MANCHESTER UNITED, MATT BUSBY & THE BUSBY BABES: DE EEUWIGE 6 FEBRUARI 1958 (1) – RW

Manchester United is back! Dankzij Ole Gunnar Solskjaer voetballen de Red Devils opnieuw volgens het aanvallende en creatieve evangelie van The Theatre of Dreams. Solskjaer treedt qua spelstijl in de voetsporen van Alex Ferguson. Die haalde op zijn beurt zijn invloed bij Matt Busby.

Matt Busby (1909-1994) wordt beschouwd als de man die het moderne Manchester United bedacht en de fundamenten legde voor Old Trafford als ‘Droomtheater’. Op 20 januari 1994 overleed hij, dat is precies 25 jaar geleden. Op 6 februari 1958 crashte het vliegtuig van Manchester United in München. Het drama ging de geschiedenis in als ‘The day a team died’ en wordt jaarlijks herdacht door de club. Deze week nemen we u mee in de leefwereld van Matt Busby, Duncan Edwards en The Busby Babes. Zij tekenden de patronen uit voor de filosofie achter ‘The Manchester United Way of Football’.  Aflevering 1.

Matt Busby’s Theatre of Dreams

De Sir Matt Busby Way leidt me naar de klok aan de hoofdingang. Zes februari 1958 staat er in het zwart. De rouw om de vliegtuigcrash van München… Niemand kan er naast kijken. De dag dat het team stierf, wekte de legende tot leven. Busby en Bobby Charlton overleefden het noodlot. Het blijft één van de mooiste televisieshots uit de voetbalgeschiedenis, het tedere moment van hun ontroerende omhelzing in de drukte na de zege in de Europa Cup van 1968.  Dag op dag 44 jaar later liggen, als ik er passeer, verwelkte bloemen en herinneringsgeschriften uitgestrooid. Altijd weer: We’ll never forget the Busby Babes. Hét scharniermoment van de saga. De treurnis is tijdloos.

Matt Busby spiegelde zich aan Clement Attlee. De allereerste prime minister van Labour droomde na de Tweede Wereldoorlog van een soort New Society: een democratische verzorgingsstaat. Attlee stond voor een immense taak: de heropbouw van het land en de invoering van een nieuw gemeenschapsgevoel. De sociaal-democraat Busby trok die lijn door naar Manchester United. Hij wilde een club waar iedereen gelijk was en waar men samen streefde naar verlicht voetbal.’ Hij polijste een nieuw soort voetballer en ontwierp het ethos: de kracht van het individu. Tegelijk eiste hij dat iedereen zich onderwierp aan het hogere doel: Manchester United. Hij brak een lans voor verbeelding en virtuositeit. Enjoy yourself and entertain the people.

Hij benoemde Old Trafford tot Theatre of Dreams, de agora van het visioen, waar het voetbal de geesten van de mensen vrolijk stemde. De zogenaamde Busby Babes, vanwege hun piepjonge leeftijd, klopten in de jaren vijftig aan bij de Europese top. Hun dramatische dood op de luchthaven van München in 1958 vernietigde het volgens waarnemers beste Engelse elftal aller tijden. Op zijn ziekbed prevelde Matt Busby, die dagenlang tussen leven en dood zweefde, de historische woorden Manchester United will rise again! De emotie speelt me parten. Wie kan wèl zijn ontroering de baas bij de klok van de eeuwige stilte?

De eerste magische avond van het droomtheater

25 APRIL 1957, MANCHESTER UNITED-REAL MADRID 2-2; HALVE FINALE EUROPA CUP DER LANDSKAMPIOENEN.

Daar is de witte tornado! De reputatie snelt voor Real uit. Het dagblad The Manchester Evening News toont in de lente van 1957 een uniek staaltje mediatechnologie. Op de voorpagina een foto: een alleenstaande man in het centrum van Manchester leest de krant. Real Madrid were coming to town!

John Motson, de levende BBC-legende, beschrijft in zijn History of the European Cup (1980) de impact van Di Stefano en co op individu. Niet enkel de massa staat in bewondering voor Real, maar vooral de mens met een eigen mening. Symbool voor The Manchester Man. Real verontrust en demonstreert, bovenmenselijk, onaards en onwezenlijk: ‘Unhuman’, verklaart de piepjonge Bobby Charlton. Hij slaat het eerste duel in Madrid hoog op de tribune gade. Het lijken witte engelen die over het veld dansen. En Manchester United met 3-1 doltikken. Op het uitverkochte Old Trafford krijgen  de Busby Babes ook in de return amper een voet aan de grond. Met sluwe ballen stuurt Di Stefano Kopa en Rial naar een snelle 0-2. Te late treffers van Charlton (56) en Taylor (85) zorgen voor een bescheiden evenwicht. Pas dan rukken de Red Devils op naar de eigen ritmiek. Realkeeper Alonso staat pal in de onstuitbare rode aanvalsgolf. United duwt de Koninklijke, ‘the finest side in world football,’ helemaal met de rug tegen de muur. Het treffen ontstijgt de middelmaat en verwerft zijn eigen aureool: tot diep in de jaren tachtig wordt het omschreven als de mooiste clubmatch op Britse bodem: ‘It captured the imagination of the public as the most exciting English football team in living memory.’ Manchester United piekt nog hoger dan zijn prestatie van de kwartfinale. Dan rukt het het hart uit de soliede Baskische defensie van Athletic Bilbao (3-0), op dat ogenblik de Spaanse kampioen. Real Madrid, de winnaar van de eerste Europa Cup der Landskampioenen, laat zich niet uit evenwicht brengen. Toch ruikt Matt Busby zijn kans. De Koninklijke bereikt de staat van opperste voetbalvolwassenheid, United verleidt het publiek met de improvisatie van de adolescent. De toekomst is aan Old Trafford!

Inderdaad, Old Trafford. Na de duels met Anderlecht, Borussia Dortmund en Athletic Bilboa is het eigen stadion eindelijk up to date voor intenationaal voetbal. In Back Page United stelt Stephen F. Kelly vast: ‘Real’s arrival in Manchester gave Old Trafford its first European night under floodlights. The lights brought a new dimension and an exciting era to football, not only at United but wherever the game was played. There were 65.000 inside Old Trafford that spring evening to witness another glorieus chapter in the history of the club.’