ook daar volstond één welgemikt zinnetje: ‘Aber wir wollen gewinnen und dabei guten Fussball spielen.’
Daar liet hij een eerste keer in zijn kaarten kijken, want hij was geen marktkramer in meningen. Hij manifesteerde zich zelden met woorden. Aan de vooravond van de kraker in de Champions League tussen Arsenal en Barça liet hij zich in The Guardian wèl gelden. Hij deponeerde een quote over een halve bladzijde: ‘I look for spaces. All day. Space, space, space. I see the space and pass. That’s what I do. Some teams can’t or don’t pass the ball. What are you playing for?’
Het klonk als ‘whose side are you on’? Hij dwong tot het maken van een keuze. Eigenlijk tot het volgen van de zijne: ‘de erfenis die je nalaat is belangrijker dan het resultaat’. Hij noemde zichzelf een romanticus en de Engelsen ‘strijders’. Hij begreep niet dat brutale balafpakkers werden bedolven onder het applaus bij het wild in de tribune trappen van de bal.
Xavi vertrouwde de mensheid een totaalvisie toe. Hij verdedigde een ideeënstelsel over voetbal, zijn ‘romantiek’ nodige uit tot beginselvastheid.
Hij zocht de sleutel in de ‘opleiding’, van het twaalfde jaar af. Rondkijken, bewegen, zien, denken. Dit alles met de snelheid van de vingerknip, voor men de bal in bezit heeft gekregen. Controleren, kijken, passeren in één gestroomlijnd patroon.
Hij minachtte de manoeuvres van wat hij noemt ‘vernietigers van het spel’: nooit het initiatief nemen, diep in het eigen territorium kruipen en vlijmscherp uitbreken. Xavi bepleitte het Cruijffismo als identiteit van Barcelona. Hij deelde de overtuiging van de fans die het niet zouden nemen dat Barça een countertactiek zou toepassen. Xavi evolueerde tot een voorbeeld-voetballer van de 21 ste eeuw. Rond het jaar 2000 vreesde hij te behoren tot het uitstervende ras. Hij dreigde ten onder te gaan tegen de dubbele meters, de box-to-boxlopers, de krachtpatsers, de knokkers en de afvallendebalafpakkers. Xavi leek een relict uit het verleden.
Een decennium later straalde hij uit dat, dankzij Barcelona, de puntgave techniek meer applaus ontving dan de fysieke conditie. Kijken naar Xavi was een vorm van wiskundige ontleding van het spel. De matrix op het middenveld. Volgens het boekje: een middel om samenhangende gegevens en hun bewerkingen op een systematische en onoverzichtelijke wijze weer te geven. Dat deed Xavi met het spel van Barça. Hij maakte het overzichtelijk en smeedde de samenhang. Als de creator van het mirakel in de wetenschappelijkheid. Wie vermoedde in hem een voetballer? In dat kleine, naar corpulentie neigende mannetje van niet meer dan 1 meter en 70 centimer hoog? Men doopte hem el petit geni, ‘het kleine genie’: onetouchman.
Waar anderen drie tikken voor nodig hadden, bundelde hij twee bewegingen in één.
