When Celtic comes: de meest sociale en muzikale voetbalclub ter wereld (1)

Anderlecht ontvangt deze week Celtic Glasgow in het kader van de Champions League. The Hoops – een verwijzing naar de verticale groene en witte strepen van het legendarische shirt – dragen een geschiedenis van ‘spirit, passie & pijn’ met zich mee. Celtic ontwikkelde zich tot meest sociale én muzikale voetbalclub ter wereld.  De wenende Rod Stewart op de tribune is een begrip geworden en nergens klinkt You’ll never walk alone mooier dan op Celtic Park. Daarnaast zette Celtic rond 1900 als eerste de trend van the beautiful game neer: aanvallend voetbal. To entertain the people. En beïnvloedde hiermee de grote wereldscholen van het voetbal. Een drieluikje over The Celtic Spirit!

Free-flowing-total-football and the best fans in the world

 Ik bracht in 2006 een bezoek aan Celtic Park. Een wildvreemde man van middelbare leeftijd gaf de high five na het winnende doelpunt. Het was de enige keer in mijn leven dat ik – als gast – een voetbalwedstrijd heb mogen volgen op de eretribune. Ik zat daar tussen de pakken en de dassen in een jeansbroek en droeg geen kousen in mijn schoenen.

Celtic won. Het Park beefde en bewoog. De net geen zestigduizend fans zetten de Celtic Song in: ‘Hail hail the Celts are here, what the hell do we care!’

Het diept, altijd weer, de vrolijke noot op aan 25 mei 1967. Toen liepen elf Schotten brullend door de spelerstunnel. Ze schreeuwden hetzelfde refrein uit volle borst en stapten schertsend het veld op. Naast hen marcheerden in draf de Italiaanse profs van Internazionale. Stijf van de spanning, blinkend van de massageolie en flink geïrriteerd.  Het beste elftal van de wereld sinds 1964. De kleine Jimmy Johnstone trok de grote Facchetti  aan zijn mouw: ‘Hey big man, you and me after the game swap jerseys, okay?’ Ruim anderhalf uur later voerden duizenden dronken Schotse Bravehearts in doedelzak, kilt en Celticpyama’s een vreugdedans uit. Het enthousiaste en aanvallende free-flowing-total-football – via coach Jock Stein die zijn inspiratie haalde uit de 3-6 zege van Ferenc Puskas’ Magische Hongaren op Engeland in 1953 – van Celtic begroef die avond het catenaccio van Internazionale (2-1).

De atmosfeer in het stadion is fantastisch, Celtic fans are the best in the world. Zo vielen ze in de prijzen van de UEFA en de FIFA en zo worden ze tot vandaag bewierookt door internationale topspelers als Seedorf, Xavi en Messi.

Club van en voor kinderen van Ierse hongervluchtelingen: open to all!

Ik bladerde door enkele boeken en las over de boeiende ontstaansgeschiedenis van Celtic Football Club . Die werd opgericht op 6 november 1887 onder invloed van Brother Walfrid, een Schotse versie van priester Daens, om de noden van de Ierse hongervluchtelingen in Glasgow te lenigen. Tegelijk zagen de stichters de club als een brug tussen verschillende godsdiensten en levensbeschouwingen en tussen de Ierse en Schotse cultuur. Celtic presenteerde zich van bij de geboorte als ‘open to all’. Ze kwamen van over de zee. Met duizenden spoelden ze aan in hongerboten. The Irish famine ships, zoals pijnlijk accuraat geschilderd door kunstenaar Rodney Charman. Landloos, laveloos en hopeloos, in East End van Glasgow, op de vlucht voor die verdoemde hongersnood van 1846.

Naar de stad van Adam Smith, waar het ieder voor zich was maar de vrije markt helaas niet voor iedereen. Een wanhopig volk, dat nergens thuishoorde en een overdosis weemoed in zich droeg. Door de Schotten werden ze op een lading ver­nederingen zonder weerga getrakteerd: ‘The Irish were dirty, violent and drunk.’ In de essaybundel Celtic Minded schetst Joseph Bradly van de afdeling Sport Studies  aan Stirling University de catastrofe. De katholieke Ieren werden uit het maatschappelijke leven ver­bannen door de protestantse Schotten. Ze vormden noodgedwongen een gemeenschap in de gemeenschap, die zich overeind hield met haar reli­gie, zelfspot, drank, muziek en … eigensoortig socialisme. Hun liefde voor hun oude tradities ging gepaard met hun onstuitbare drang naar emancipatie:

Celtic als emotionele reddingsboei, Park Stadium als Paradise

 Ze klampten zich vast aan hun enige reddingsboei, op zich een daad van emotionele rebellie: Celtic Football Club! Ze doopten hun Celtic Parkstadion Paradise, een plaats om hun alledaagse problemen even te vergeten. In The Glory and The Dream. The History of Celtic FC vertelt journalist Tom Campbell hoe de club ontstond uit de pijn en de ontberingen van de Ierse migrantengemeenschap. Stichter Brother Walfrid – een man van het woord maar vooral van de wereld – organiseerde voetbalwedstrijden. De opbrengst kwam ten goede aan de Poor Children’s Dinner Table, waarmee de allerarmste kinderen werden gekleed en gevoed. Eén van de eerste optredens tegen Rangers lokte meteen de massa. De Old Firm liet niemand onberoerd en ging een gespleten toekomst tegemoet. Daarnaast kregen kinderen met een migrantenachtergrond eindelijk de kans om te voetballen, want afhankelijk van hun achternaam werden ze vijandig bejegend of ronduit geweigerd door de andere clubs uit Glasgow, het puur protestantse Rangers voorop.

Vreedzame strijd tegen kinderarbeid en voor sociale rechtvaardigheid

Voor het stadion zag ik hoe het oude schoolgebouw oprijst, als een relikwie uit de vervlogen tijden van de beginperiode. In 1892 werd het nieuwe Celtic Park officieel ingewijd. De gebeurtenis zette de toon voor de toekomst want Michel Davitt behoorde tot de eregenodigden. De  Ierse éénarmige mensenrechtenactivist – als gevolg van kinderarbeid – dreef in daad en geschrift de spot met de Britse machthebbers. De Robin Hoodachtige  avonturier rakelde met scherpe stem zijn voorkeur op voor Ierse autonomie, landhervormingen ten voordele van de kleine boeren en sociale rechtvaardigheid. Op jonge leeftijd niet vies van agressie, later vanuit de principes van het pacifisme. Mahatma Gandhi droeg zijn ‘geweldloze weerbaarheid’ tegen het British Empire aan hem op. Davitt genoot internationale faam als rondreizende vrijheidsstrijder en mocht symbolisch het veld in de middenstrook aanleggen. De avond voor zijn komst werd zijn stuk turf echter ‘ontvreemd’. De diefstal raakte nooit opgehelderd en ging een eigen leven leiden in het gedicht ‘The curse of Cromwell’: de vloek van Cromwell, een verwijzing naar de wrede Britse heerser over Ierland in de zeventiende eeuw. Het verhinderde de bouw van ‘Paradise’ niet, het stadion dat vanuit elke hoek van het getto te bewonderen viel als ‘The Promised Land’.

Celtic’s hand of friendship to refugees and asylum seekers

Bijna 115 jaar later kreeg ik destijds bij mijn bezoek een warme begroeting van Anthony Russell, de Education Co-ordinator  van Celtic. Hij gidste me door de catacomben van het stadion naar een clinic met kinderen van verschillende nationaliteiten uit de stad. We keken naar een introductiefilm over de geschiedenis van de club. In de Celtic Song: When you know the history, it’s enough to make your heart go sad. Russell deelde posters uit met Celtic Against Racism en op de versie van 16 maart 2005 van het weekblad Celtic View poseerde hij met de managers Martin O’Neill en John Robertson tussen dertig jongens en meisjes uit alle windstreken, in het groenwitte shirt boven de slogan: If you know the history. Celtic’s hand of friendship to refugees and asylum seekers. Antony Russell kwam als volgt aan het woord: ‘Meer dan 117 jaar na zijn ontstaan helpt Celtic weer asielzoekers om deel uit te maken van hun nieuwe gemeenschap. We gebruiken voetbal als een middel om kinderen met een verschillende achtergrond en culturen bij elkaar te brengen. En om de groeiende onverdraagzaamheid in de Schotse samenleving een halt toe te roepen en het begrip en de tolerantie bij onze jeugd te versterken. In 1887 werd Celtic opgericht om de Ierse immigranten een kans tot integratie te bieden in de samenleving. We hopen dat onze campagne vandaag voor de vluchtelingen hetzelfde effect heeft. We laten jongens en meisjes van verschillende nationaliteiten in Glasgow deelnemen aan educatieve voetbalprogramma’s.’

De cirkel sloot zich. ‘Celtic’ heeft een innerlijke betekenis: het geeft de onzekere migrant kracht in zijn zoektocht naar geborgenheid. Anno 2017 is dat niet anders.