WK-BRIEF 13 VAN RW AAN FC: DENKEND AAN JANUZAJ, JAN WAUTERS, DE DWAZE VROUWEN VAN ARGENTINIE EN IRAN

Nijlen, 29 juni 2018.

Beste François,

Redde hij het gezicht van de Rode Duivels? Een klein eerbetoon aan Januzaj, ik wil beginnen met een eerbetoon aan Januzaj. Vier jaar geleden sprak ik met Jim White van The Telegraph. Hij volgt al decennia Manchester United en hij had geschreven bij het debuut van Januzaj op Old Trafford: “Manchester United’s star winger took five minutes to show he’s the club’s future.”  Jammer genoeg liep het anders maar gisteren genoot ik toch van zijn ouderwetse brille.

***

Het valt mij op dat alle Engelse dagbladen – van de schandaalkrant The Sun tot de intellectuele The Guardian – er niet aan dachten om te vergoelijken dat men de wedstrijd tegen België in functie van de volgende tegenstanders zou weggeven. Dat staat toch werkelijk in het schrilst mogelijke contrast, François, met de standpunten van onze topjournalisten. Daar werd openlijk en blijkbaar bij het volle verstand over halve pagina’s gepleit om ‘niet te winnen’. Rare jongens, die topjournalisten, maar mijn petje gaat het toch echt te boven.

Bovendien heeft dit toch een vreemde sfeer met zich meegebracht bij de fans, François. Rond de Rode Duivels hing immers een goed gevoel. Meer dan één miljoen mensen namen intussen deel aan de ‘public viewing’ op de pleinen en dorpen in onze steden. En er hangen duizenden Duivelse driekleuren aan de gevels. De merkwaardige wijze waarop België-Engeland door onze media werd gecoverd heeft die feelgoodfactor toch enigszins aangetast. Wat ik mij afvraag, François: voel jij je als ‘senior writer’ niet eenzaam als je vaststelt dat je jarenlange pleidooi voor ethische journalistiek én ethische sport amper ernstig wordt genomen door je opvolgers? En om het dan even puur over het voetbal te hebben: ik heb het gevoel dat de Rode Duivels met Japan in de achtste finale – en mits winst – Brazilië of Mexico in de kwartfinale meer kans hebben dan met Colombia en eventueel de winnaar van Zweden-Zwitserland.

Je sprak in één van je vorige brieven al over Jan Wauters, zowel taalvirtuoos als sportradiolegende, die in 2010 op 71-jarige leeftijd overleed. Jij was bevriend met hem, François, en ik smaakte het genoegen om enkele columnbundels van hem uit te geven in de jaren negentig van vorige eeuw.

Hoe zou hij deze gebeurtenissen hebben ingeschat? Ik roep hem even op, aan de vooravond van Frankrijk – Argentinië. De commotie rond België – Engeland is natuurlijk klein bier in vergelijking met waarmee hij op het WK van 1978 in Argentinië werd geconfronteerd. Precies veertig jaar geleden vierden de Argentijnen op een macabere wijze hun eerste wereldbekeroverwinning na een 3-1 finalezege tegen Nederland. De militaire dictator Videla mocht van FIFA-opperbobo Havelange de wereldbeker overhandigen aan aanvoerder Passarella. Het was het toernooi van de schande. Jan Wauters bereikte toen zijn journalistieke hoogtepunt met zijn kritische radiodagboeken. Wij hebben ze precies twintig jaar later, bij het WK in Frankrijk, heruitgegeven in ons boek ‘Totaal Onverdiend. Voetbalverhalen met een doel.’ Herinner jij je dat nog, François? Jan gaf de Dwaze Moeders een stem. Ze demonstreerden op de beroemde Plaza de Mayo: een stil protest tegen de fascistische dictatuur  die duizenden ‘progressieve’ jongeren had laten ‘verdwijnen’.

Ter ere van Jan Wauters en in blijvende herinnering aan de Dwaze Moeders een quote uit zijn befaamde dagboeken van Argentina 1978: ‘Wij zoeken onze zonen. Zoals elke donderdag kwamen de moeders van de Plaza de Mayo bij elkaar om in stilte te getuigen van hun leed, het verdriet dat ze lijden, zolang ze niet weten waar hun zonen zijn. De malle moeders van de Mayo hebben ze zichzelf genoemd. Ze vinden officieel geen gehoor en toch komen ze elke keer terug om te vragen waar hun kinderen zijn. Waar ze toch gebleven zijn want sinds hun plotse verdwijning zijn ze zonder nieuws van hen. Een stille tocht, een snikkend protest, een gesmoorde klacht tegen de repressie, de ondraaglijke verdrukking van de Argentijnse regering. De zachte tegen de harde krachten. Een indrukwekkende confrontatie.’ Ik blijf dit de beste sportjournalistiek vinden die in Vlaanderen ooit is bedreven, François.

De Dwaze Moeders van vandaag zijn voor mij de vrouwen van de actiegroep ‘Let Iranian women enter their stadiums’. Ik ontdekte hen vier jaar geleden al tijdens de wereldbeker. Ik was vrijwel de enige in ons taalgebied die er toen over publiceerde in mijn boek ‘Dit was Brazil 2014’. Ik schreef toen over de Hashtag Word Cup Kiss: ‘Het gebeurde tijdens Argentinië – Iran. Een Iraans koppel, waarvan de vrouw de oude Perzische vlag op het hoofd droeg, wisselde een kus uit met elkaar. De foto ging via twitter de wereld rond. Het statement was gemaakt: kussen in het openbaar is immers verboden in de voor het overige nogal moordlustige – drie executies per dag – Islamitische Republiek Iran. De inwoners van het land kregen dit niet te zien. Want de vrouwelijke aanwezigheid op internationale sportevenementen wordt er met enige technische vertraging gecensureerd tijdens de live-uitzending.’ In Rusland 2018 was er heel wat meer aandacht voor de Iraanse vrouwen met hun spandoeken en hun lange losse haren die tamelijk tevergeefs gelijke rechten eisen in het land der wrede Ayatollahs.

Er is een bescheiden stap vooruit gezet, François, maar dit volstaat nog lang niet. Toen FIFA-voorzitter Infantino in de lente van dit jaar de derby van Teheran bezocht, klopte de woordvoerster van de actiegroep zonder gevolg bij hem aan om het vijfendertig jaar oude infantiele verbod te slechten. Haar sterke oneliner klonk compleet logisch: ‘Vrouwen hebben het basisrecht om naar de match te gaan. Wat een hypocrisie om dit stadion zo te noemen en de helft van de bevolking te bannen.’ Dat was een verwijzing naar de naam van het stadion: Azadi, het betekent vrijheid in het Perzisch. Maar de activistes, François, verdwenen voor onbepaalde tijd in de kerkers. En Infanto verdween zelf met de spreekwoordelijke noorderzon. En ondernam verder niets: een kaakslag voor het lot van de Iraanse vrouwen. Ik wil hier mijn statement ter zake nog eens in alle scherpte neerzetten, François: wat Iran doet, net als aartsvijand Saoedi-Arabië overigens, vloekt compleet met de FIFA-regels. Die zeggen immers dat elke mens, waar ook ter wereld, het recht heeft om zelf te voetballen of in volle vrijheid een wedstrijd te bekijken. Voor mij is hier geen discussie mogelijk. Ik pleit overigens voor een reglementswijziging: een land dat inschrijft voor de FIFA-toernooien doet dat met zowel een mannen- als een vrouwenteam. En vanzelfsprekend hebben vrouwen het recht om een wedstrijd bij te wonen in de niet-religieuze kleding die ze zelf verkiezen Heel simpel: omdat we in 2018 leven.

Ik hoop, François, dat we tegen het volgende wereldkampioenschap dit soort onzin niet meer hoeven te beleven. ‘Elk nadeel hep zijn voordeel’: de Iraanse voetballers steunen hun vrouwelijke fans.

*****

Een klein eerbetoon aan Januzaj. Telkens ik zijn doelpunt tegen Engeland bekijk, geraak ik er een stukje meer van overtuigd dat Jim White het bij het rechte eind had kunnen hebben. En dan Januzaj had kunnen toetreden tot de galerij der groten van Old Trafford. Misschien ook niet maar met zijn dribbeldoelpunt tegen Engeland redde hij het gezicht van de Rode Duivels.

Benieuwd naar je reactie, François.

Hartelijk,

Raf