In de voorbije halve eeuw werden zestien Europese Kampioenschappen georganiseerd. Het begon met Frankrijk 1960 en eindigde met Europa 2021.
Telkens stonden spelers op die het toernooi naar hun hand zetten, een onvergetelijke indruk nalieten of op beslissende momenten faalden. Ze gingen als helden of antihelden de geschiedenis in. Lees op De Witte Duivel een serie in zestien afleveringen:
Van Lev Yashin tot Marcus Rashford, helden en antihelden van het EK 1960-2021.
EURO 2021 EUROPA
MARCUS RASHFORD – MAATSCHAPPELIJKE HELD, VOETBALLENDE ANTIHELD EN SLACHTOFFER VAN RACISTISCH TUIG VAN DE RICHEL
Finale: Italië – Engeland 1-1 (pen. 3-2), Wembley Stadium, zondag 11 juli 2021
Marcus Rashford. Het leek zijn beste seizoen te worden: tweede plaats met een jong United-elftal na het ongenaakbare Manchester City, maar voor rivalen Liverpool FC en Chelsea FC in het 2020-21. Meer dan 250 wedstrijden in het eerste elftal van zijn geliefde club, terwijl hij nog niet eens 24 was. En de finale van de Europa League tegen Villarreal FC. Na een 1-1-eindstand volgden strafschoppen. Hij trapte de zijne lekker binnen, zenuwen ter zake kende hij niet. Het eindigde verkeerd. Zijn doelman De Gea miste als eerste van het hele lot de zijne in een ongeziene serie: 10-11 in Spaans voordeel. Dat bleek een eerste signaal te zijn. Een tweede teken volgde snel. Wilde het lichaam nog wel mee? In april was er al een alarmerend bericht geweest: hij voetbalde al bijna twee jaar met last van kwaaltjes. Geen enkele match bleef hij gespaard van irritante pijnscheuten. Eigenlijk mocht een operatie niet langer uitgesteld worden, ware er niet het EURO 2021. Voor het eerst gespreid over het hele continent, maar eindigend in het Wembley Stadium. En stel nu eens … dat de talentvolle selectie van The Three Lions de volwassenheid zou bereiken na halve finales tijdens de World Cup 2018 in Rusland en de Nations League 2019 in Portugal? Daar wilde hij alles voor opzij zetten. De Engelse evolutie zette zich inderdaad door zoals verhoopt. Aanvankelijk maakte hij nog deel uit van het wedstrijdplan. Met andere woorden: hij stond aangestipt als ‘twaalfde man’, als eerste invaller voor de spitsen. Telkens volgens afspraak in de groepsfase: Kroatië (1-0), Schotland (0-0), Tsjechië (1-0). Scoren zat er niet in, hard werken des te meer. Dat betaalde zich niet in een basisplaats. Meer zelfs: tijdens de gewonnen klassieker tegen Duitsland (2-0) in de achtste finale bleef hij op de bank. In de kwartfinale kreeg hij een halfuur speelminuten, maar dat oogde enkel fraai voor de statistiek: bij een 4-0 voorsprong. In de zenuwslopende honderdtwintig minuten van de halve finale tegen Denemarken (2-1) beperkte hij zich tot ‘warmlooprondjes’ aan de zijlijn. Ook in de finale tegen Italië kwam hij niet in verhaal voor, tot aan de laatste tweehonderd seconden van de verlengingen. Terwijl de klok richting strafschoppen tikte, stuurde bondscoach Southgate hem alsnog in de vuurlijn. Er vanuit gaande dat hij als een ‘zekerheid’ mocht beschouwd worden in de penaltyserie. Daarvoor keerde Southgate terug in de herinnering naar die avond van 6 maart 2019, achtste finale tussen PSG en Manchester United in Parijs.
Een zelden gezien tafereel: na een 0-2 verlies in de heenmatch, zette een toen 21-jarige jongeman zich zelfverzekerd achter de bal. Strafschop, het was minuut 90 plus vier, bij een 1-2 stand. Scoren was kwalificeren. Er heerste ongeloof bij de spelers van PSG, ze protesteerden fel. In het tumult bleef hij verbazend kalm. Zelfs nadat de scheidsrechter hem verplichtte de bal volledig op de stip te leggen. Hij stond tegenover Buffon, voor velen op dat moment de beste doelman ter wereld. Het scheen hem niet te deren: lange aanloop, gestrekte trap met rechts in de linkerbovenhoek;. Buffon kansloos. Voor het eerst in de geschiedenis van de Champions League plaatste een club – Manchester United – zich na een thuisnederlaag met twee doelpunten. Het was inderdaad op Old Trafford 0-2 geworden.
Zelden gezien tafereel bis: Marcus Rashford, de 22-jarige spits van Manchester United – Mancunian van geboorte en sinds zijn zevende aangesloten bij de Red Devils – gooide zich volop in het verzet. Hij werd het gezicht van de strijd tegen kinderarmoede in Engeland anno 2020. Dat gebeurde wel vaker met een voetballer. Het was echter zeldzaam dat die zich openlijk kantte tegen de eerste minister. Nog straffer: hij stuurde Boris Johnson met rode kaken terug naar af. De immer grof gebekte ‘Brexit Boris’ diende met de staart tussen de benen terug te keren op een dwaze beslissing. Zijn conservatieve regering schrapte aanvankelijk 130 miljoen euro uit het budget. Dit betekende het einde van de gratis schoolmaaltijden tijdens de zomermaanden voor arme kinderen. Rashford verwees naar zichzelf in een persoonlijke open brief die hij aan alle parlementsleden stuurde. Omdat hij zelf alle voorbije maanden 25 miljoen euro via zijn eigen solidariteitsfonds had ingezameld voor deze zaak, kon de regering niet anders dan haar dwaze beslissing terug te draaien.
‘Just look what we can do when we come together. This is Engeland in 2020.’ Zo twitterde Marcus Rashford. Hij ging meteen de legende in. Als voetballer met een mening, die de samenleving wilde beïnvloeden. Als een cultheld van Manchester United, met een ode aan de verbeelding.
Zijn petitie ‘to end child food poverty’ haalde een miljoen handtekeningen. Dankzij de inzet van duizenden cafébazen, restauranthouders en lokale ondernemers. Het was pas de vijfde keer in de parlementaire Britse geschiedenis dat een petitie meer dan één miljoen keer werd ondertekend. Hij had zich onsterfelijk gemaakt als ‘voetballende activist’. Intussen leek hij ook op weg naar de Europese top, ware er niet die verdomde en altijd aanwezige pijn. Italië en Engeland hielden elkaar op Wembley in evenwicht. Het bleef 1-1, terwijl de Squadra aan zowel een rode kaart – aanslag op Saka net voorbij de middencirkel – en een strafschop – vasthouden van Sterling in het elfmetergebied – was ontsnapt.
Bij een 2-2 stand kon hij Engeland op voorsprong schieten, maar hij trapte na een lange en kronkelige aanloop tegen de paal. Zijn ploegmaats Sancho en Saka volgden zijn slechte voorbeeld en Italië ging aan de haal met de Europese beker.
En zo verloor hij in een tijdspanne van zes weken twee finales. En werd hij van het ‘maatschappelijke held’ tot ‘voetballende antiheld’. Samen met Sancho en Saka kreeg hij een lading racistische scheldwoorden op sociale media van het rechtsradicale Engelse tuig van de richel over zich heen. En bleef hij niet begrijpend met lichamelijke en mentale pijn achter. Marcus Rashford.
