Over de Johan Cruijff van het moderne straatvoetbal

´Als ik vijf ben wordt mijn wereld groter. Ik mag gaan spelen op het grasveld, honderd meter van ons huis. Ik houd van het gras, van de geur van het gras en ik ontdek dat wonderlijke ronde ding, de bal. Ik sta er letterlijk mee op en ik ga ermee naar bed. Ik word verliefd op de bal. Het is een liefde die nooit meer over zal gaan. Een geweldige voetballer ben ik niet. Ik ben een keeper. Ik duik naar alle ballen alsof mijn leven ervan afhangt en ik wil niets liever dan op een voetbalclub en dat laat ik dagelijks weten. Mijn vader heeft echter andere plannen. Hij wil dat we stappen zetten op de maatschappelijke ladder en een voetbalclub past daar niet bij. ¨Je mag straks veel leukere dingen gaan doen,¨ zegt hij. ¨Tennissen of paardrijden¨. Ik begrijp er niets van. Ik weet niet wat tennissen is, maar paardrijden is voor cowboys, dat weet ik wel. En ik weet ook wat ik wil. Ik wil op een voetbalclub. Ik wil keepen.´

´Eigenlijk waren de kerstcadeaus nooit echt een verrassing. Nieuwe kleren van mijn oma en van mijn vader en moeder een stoffen leren voetbal. Zo eentje waar na een paar weken de lappen vanaf kwamen en die je als hij in een plas terecht was gekomen niet meer durfde te koppen. Dat monster woog dan voor je gevoel wel een kilo of twintig.´

Het is een lekker middagje geweest. Ze hebben uren gevoetbald in de gymzaal in de wijk. Voor een gulden speel je tegen een ander team. The winner stays heet het spel en als je verliest moet je aan de kant op een bank gaan zitten toekijken. De mannen hebben niet toegekeken vanmiddag. Zoals zo vaak waren ze ook vandaag weer de baas en behoorlijk uitgelaten lopen ze nu op straat. De bal gaat snel rond en als het even kan, proberen ze elkaar een panna te geven. Het is een vrolijke bende maar de wereld van Edward en zijn vrienden bestaat uit meer dan alleen maar vrolijk straatvoetballen. Het is de wereld van de straat en dat is een keiharde wereld.

Edward krijgt een vaste plek in A1 van AZ en op de pleintjes wordt ´De Witte´ langzaam maar zeker een begrip. De enige blanke Nederlander die zich staande houdt op de veldjes in de wijken. Hij houdt zich meer dan staande. Uiteindelijk zal hij zich in de jaren daarna door urenlange trainingen ontwikkelen tot een van de absolute toppers van de straat, maar zover is het dan nog niet. De focus ligt nog op het veld.

Issy groeit op met vier oudere broers in Amsterdam-Oost. Ieder vrij uurtje is hij bezig met de bal. De vijf broers hebben op voetbalgebied allemaal veel in huis en doen niets liever dan op straat voetballen en hun skills oefenen en vertonen. Maar het lijkt wel of de kleine nog verliefder op het voetbal is dan zijn broers. Ieder vrij uurtje is hij bezig met de bal. Soms met de andere jongens uit Oost, maar vaak ook alleen. Hij is dan uren bezig om dingen die hij bij anderen gezien heeft onder de knie te krijgen, de bewegingen te verbeteren en volledig te perfectioneren. Er zijn duizenden straatvoetballers in Nederland. Duizenden getalenteerde jongens, allemaal verliefd op de bal en met heel veel in hun mars. Om uiteindelijk boven te komen drijven en tot de absolute top te behoren, wereldwijd, daar is meer voor nodig dan alleen enorm veel talent. Het vereist een totale focus, een absolute gedrevenheid, meer inzet, meer trainen dan al die andere talenten. Issy Hamdaoui heeft die totale focus en een talent dat groter is dan het talent van al die andere spelers. Het zal hem brengen naar de absolute wereldtop. Samen met Edward van Gils vormt hij een vrijwel onverslaanbaar koppel.

Issy Hamdaoui: ´Hij beseft dat zelf niet, maar wat Johan Cruijff heeft betekend voor het voetbal, vooral voor het Nederlandse voetbal, dat heeft Ed betekend en betekent hij nog steeds voor het straatvoetbal. Wereldwijd! Hij heeft de standaard neergezet en professionalisering ingezet. De hele straatvoetbalbeweging komt bij hem vandaan en van niemand anders. Hij is zo enorm creatief. Hij heeft bewegingen bedacht die door iedereen opgepakt en geïmiteerd zijn. De Akka 3000 is van mij, maar Ed heeft er wel tientallen bedacht.´

In het straatvoetbal is geen hiërarchie vastgelegd. Er telt feitelijk maar één ding. Wat kun je met de bal?

Bron: Leendert Jan van Doorn, Edward van Gils – The Godfather of Street Football speaks!, 2021, blz. 16, 24, 29, 39-40, 62, 125-126, 128

Drie soorten straatvoetbal kunnen worden onderscheiden: het klassieke, ouderwetse straatvoetbal dat teruggaat tot vóór WO II, dan de moderne varianten freestyle en pannavoetbal (panna is Surinaams voor iemand door de benen spelen – poorten). Bij de laatste twee gaat het geheel (freestyle, in feite een jurysport), of ten dele (pannavoetbal) om het cultiveren van trucjes. Bij freestyle voetbal draait het erom, terwijl je de bal voortdurend hooghoudt, trucs uit te voeren met een bal. Bij pannavoetbal kunnen trucjes belangrijker zijn dan scoren en voetballen om te winnen. De absolute vrijheid staat centraal bij freestyle. Hierdoor ontstaan er veel trucs, combinaties en ´stylen´. Het is persoonlijke expressie die de freestyler laat zien tijdens het hooghouden. Het wordt dan ook wel als kunstvorm gezien.

Er is altijd een soort haat-liefdeverhouding geweest tussen straatvoetballers en freestylers. Vooral ouderwetse straatvoetballers (puur competitief!) vinden freestyle meer een circusact dan echt voetballen, freestylers vinden dat ze door hen ten onrechte onvoldoende gewaardeerd worden om hun fabelachtige techniek. Maar beide scholen moeten elkaar natuurlijk beslist serieus nemen, want ze delen de ultieme passie voor de bal. Het zijn onvergelijkbare grootheden.

Soufiane Touzani is een van de groten, ook internationaal, van het freestyle voetbal. Edward van Gils is de oprichter van de wereldwijde voetbalorganisatie StreetKings en de ´godfather´ van het pannavoetbal. Touzani heeft de Touzani Around the World op zijn naam staan. Van Gils introduceerde een combinatie van een schaar en een akka naar buiten, in één beweging twee richtingen op, zo vertelt Nitan Sing, zelf de bedenker van Akka Magazine.

Rob Siekmann