IN HET SPOOR VAN JURGEN KLOPP: POPSTER VAN MAINZ TOT MADRID (2) – RW

Jürgen Klopp beleefde de belangrijkste dag uit zijn voetballeven op zaterdag 1 juni 2019. Toen won hij met FC Liverpool de Champions League in het Wanda Metropolitana Stadion van Madrid. De kwaliteit van het finalespel was, zoals vrijwel steeds, erg matig. De voorbije twee seizoen trok FC Liverpool als een wervelwind door de Champions League en mag het zich op de borst kloppen als ‘best voetballende team’ van Europa. Getekend: Jürgen Klopp. Een combinatie van uitgekiend ‘Vollgasfussball’ of ‘heavy metal football’ met menselijke interactie. Ik ‘ontdekte’ Klopp op 23 mei 2008. Zie hieronder. En besloot toen om mij te verdiepen in deze merkwaardige persoonlijkheid die vandaag de voet mag zetten naast die van Pep Guardiola als beste coach van Europa. Deze week elke dag een fragment van ‘In het spoor van Jürgen Klopp’, een longread op www.dewitteduivel.com.

Ik ging op zoek naar Jürgen Klopp. Het was zaterdag 4 mei 2013, Borussia Dortmund – Bayern München en ik liep tussen tientallen Klopp-a-likes, mét masker of met dezelfde haar-, baard- en brilsnit.

Precies éénentwintig dagen voor de finalen van de Champions League tussen beide Duitse giganten. Meer dan 80.000 voetbalfans zwierven rondom het grootste stadion van de Bundesliga. Onder hen duizenden roodwitten uit München. Ze stapten kriskras door elkaar met de geelzwarten, ze verbroederden of ze hadden zich reeds eerder gemengd: Borussiamoeder met Bayernzoon, dat leek op een generatieconflict. Borussiavader en ditodochter met Bayernmoeder en zo geaarde zoon, dat moest wel een nieuw samengesteld gezin zijn. Koppeltjes van hetero- en humo-obediëntie en gewonde vrienden onder elkaar.

Politieagenten van beide geslachten sloegen het tafereel gade: de helm in de ene hand, de sigaret of hotdog in de andere. Hier hing een partysfeer. Dat werd beaamd door twee gelegenheidsmakkers aan een tafeltje: de fabrieksarbeider Hans – vijftiger met ouderwetse bril en Borussiashirt – uit Dortmund zat in gesprek met de ITC-ontwerper – dertiger met blitse zwarte glazen en Bayerntruitje – uit München. Ze vroegen zich af waarom ik flarden van hun gesprek noteerde. Nadat ik me heb geout als ‘fan’ van de Duitse fancultuur voorspelden ze een gigantische ‘Fussball Party’ in Wembley in de aanloop naar de eindstrijd van de Champions League tussen Bayern en Borussia. Ik hielp het hopen voor hen en zo geschiedde, al beschouwde Jürgen Klopp het 2-1 verlies – door een doelpunt van Arjen Robben drie minuten voor tijd – als één van de zwartste dagen uit zijn loopbaan. Voor ik verder mijn impressies vertel, haal ik eerst een analyse boven van Martin Rafelt. Hij is auteur van het tactische online magazine Spielverlagerung.de en hij schreef in 2016 het boek ‘Vollgasfussball. Die Fussballphilosophie des Jürgen Klopp.’ Ik leerde hem kennen nadat ik de rechten overkocht voor mijn uitgeverij. Zeer beknopt legde hij het belangrijkste element van de aanpak van Klopp uit: de zogenaamde ‘Gegenpressing’.

Martin Rafelt: ‘De actieve arbeid als de tegenstander balbezit heeft. Dat is het elementairste bestanddeel van Klopps voetbalstijl. Hij perfectioneerde het idee en propageerde het als zijn model: Pressing & Gegenpressing. Bij Gegenpressing streeft men na eigen balverlies onmiddellijke balverovering na. Het elftal heeft zich nog niet in de verdedigende formatie teruggeplooid. De spelers bevinden zich nog in de offensieve opstelling. Door deze druk verhindert men ook de mogelijkheid op de counter. Gegenpressing wordt gebruikt om de tegenaanval te onderbreken. Op die wijze houdt men de tegenstander van het eigen strafschopgebied weg want de middenvelders nemen hun verdedigende verantwoordelijkheid op terwijl ze nog hoog staan. Op die wijze kon Klopp ook met minder goede voetballers het wedstrijdverloop in zijn voordeel beslechten. Zijn spelers zetten de match naar hun hand omdat ze wisten wanneer ze collectief moesten handelen. Dan ontstond er steeds een situatie die hen ruimte bood en gevaar opleverde.’ Tot zover de tactische bijscholing, over naar de echte ervaring in Dortmund.

Zonder trainer gaan we niet naar huis

Op 30 april 2011 stond ik tussen de geelzwarte massa die ritmisch klapte op één naam: J-ü-r-g-e-n K-l-o-p-p! Maal tien.

Jürgen Klopp was de coach van het seizoen 2011. Het was de dag van het Duitse kampioenschap. Picknicken in het park, de vrouwelijke voetbalfan is een feit. Partysfeer, wir rocken Dortmund. De spelersbus arriveerde. Met de letters BVB 09 ECHTE LIEBE! De kleuren geel en zwart domineerden de skyline, Schwarz wie Kohle, Gelbe wie Bier.

Dit is Borussia, het kloppend hart van de stad Dortmund. Ik zat alleen op de bank van ‘das Rote Erde Stadion’, daterend uit de jaren twintig van vorige eeuw. Oude betonnen staanplaatsen, klassieke bogen, ijzeren relingen en een atletiekpiste. De hoofdtribune schurkt aan tegen het Signal Iduna Park: meer dan 80.000 supporters, waaronder 25.000 op de staantribune Gelbe Wand. Futurisme mengt zich met archeologie. Voor mij keken hossende mensen naar een groot televisiescherm. Eén man bewoog zich voortdurend door het beeld. Hij zoog de camera’s naar zich toe. Daar was Jürgen Klopp!

Charisma, grenzeloos optimisme, de kwinkslag en de schimpscheut! Het ontploffingsgevaar loerde om de hoek! Kloppo trapte al eens van woede een reclamebord om, struikelde over de netten wanneer hij juichend naar de fans liep of sloeg zijn bril stuk bij een kopstootomhelzing met zijn spelers. Zijn commentaar bij elk doelpunt van zijn spelers: Wooaharaaoor!

Zijn stijl: jeansbroek, trainingsvest, driftige coaching, emotionele intelligentie, pedagogische begeleiding en rechtlijnige uitspraken. Hij liefkoosde de ‘familiale anarchie’: ‘Eerst de familie, dan voetbal, voetbal, voetbal en vervolgens doet men wat men wil.’

Jürgen Klopp is zichzelf en gooit zijn zwakke plekken op straat. ‘Als het hier naar zweet stinkt, dan ben ik dat. Ik ben een energieverbruiker.’ Zo dook hij op in een campagne voor hernieuwbare bronnen. De slogan zette meteen twee aspecten van de persoonlijkheid van de succesvolle coach in de verf: sociaal engagement en zelfspot. Voeg daar emotionele intelligentie en oncontroleerbaar temperament aan toe en de mens Klopp is al aardig in kaart gebracht. Hij presenteert zich zoals hij is, met een hart voor zijn clubs. Echte Liebe, volgens het motto van de BVB09 uit het Ruhrgebied. In de zomer van 2008 verscheen Klopps kop in het straatbeeld. Het ging niet goed met Borussia. Hij deed op de affiches dwingend appel op de swingende Südtribune: ‘Lass dir deinen Stammplatz niet wegnehmen.’ Sindsdien vereenzelvigden de 25.000 euforische supporters van de gigantische Gelbe Wand zich met hun verlosser: ‘Ohne Trainer gehen wir nicht nach Hause.’ Klopp bleef op zijn beurt graag tussen de wiegende fans hangen. Dat mag letterlijk genomen worden, tot in een schalks promotiefilmpje voor de ernstige Frankfurter Allgemeine Zeitung toe.

Tegelijk is hij bedreven in de sportwetenschap – Universiteit Frankfurt – en de voetbalcoaching – Universiteit Keulen – en weet hij waarover hij praat. Zijn filosofie? De pressing, de jacht. Sehnsucht für das schöne Spiel. Vollgasfussball.