De voetbalwereld is aan bezinning toe. Hoe vaak zou ik dat de voorbije 45 jaar geschreven hebben? Vroeger vol hoop, maar die is al lang in rook opgegaan. Het komt niet meer goed met het voetbal. Ik heb het dan niet zozeer over wat er op de groene grasmat gebeurt – hoewel ook daar wel eens bij stil zou mogen worden gestaan – maar over de voetbalpolitiek.
Op een dinsdag in 2016 werd ik gebeld door Radio 1 om commentaar te geven bij de verkiezing van Gianni Infantino tot opvolger van Sepp Blatter als voorzitter van de Fifa. Ik dacht dat het een goede zaak zou zijn. Infantino was secretaris-generaal van Uefa en dat is een baken van democratie en fatsoen vergeleken met de wereldvoetbalbond. De dag nadien had ik in hartje Brussel een lunch met Ivo Belet, Geert Cami en één van de topmensen van Uefa: special adviser to the president, Michel Platini. Ik zakte elke minuut wat dieper weg op mijn stoel. Wat een onzin had ik 24 uur eerder op de radio verteld. De man was ronduit vernietigend voor de Zwitser.
Infantino heeft er de voorbije jaren alles aan gedaan om de woorden van zijn Franse ex-medewerker te bevestigen. De man is een nog grotere ijdeltuit dan Blatter en gebruikt alle trucs van zijn voorgangers: Havelange en Blatter ‘on steroids’. Zoals hij daar bij elke wedstrijd in Qatar in een zetel zat met zijn witte ‘sloefkes’ …
De Zwitser heeft Italiaanse roots en waant zich een Romeinse keizer. Dat komt er natuurlijk van als je je dagelijks beweegt tussen autocraten als Vladimir Poetin en emir Al Thani. De man kan zich alles permitteren omdat de nationale voetbalbonden uit zijn handen eten en hem geen strobreed in de weg zullen leggen zolang hij hen geld, veel geld, toeschuift, zodat zelfs de grootste oetlul er niet zal in slagen een voetbalbond financieel in de problemen te brengen.
Bisht
Acht Europese bonden hadden zich in de aanloop naar dit WK vermand en gedreigd hun aanvoerder met een veelkleurige armband te laten spelen. Bij het minste verzet van de opperbobo uit Zürich kropen ze in hun schulp als bange wezels.
Geen politiek in het voetbal. Behalve als de emir wil dat Lionel Messi na het winnen van de WK-finale ‘een bisht’ (een soort koningsmantel) aantrekt. Gary Lineker, ex-voetballer maar als journalist een van de weinigen die zijn mond durft roeren, vond het een regelrechte schande. Wat Messi ervan dacht, zullen we nooit weten. De emir is als eigenaar van Paris Saint-Germain echter de grote baas van Messi. Wellicht vond de Argentijn het helemaal geen probleem. In Qatar werd hij finaal tot de grootste voetballer aller tijden gekroond, maar als mens viel hij – voor mij – de voorbije weken finaal door de mand. Ik wil hem nog het voordeel van de twijfel geven voor zijn bedenkelijke reacties na de wedstrijd tegen Nederland, maar dat de man een sponsorcontract tekende met Saoedi-Arabië (een land dat journalisten in mootjes hakt en van Doha in vergelijking een baken van verlichting en moderniteit maakt) is me een brug te ver. De Argentijn verdiende al ruim honderd miljoen euro per jaar. Hebben die gasten dan totaal geen normen en vooral nooit genoeg?
Infantino vond het gedoe met de mantel helemaal geen probleem. Hij wordt in maart zonder tegenstand in Rwanda (weer zo’n voorbeeldland) herkozen tot voorzitter van Fifa. 7,5 miljard dollar leverde dit WK op. ‘Zo’n goeie voorzitter hebben we nog nooit gehad’, zullen de bonden in koor roepen. Geld is hun enige barometer.
Cowboys
En Infantino belooft 11 miljard dollar winst voor het volgende WK. Groter dan ooit: in drie landen. Canada, Amerika en Mexico. Met 48 in plaats van 32 deelnemers. Hoe dat sportief gaat verlopen, is nog onduidelijk. Infantino is de man van de wilde ideeën. Er een seconde over nadenken doet hij later wel.
Aanvankelijk was het de bedoeling om in 2026 met zestien poules van drie te werken, maar dat heeft sportief een aantal bedenkelijke consequenties (er is elke speelronde een ploeg vrij in elke groep en in de laatste match kunnen afspraakjes gemaakt worden om het derde team een hak te zetten). Het worden dus wellicht twaalf groepen van vier, zodat de beste derdes ook doorgaan. Het betekent dat er in de groepsfase 72 matchen moeten afgewerkt worden tegenover 64 nu voor het hele WK. Het WK zal bovendien een speelronde. (1/16de finales) meer tellen, wat betekent dat de clubs hun spelers enkele dagen langer zullen moeten afstaan en je dus acht in plaats van zeven matchen moet spelen om wereldkampioen te worden.
Vermoord
Infantino bekijkt het wel. Hij is de meester in het lanceren van oppervlakkige ideeën. Zo kondigde hij in Doha ook het uitbreiden van het WK voor Clubs (vanaf 2025) van zeven naar 32 ploegen aan. Zonder overleg met die clubs of de spelers, die straks bijna elke dag moeten aantreden. De voorstanders van een Super League zullen er misschien blij mee zijn, want het betekent nog meer geld voor de topclubs, maar het zal de financiële verhoudingen in de nationale bonden nog meer scheeftrekken.
Positief zoals ik ben, moet ik ook toegeven dat de Fifa af en toe iets goeds doet voor het voetbal. In Doha geraakte bekend dat de clubs afgelopen jaar 623 miljoen dollar aan makelaars betaalden. Een kwart meer dan in 2021. Er komt een nieuw licentiesysteem voor transfers dat de cowboys zou moeten liquideren. Zo komt er een limiet aan wat een makelaar op een transfer kan verdienen en mag hij (zij) niet langer drie partijen (de twee clubs en de speler) vertegenwoordigen.
Hoe dan ook, het volgende WK zal niet gebouwd zijn over de ruggen van uitgebuite arbeidsmigranten en minder kosten dan 220 miljard dollar zoals in Qatar (meer dan de 21 vorige wereldbekers samen). Maar laten we ons geen begoochelingen maken. Op Amerika kan ook heel wat aangemerkt worden (een onwaarschijnlijk racistisch land, volgens Gary Lineker) en dan heb ik het nog niet over Mexico, het land waarin dit jaar meer journalisten werden vermoord dan waar ook in de wereld.
En aan 2030 durf ik niet eens te denken. Egypte, Griekenland en Saoedi-Arabië willen het toernooi samen organiseren. Op drie werelddelen: nog nooit vertoond. En Saoedi-Arabië heeft er minstens zo veel dollars voor veil als Qatar en nog minder respect voor vrouwen en de lgtbq-gemeenschap. Ja, voetbal is echt een feest.
