1983-1984: LIVERPOOL, CITY OF MUSIC & FOOTBALL
Finale: Liverpool FC – AS Roma 1-1, penalty’s 4-2; 30 mei 1984, Stadio Olimpico Rome
De weg naar de finale in Rome…
Bill Shankly als belangrijkste invloed van muziekindustrie aan de Mersey…
Long bevestigt dat The Beatles de basis vormden voor de eerste moderne muzikale identiteit van Liverpool: ‘Liverpool kreeg snel de reputatie van home of popular music. De Fab Four gaven eerst de stad een eigen gezicht alvorens ze het geloof van de jaren zestig uitdroegen. Tegelijk ontwierp de Kop een nieuwe aparte reputatie met het intimideren van de tegenstander door popsongs en humor. De jonge fans op de staanplaatsen hielden zich wel bezig met muziek, maar bezochten niet de elitaire muzikale kroegen van de binnenstad. Ian McCulloch bracht in de jaren tachtig de twee werelden bij elkaar in zijn musicalbewerking All you need is love. Hij beëindigde de song met een hommage aan Bil Shankly. De invloed van Shankly op de jongerencultuur is merkwaardig. Hij wordt algemeen erkend als de belangrijkste man van de muziekindustrie aan de Mersey.’
De band tussen voetbal en muziek in de jaren tachtig werd nog steviger aangetrokken als gevolg van de zware economische crisis onder het beleid van Margaret Thatcher. Het regende faillissementen en er kwam niets in de plaats. Tenzij de muziek.’
Zingende Liverpoolspelers voor de finale, vechtende Romasupporters erna…
En die muziek inspireerde Kenny Dalglish en zijn maats om voor de finale al zingend voorbij de kleedkamer van AS Roma te lopen. Die zou op het veld eindigen op een vrolijke noot voor Liverpool, maar beleefde een chaotische nasleep in binnenstad.
De harde kern van AS Romafans – een gezelschap dat openlijk sympathiseerde met de rechts-radicale Movemento Sociale Italiano en een spoor van geweld trok bij uitwedstrijden – accepteerde de nederlaag niet. Supporters van Liverpool – in tegenstelling tot andere Engelse fans wel met een goede reputatie in Europa – werden in het centrum van de historische hoofdstad opgejaagd en gemolesteerd.
De negatieve evolutie van The Liverpool Kop…
John Williams is als directeur verbonden aan het Sir Norman Chester Centre for Football Research aan de Universiteit van Leicester. Hij is auteur van het essay Kopites and Liverpool Fan Cultures: Tales of Triumph and Disasters. Ik interviewde hem vele jaren later op een internationaal congres over ‘supporterscultuur’ in Londen.
Hij kruidde het verhaal over de evolutie van de Kop met nieuwe inzichten: ‘In tegenstelling tot vele andere Engelse terraces was de Kop op het einde van de jaren zeventig een veilige haven voor vaders en hun zonen. Met veel sociale controle. Tientallen jongeren ruilden de in hun ogen vervelend geworden Kop bij het begin van de jaren tachtig in voor de Anny Road End aan de overkant van het stadion. Ze gingen op zoek naar actie. Deze versplintering wordt door insiders omschreven als de langzame aftakeling van de Kop, de vernietigende slingerbeweging van humoristisch naar onverdraagzaam en soms gevaarlijk. Het internationale succes van Liverpool zwengelde aan dat supporters uit het hele land afzakten naar Anfield Road, zodat men niet meer wist met wie men te doen had. Daardoor verschoof de verbondenheid van fan met stad naar het team. In de muziek nam de agressieve punk het over van de prettige pop. De economische depressie in Liverpool versterkte het negatieve zelfbeeld van deze jongeren die al met één voet in de marginaliteit stonden. Het imago van de Kop was te soft geworden: een verzamelplaats voor oude mannen aan de buitenkant en kinderen en jonge zangers veilig in de middenzone. Er gebeurde niets spectaculairs. De nationale Engelse fantrend was daarentegen bikkelhard en radicaal-rechts. De status van de Kopite, in verleden zeer hoog, brokkelde af. De lads hadden nood aan nieuwe uitdagingen en trokken naar Anny Road End om te vechten. Een honderdtal jongens verliet de Kop. Het generatieconflict voltrok de splitsing. Het werd uncool om met je vader naar de wedstrijd te gaan.’ John Williams wijst met een verwijtende vinger naar het onbuigzame cynisme van de Thatcherpolitiek van de Conservatieven: ‘De zwakken vielen ongenadig uit de boot. Terwijl in Liverpool andere sociale en politieke tradities heersten. Het nihilistische en vaak racistische gedrag van Britse hooligans in de jaren zeventig en tachtig trok aan Liverpool voorbij. Het vandalisme van de gangs uit Londen (Chelsea, Tottenham, Millwall), Leeds (United) en Glasgow (Rangers) was niet besteed aan de supporterscultuur van de Mersey. We kenden wel het fenomeen van flying football fans, jongens die her en der kattenkwaad uitspookten, eerder dan georganiseerd op de vuist te gaan. In het algemeen behield Liverpool FC zelfs een vrij goede reputatie, zowel in Engeland als Europa. De fans van The Reds voelden zich meer thuis bij het Ierse nationale elftal dan bij het Engelse. Ze waren het grondig oneens met het racisme van de Engelse supporterskoren en verkozen de muzikale ambiance van het Ierse Green Army.’
De ‘euforie van Rome’ in 1984 werd dus ontsierd door geweld van Romahooligans. Ook veel Engelse kinderen en vrouwen kregen rake klappen te verwerken. De kroniek van een aangekondigd drama?
