Zondag speelt gastland Qatar tegen Ecuador de openingswedstrijd van het WK 2022. De Golfstaat kan zich geen blamage permitteren en gebruikte de grote middelen (lees geld) om een volwaardig team het veld op te sturen.
Het waren expats die werkten op de gas- en olievelden in Dukhan, in het westen van Qatar en op zo’n 60 kilometer van Abu Samra (waar de Rode Duivels de komende weken vertoeven), die het voetbal in de Golfstaat introduceerden. De eerste wedstrijden dateren van begin jaren ’40 van de vorige eeuw. De eerste officiële competitie werd in 1963 georganiseerd. Zeven jaar later werd Qatar lid van Fifa en werd de eerste interland gespeeld (2-1 verlies tegen buur Bahrein).
In 1976 mocht Qatar de Golf Cup organiseren. Vijf jaar later kreeg het voetbal een flinke boost in de zandstaat. Qatar schopte het tot finalist in de Fifa World Youth Championship, wat later het WK -20 werd. In de kwartfinale werd niemand minder dan Brazilië uitgeschakeld, dankzij een hattrick van Khalid Salman (3-2). Engeland werd in de halve eindstrijd gewipt (2-1), maar West-Duitsland was in de finale veel te sterk (4-0).
In 1984 werd Qatar tweede in de Golf Cup en plaatste zich voor de Olympische Spelen in Los Angeles, maar dat werd geen succes. Voetbal bleef een marginale sport, ook vanwege de hitte in de Golfstaat. In 1992, 2004 en 2014 werd de Gulf Cup gewonnen, maar de wereld keek daar niet van op.
Het was een complete schok dat in 2010 het WK 2022 werd toegewezen aan een land zonder voetbalinfrastructuur, -cultuur of -verleden. Qatar wilde de wereldbeker gebruiken om het imago van het land op te vijzelen. Daarvoor waren niet alleen futuristische stadions nodig, maar moest ook vermeden worden dat het nationale team af zou gaan als een gieter.
Qatar deed wat het al eerder in andere sporten had gedaan: expertise kopen. In 1999 werd het land gediswkalificeerd bij het gewichtheffen op de Arabische Spelen omdat het met vier Bulgaren aantrad. Vier jaar later werd de Keniaanse loper Stephen Cherono voor een flink bedrag en een maandloon van duizend dollar herdoopt tot Saif Saaeed Shaheen. Hij bezorgde Qatar in 2004 een wereldrecord op de steeple.
Slapeloosheid
In dat jaar werden de Brazilianen Ailton, Dede en Leandro genaturalizeerd. Dat was niet naar de zin van de Fifa, die de regels voor naturalisatie aanscherpte. Het leverde Qatar flink wat negatieve commentaren op en er werd beslist voor een andere aanpak te kiezen. In 2004 werd de Aspire Academy opgericht. Een complex van 1,3 miljard euro werd opgebouwd (de Aspire Dome is de grootste overdekte sportaccomodatie in de wereld) om de atleten van de toekomst te produceren. En Qatar probeerde via de sport naambekendheid te verwerven. Het organiseerde onder andere het WK atletiek, de World Cup zwemmen en de World Beach Games.
Na de WK-toewijzing kwam in de Aspire Academy de nadruk op het voetbal te liggen. Het project werd geleid door sjeik Jassim Bin Hamad Al Thani, de oudste zoon van de toenmalige emir en een echte voetballiefhebber. Het verhaal deed de ronde dat hij aan slapeloosheid leed omdat hij elke avond voor televisie bleef hangen om voetbalwedstrijden te bekijken.
In meisjesvoetbal waren de Qatari niet geïnteresseerd, maar elke jongen – van welk niveau ook – die tegen een bal trapte werd gescout. Er mocht immers geen talent verloren gaan. Wie ook maar een beetje kon voetballen, werd jarenlang gevolgd. Ieder jaar werden de beste twaalf uitverkoren om student te worden op de Aspire Academy. Topjeugdtrainers werden aangetrokken, topjeugdteams uit Europa ingevlogen voor oefenwedstrijden.
Er wonen slechts zo’n 300.000 Qatari in de Golfstaat, die minder dan 7.500 geregistreerde spelers telt. Een te kleine vijver om uit te vissen. Een team van scouts werd uitgestuurd naar Afrika, Azië en Zuid-Amerika. Het project kreeg de naam Football Dreams en kostte honderd miljoen dollar per jaar. Tussen 2007 en 2014 werden 3,5 miljoen jongens uit zeventien landen gescreend door Aspire. Elk jaar werden een vijftigal jongeren voor een test van één week uitgenodigd. Zo’n twintigtal kreeg een studiebeurs voor de Aspire Academy aangeboden.
De miljardeninvestering wierp zijn vruchten af. In 2014 werd Qatar Aziatisch kampioen -19 met allemaal jongens die voor hun twaalfde naar Aspire gelokt waren. Het zelf opgeleide talent volstond echter niet om bij de grote jongens succes te boeken. Dus werden er maar weer spelers genaturaliseerd, zoals de Portugees Pedor en de Algerijnen Boualem Khoukhi en Karim Boudiaf.
KAS Eupen
In 2019 werden de vruchten geplukt op het Aziatisch kampioenschap in de Verenigde Arabische Emiraten, dat twee jaar eerder alle banden met Qatar had doorgeknipt. Qatar was niet welkom in Abu Dhabi en Dubai en moest het team via Koeweit invliegen. In de halve finale stonden beide landen tegenover elkaar. De spelers van Qatar werden met flessen en schoenen (de grootste belediging in de Arabische wereld) bekogeld, maar wonnen met 4-0. In de finale werd Japan, dat het kampioenschap al vier keer gewonnen had, verslagen: 3-1, het was de enige tegentreffer die Qatar in het hele toernooi incasseerde.
Op de befaamde Corniche in Doha werd gedurende drie dagen feest gevierd. De ploeg die aan de finale begon, telde zeven spelers van Aspire. 17 van de 23 spelers waren geen ‘residents’ maar ‘muqimin’, kinderen die buiten Qatar waren geboren. Onder hen de sterspelers Almoez Ali (geboren in Soedan) en Akram Afif (vader uit Tanzania, moeder uit Jemen). Ook KAS Eupen, dat eigendom is van Aspire, speelde een rol. Een aantal spelers deden een tijd ervaring op in de Jupiler Pro League.
In 2017 stond Qatar 102de op de Fifa Ranking, momenteel staat het land op plaats 52. Vraag is wat er na het WK gebeurt. In 2015 werd Qatar finalist op het wereldkampioenschap handbal nadat er zwaar geïnvesteerd was in infrastructuur en internationaal talent. Van de drie sportcomplexen die voor het handbal gebouwd werden, zijn er intussen twee bedolven onder het zand en er is zo weinig geld voor handbal dat de competitie nog slechts twee in plaats van acht maanden duurt om de spelers minder te moeten betalen. Resultaat was dat Qatar zich in 2020 niet kon plaatsen voor de Olympische Spelen.
Dreigt een gelijkaardig lot voor het voetbal? En welk nut heeft KAS Eupen straks nog voor Qatar? Voetbal is razend populair in de shisha bars in Doha als er wedstrijden van La Liga of de Premier League op tv zijn. De interesse voor de Qatar Stars League is echter vrij pover. Het gemiddelde komt niet boven de duizend toeschouwes uit, ook al kost een ticket slechts 10 rials (2,5 euro). De clubs huren ‘fans’ in om te zingen en dansen om voor wat sfeer te zorgen. Kortom, wat de voorbije dagen gebeurde, is wekelijkse kost in deze Golfstaat.
Bronnen: bbc.com en Inside Qatar, John McManus
