Jan Vertonghen. Hij viert vandaag tegen Estland zijn 150 ste interlands voor België. Recordhouder van de Rode Duivels. Ondanks zijn omzwervingen in Londen (Tottenham), Lissabon (Benfica) en Brussel (Anderlecht) bleef hij toch in eerste instantie een Ajacied (Amsterdam). Met België eindigde hij derde op de Wereldbeker 2018 in Rusland en met Tottenham verloor hij de finale van de Champions League 2019 van Liverpool FC.
Hij was een ontdekking van Urbain Haesaert. Die leidde het jeugddepartement van de ambitieuze fusieclub Germinal Beerschot Antwerpen rond het jaar 2000. Hij overtuigde de in het rustige dorpje Tielrode wonende ouders van Jan om te kiezen voor GBA. Hij legde ook de link uit met Ajax Amsterdam. Zijn opleiders kneedden hem in die richting en ‘pakten’ onmiddellijk zijn zwakke rechterbeen aan: ‘omdat voor de Amsterdammers tweebenigheid een absolute voorwaarde is.’ Ze zagen wel een jonge speler die de opdrachten kon uitvoeren en met verstand leerde voetballen. Dat was het eerste uitgangspunt van de handleiding van de GBA-Ajax opleiding: ‘los de problemen zelf op’. In moeilijke omstandigheden zelf nadenken, als het ware ‘gedoemd zijn om te slagen’. Dat zou dan moeten gebeuren vanaf zijn zestiende levensjaar. Toen vertrok hij naar een gastgezin in Amsterdam, nadat zijn ouders voor hem een humanioraopleiding hadden afgedwongen bij Ajax. Dat was niet eerder gebeurd, maar het typeerde ook de ernst van Jan. Die was al bijzonder vroeg geconfronteerd met de harde werkelijkheid. Van 1995 tot 2007 leed zijn vader aan de vermaledijde ‘slepende ziekte’. De tumor kluisterde hem aan zijn bed. Het contact met Jan beperkte zich noodgedwongen vaak tot enkele telefoontjes per week. Bij Ajax werkten zijn opleiders aan zijn wendbaarheid en zijn gebrek aan snelheid op de eerste meters. Ze hadden snel in het vizier dat hij inzake techniek, inzicht en positiespel eigenlijk al het statuut bezat van ‘voorbeeldige’ Ajacied. Vertonghen had op jonge leeftijd al een sterk kopspel en dat gebruikte hij zowel defensief als offensief. Daarnaast kon hij het spel verleggen met zijn uitstekende diagonale en strakke voorzet. Tegen zijn negentiende levensjaar beschouwde men hem bij Ajax als ‘complete centrale verdediger’. Bovendien schroomde hij zich niet om ‘de voet te zetten’ en toonde zich onverzettelijk in duels. Hij wierp zich op als leidersfiguur. Zijn Nederlandse ploegmaats accepteerden zijn opmerkingen omdat hij in wedstrijdsituaties vaak het gelijk aan zijn kant had. En zo werd ‘de jongen van Tielrode’ de aanvoerder van Ajax Amsterdam. Vijf seizoenen tussen 2008 en 2012 waren goed voor twee bekers en twee landstitels. Hij mat zich zelfs een ‘cultstatus’ aan bij de harde kern van Ajax nadat hij tijdens de viering van de bekerzege op Feyenoord in 2010 zich had aangesloten bij een schunnige song over de Rotterdamse rivaal. Van dan af rolde het van de tribunes in de Amsterdam Arena: ‘Jantje moet een liedje zingen hihaho’. In 2012 werd de aanvoerder ook bekroond met de titel ‘Nederlandse voetballer van het Jaar’. Hij hield het niet droeg toen hij samen met moeder Ria de trofee opdroeg aan zijn overleden vader Paul. Tijdens de volgende maanden maakte hij de overstap naar Londen. Bestemming Tottenham Hotspur, White Hart Lane. Min of meer het Ajax van de Premier League want de lijfspreuk van de club sierde de inkomhal van het stadion: The game is about the glory, it’s about doing things in style. Voor Vertonghen voelde het aan als ‘thuiskomen’. Hij kende weinig aanpassingsproblemen en na amper een half jaar riep de pers hem al uit tot ‘Premier League Player of the Month’. Hij trok zijn streng op zowel de linkerflank als in het centrum van de defensie. En hij bracht iets nieuws bij met zijn opbouwende ‘Ajaxstijl’ vanuit het centrum. Hij voegde aan Tottenham ‘het voetbal van achteruit’ toe. In zijn eerste seizoen werd hij reeds tot beste linksachter van de Premier League benoemd. Met de komst van de nieuwe Argentijnse coach Pochettino in 2014 werd het even ‘kiezen knarsen’. Aanvankelijk viel hij naast het elftal tot hij een vast partnership met Fazio vormde en in vijftien wedstrijden slechts één keer aan het kortste eind trok. Helaas voor Vertonghen viel hem dat ook ten deel in de finale van de League Cup tegen Chelsea. Met de komst van Toby Alderweireld kreeg de defensie van Tottenham een volledig ‘Rode Duivels-Ajax’-gehalte. En dat zinde Pochettino, die Vertonghen node elf weken moest missen door een blessure in de winter van 2016. Desondanks incasseerde zijn team dat seizoen het minst aantal doelpunten van de Premier League. De aanvallende Pochettino-revolutie wierp steeds meer vruchten af. Ze resulteerde in het seizoen 2016-’17 tot de hoogste positie die de Spurs in de geschiedenis van de Premier League sinds 1993 hadden behaald: tweede plaats met 86 punten, 86 goals voor en 26 tegen. Liefst zeventien ‘Clean Sheets’. Vertonghen werd opnieuw gerekend onder de beste verdedigers van de Engelse competitie. Intussen begon Tottenham zich ook te mengen in de Europese debatten. Dat culmineerde in 2019 tot hét hoogtepunt uit de clubgeschiedenis: een plaats in de finale van de Champions League na stunts in de kwartfinale tegen het Manchester City van Pep Guardiola en Kevin De Bruyne (4-3 verlies in Ethihad, na 1-0 winst in Londen) en in de halve finale tegen Ajax Amsterdam (0-1 verlies ‘thuis’ en 2-3 in de slotseconden in Amsterdam, na een 2-0 achterstand bij de pauze). Vertonghen speelde met een beschermend gezichtsmasker nadat hij in botsing was gekomen met…Toby Alderweireld. In de finale verloor Vertonghen van Divock Origi en Liverpool met 2-0. Na acht seizoenen en 315 wedstrijden trok hij een streep onder zijn verhaal bij Tottenham. Van Londen naar Lissabon: de nieuwe uitdaging heette Benfica Lissabon. Bij de Rode Duivels had hij zich intussen ook opgeworpen tot ‘identiteitsbepaler’ en ‘onmisbare’ schakel. Dat bleek vooral op het belangrijkste moment van zijn afwezigheid. Hij blesseerde zich tijdens de laatste actie van de laatste training voor de kwartfinale van het EK 2016 in Frankrijk tegen Wales. Zonder zijn leidinggevende aanwezigheid kapseisde de onuitgegeven Belgische defensie (3-1). Onder Roberto Martinez kreeg hij nog meer verantwoordelijkheid toegewezen en vierde hij als eerste ‘Belg’ de kaap van honderd ‘caps’. Tot vandaag is hij recordhouder van het aantal interlands. Hij presteerde bijzonder sterk tijdens de Wereldbeker van 2018 in Rusland, toen hij België uit een uitzichtloze positie hielp met een ‘lucky-goal’ tegen Japan in de achtste finale. Met de ‘Gouden Generatie’ pakte hij de bronzen medaille. ‘Brilliant Belgium’, zo doopte de Engelse pers de Duivels. Jan Vertonghen koerste verder richting een hoofdprijs tijdens het EK 2021 (kwartfinale) of de Nations League 2021 (halve finale). Die kwam er dus niet, maar ook na het ontslag van Roberto Martinez en zijn overstap van Lissabon naar Anderlecht bleef hij zich beschikbaar stellen voor de nationale ploeg. Het was eigenlijk het omgekeerde: de nieuwe bondscoach Domenico Tedesco selecteerde hem. En zo staat er dus 150 interlands op de teller van Jan Vertonghen. Blijft hij blessurevrij én conditioneel sterk dat piekt hij na het EK 2024 in Duitsland vermoedelijk naar de 160. Recordhouder voor de eeuwigheid? Wie de ranglijst bekijkt, stelt vast dat het eerste decennium niemand ook maar in de buurt zal komen van dit aantal. Van ‘jongen van Tielrode’ tot ‘symbool van de Rode Duivels’. Jan Vertonghen.
