‘Job done. Now we write another book.’ Zo sprak Pep Guardiola na de winst tegen het Braziliaanse Fluminense (4-0) in de finale van de FIFA WORLD CLUB CUP 2023. De cirkel is rond voor hem: de Catalaanse coach won alle denkbare prijzen sinds zijn komst in de zomer van 2016: zestien in acht seizoenen. Manchester City Football Club scoorde onder hem meer dan duizend doelpunten en speelde ongrijpbaar en op zijn Engels gezegd ‘fabulous football’. Met als schaduwzijde: de 115 en meer inbreken op de ‘Financial Fair Play’ van zowel de Premier League als de Champions League. Hangt het zwaard van Damocles boven de club?
Nochtans verdedigden de ‘lightblues’ een knappe traditie in het sociale veld. Een ‘eindejaarsverhaal’ over ‘football in the community’, toen Manchester City nog gewoon zichzelf was. En niet in het 21 ste eeuwse Etihad Stadium speelde, maar in het 19 de eeuwse Maine Road Stadium.
Football in the community
‘Sommige beelden van de populaire televisieserie Coronation Street werden hier gefilmd,’ vertelt Roger Reade als hij me door de smalle straatjes gidst. Ik ontmoette hem verschillende keren tussen 2002 en 2015 en hield lange gesprekken met hem. Hij voerde eigenlijk monologen over zijn levenswerk: de sociale dimensie van het voetbal. Op plaatsen die ertoe deden: de deftige kamer van de Professional Footballers’ Association in Manchester; de tribune van traditieclub Burnley FC en het museum van Manchester City in het Etihad Stadium. Hij bezit een ruime muzikale interesse en is de broer van Lindsay Reade. Hij vertelde hoe zijn zus met haar toenmalige man Tony Wilson het beroemde new waveplatenlabel Factory oprichtte dat Joy Division, New Order en Happy Mondays op de wereld losliet.
Tussen zijn twaalfde en achttiende liep hij altijd lachend het stadion van Manchester United uit, haalde hij zich een vrolijke herinnering voor de geest: ‘Van 1968 tot 1974 bleef City in liefst zes van de zeven derby’s op Old Trafford de baas. Bij de 1-3 in maart 1968 legde City het fundament voor de eigen landstitel, de tweede pas sinds 1936, op het ogenblik dat United het beste elftal van Europa was en enkele weken later ook de Beker der Landskampioenen zou winnen.’ Hij genoot van de ‘City Wonder Years’ tussen 1965 en 1970, met het sublieme voorhoedetrio Francis Lee, Colin Bell en Mike Summerbee. Het hilarische managersduo Joe Mercer – flegmatiek – en Malcolm Allison – flamboyant – opende zijn offensief in de Second Division en eindigde in Europa: promotie in 1966, landskampioen in 1968, FA Cupwinnaar in 1969, League Cup en Europa Cup voor Bekerwinnaars in 1970. Zowaar in rood-zwart gestreepte shirts – ‘just watching AC Milan’ – in plaats van in het traditionele lichtblauw. Een typisch Citygeintje omdat de Italianen in de lente van 1969 United uit de halve finale van de Europa Cup der Landskampioenen hadden gebonjourd. Tot groot jolijt van ‘the blue half of Manchester’. En van Roger Reade zelf.
Die stond die avond van 28 april 1996 in het stadion naar Oasis te luisteren. Ik leerde hem kennen als een geestesverwant met dezelfde passie voor ‘de gemeenschapsfunctie van het voetbal’, als de man die mij in sterke mate inspireerde. Met de gedachten van de organisatie die hij in de zomer van 1985 mee oprichtte – in de nasleep van het Heizeldrama – en het Engelse voetbal verloste van het hooliganisme: Football in the Community.
Dit was een uniek initiatief waarbij spelers als rolmodellen werden opgevoerd, voetbalclubs de deuren openzetten voor de fans en het hele paradigma van de welzijnssector van hun stad mee ondersteunden. ‘Omdat voetbal de samenleving toebehoort!’. Roger Reade stelde het met klem, het was een boodschap die mij – op het einde van de jaren zeventig welzijnswerker van opleiding – wel prettig in de oren klonk. Hij bracht het begrip bij Manchester City onder de aandacht met de slagzin: ‘Open the gates’, gooi de deuren open! Hij zag het stadion als ontmoetingsplaats voor de ‘gewone mensen’, waaraan elke voetbalclub haar status dankt.
Roger Reade: ‘City was de eerste club die een maatschappelijk voetbalproject opzette. Haar standpunt luidde: building community in our club!
Ga als voetbalclub om met je jongeren; besef dat voetbal een rol speelt in het leven van mensen. Tracht hen te helpen. Het is ook in je eigen belang: je bouwt je fanbasis verder uit. Het concept vertrekt vanuit de dagelijkse problemen waarmee mensen worden geconfronteerd: armoede en gebrek aan onderwijs en opvoeding.
We haalden ook de meisjes naar het stadion. Op puberjongens die stoer wilden doen en de hooliganscene opzochten, hadden meisjes een kalmerende uitwerking. We mikten op het langetermijneffect om een nieuwe generatie supporters te kneden. Stadion en club dienden om kinderen binnen te halen om aan sport te doen, hen goed gedrag aan te leren en op te voeden.
We gebruikten het voetbal als wapen tegen sociale uitsluiting en racisme en als moment van emancipatie voor mensen met een beperking of met een depressie!
We werkten met jongens met een negatief zelfbeeld. Veel twintigers kampen met zelfmoordneigingen en we stelden vast dat ze rond hun zestiende van de school af wilden. We zochten dus naar een oplossing.
We nodigden ze uit naar de club en lieten ze daar hun schoolprogramma op een deeltijdse wijze afronden. Tegelijk schakelden we ze in voor klusjes in het stadion. Via Manchester City haalden we hen uit de marginaliteit. Ze identificeerden zich op een positieve wijze met het voetbal. En bouwden een positieve identiteit op, die afstand nam van het hooliganisme.
Het potentieel van het voetbal dient maximaal te worden gebruikt op het terrein van opvoeding en onderwijs en in de strijd tegen sociale uitsluiting en jeugdcriminaliteit. Ze krijgen verantwoordelijk en nemen die ook op zich.’
Op Maine Road bezochten we de klaslokalen waar creatief werd lesgegeven aan achterbuurtkinderen. Moeilijk opvoedbare pubers kregen er een tweede kans. Vanuit deze sfeer counterde men het supportersgeweld van de jaren tachtig. Het tekende de in Manchester geroemde Charity Side of City. En wetenschappelijke onderzoeken zouden 25 jaar later het gelijk bevestigen van Football in the Community: het integreerde de sector van welzijn, onderwijs en integratie met welslagen in de voetballerij.
‘So I start a revolution from my bed’, zong Noel Gallagher en met hem 80.000 mensen in en rond Maine Road op 27 april 1996. Don’t look back in anger.
