Historiek op de Heizel: Puskas’ laatste match voor een Hongaars team – RW

20 december 1956: Honved Boedapest – Athletic Bilbao 3-3, achtste finale Europacup

 Twee maanden geleden kon u op www.dewitteduivel.com een serie lezen over ‘de onvoltooide voetbalrevolutie van de Magische Magyaren 1950-1956’. De Hongaarse nationale ploeg rond Ferenc Puskas werd toen algemeen beschouwd als het beste team uit de wereldgeschiedenis van het voetbal. Het verhaal kende een droevig einde…in Brussel. Op 20 december 1956 speelden Puskas, Kocsis en Czibor hun allerlaatste wedstrijd voor een Hongaars team.

 Het verhaal is amper gekend. Meer dan 30.000 toeschouwers waren op 20 december 1956 getuige van een spetterend voetbalspektakel tussen Honved Boedapest en Athletic Bilbao. De partij eindigde op 3-3 en het stadion zat vol lachende mensen. Maar op de gezichten van de Hongaarse spelers tekenden zich pijnlijke grimassen af. Vooral Ferenc Puskas begreep dat hier zijn leven een dramatische wending aan het nemen was. Tegen de achtergrond van de Europacup der Landskampioenen. Op 22 november 1956 verloor Honved – één van de favorieten voor de eindzege – in Bilbao de heenmatch van de achtste finale met 3-2. Op dat ogenblik toerde Honved al drie weken doelloos door Europa. De spelers verlieten het land in hoopvolle stemming toen Boedapest het decor werd van de eerste opstanden tegen de stalinistische dictatuur.

Van 4 tot 10 november sloeg het Sovjetleger echter hard terug met tankaanvallen. Meer dan vijfduizend Hongaarse burgers werden vermoord en ruim 200.000 mensen sloegen op de vlucht naar West-Europa. Waaronder de vrouw – Elizabeth – en de dochter – Aniko – van Ferenc Puskas die te voet de barre tocht vanuit Boedapest naar de Oostenrijkse grens overleefden. Het Engelse maandblad Four Four Two beschrijft de toestand van het team: ‘As the players steadily realised how dangerous the conflict in Hungary had become, they began to smuggle their families out. A series of friendlies were arranged to help prepare for the European Cup and raise some money for the team and 200.000 refugees who had fled Hungary. With plans changing daily, the players carried money around in paper bags.’

Na de match in Bilbao besloot de Honveddelegatie in Spanje te blijven. Intussen cirkelden agenten rond de Hongaarse vedetten en deden hen het ene duizelingwekkende voorstel na het andere. Vooral Real Madrid, dat de eerste Europacup gewonnen had en rond Alfredo di Stefano een indrukwekkend elftal opbouwde, bood hardnekkig op Puskas. Het eerste getouwtrek ontstond na een demonstratiematch (5-5) op 29 november 1956 in Estadio Bernabeu tussen Honved en een gemengd elftal van Real en Atletico. De Engelse voetbalcommentator John Motson noteert in zijn naslagwerk ‘The European Cup 1955-1980’ hoe de verwarring compleet was. De Hongaarse voetbalbond stuurde boze brieven waarin een onmiddellijke terugkeer naar Boedapest werd geëist.  De legerleiding dreigde de spelers af met strenge straffen vanwege…desertie want Honved was officieel de voetballende tak van het militaire apparaat. De onzekerheid over vrienden en families steeg ten top. Niemand wist waar en of er wel een tweede partij zou worden gespeeld. De Uefa hakte de knoop door en wees Brussel aan.  Athletic Bilbao liep tot 1-3 uit nadat Honveddoelman Farago geblesseerd uitviel en werd vervangen door aanvaller Czibor. In de slotfase sleepten de elkaar blindelings aanvoelende Kocsis en Puskas een gelijkspel uit de brand. Het was een historisch moment want het legendarische duo zou nadien nooit meer samenspelen. Nadien startte een tragische episode voor Kocsis, Czibor en Puskas. Ze accepteerden het Braziliaanse aanbod voor ‘exhibitiewedstrijden’ in Rio de Janeiro en Sao Paulo maar ze waren zowel ‘statenloos’ als ‘voetbaloutlaws’ want de immer empathische FIFA nam de schorsing van de Hongaarse voetbalbond doodleuk over. Zo vertoefden drie van de beste voetballers van die tijd gedurende achttien maanden officieel in de ‘illegaliteit’. Na afloop van de tournee door Zuid-Amerika verkozen ze definitief voor de ‘ballingschap’. Al moet dit met een korrel zout worden genomen want Kocsis en Czibor tekenden lucratieve contracten voor FC Barcelona en Ferenc Puskas werd één van de helden van Real Madrid. Een terugkeer naar Boedapest zat er voor hen niet meer in. Het definitieve einde van de ‘Magic Magyars’ werd dus bezegeld op die koude avond van de twintigste december 1956 in het Heizelstadion.

Het is een vergeten voetbalhistorie.

Raf Willems