Alfred Frankland, manager en brein achter eerste grote vrouwenclub ter wereld, die voor ‘goede doelen’ voetbalt tussen 1917 en 1951
Van 20 juli tot 20 augustus loopt FIFA Women World Cup 2023 in Nieuw-Zeeland en Australië. Stilaan krijgt het vrouwenvoetbal het respect dat het verdient. Dat heeft een eeuw geduurd. Dik honderd jaar geleden trok de eerste vedette van het vrouwenvoetbal, de rebelse Lilly Parr, in Groot-Brittannië tienduizenden fans naar de stadions. De vrouwelijke variant van het voetbal stak op dat ogenblik de mannelijke inzake populariteit naar de kroon. Tot woede van de Engelse conservatieve bondsbonzen. Ze schrapten gedurende een halve eeuw het vrouwenvoetbal uit hun programmatie. Tijdens UEFA Women’s Euro 2022 in Engeland werden alle kijkcijfers- en toeschouwersrecords gebroken. Deze maand volgen miljoenen mensen de prestaties van onder meer Megan Rapinoe, de Lilly Parr van deze tijd.
Naar aanleiding van FIFA Women World Cup 2023 brengen we ‘een kleine geschiedenis van het vrouwenvoetbal’ in tien afleveringen. En vijftien portretten van de beste speelsters aller tijden: ‘Van Mia Hamm in 1996 tot Marta in 2023’. Afgewisseld met enkele opiniestukken. Onder noemer ‘Heldinnen van het voetbal’, kortom.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog ontstonden in Groot-Brittannië meer dan honderdvijftig vrouwenploegen, meestal gesponsord door bedrijven. Vrouwen namen immers de plaats in van mannen die naar het oorlogsfront in Vlaanderen en Frankrijk werden gestuurd. Dick, Kerr Ladies – later Preston Ladies – werd het levenswerk van de sociaal bevlogen voetbalondernemer Albert Frankland. Tegen de conservatieve maatschappelijke stroom in stond hij gedurende vijfendertig jaar op de barricaden voor het vrouwenvoetbal. Een fragmentarisch overzicht in tien mijlpalen.
- Dick, Kerr Ladies (DKL) – dat vanaf midden jaren twintig de naam veranderde in Preston Ladies – was de beste club tussen 1917 en 1951. Met in totaal 838 matchen: 759 winst, 9 keer verlies, 70 keer gelijk. Meer dan drieduizend doelpunten gescoord en minder dan vierhonderd tegen. Alfred Frankland was oprichter en manager en leidde de club van begin tot einde. Meer dan 140.000 ponden werden verzameld voor de zogenaamde ‘good causes’: ten voordele van werklozen en gehandicapte oorlogsslachtoffers, maar ook in het belang van algemene solidariteit.
- Eerste wedstrijd op Kerstmis 1917. Vier jaar later – december 1921 – had waren dat er 123 geworden, met meer dan 250.000 toeschouwers in totaal. Ze kwamen voornamelijk voor Lily Parr.
- Met onder meer: acht ‘interlands’ tussen Engeland (het team van DKL) en Frankrijk in beide landen. In Engeland ten voordele van de National Association of Discharged and Disabled Soldiers and Sailors. Met andere woorden: ten voordele van de nationale vereniging voor werkloze en gehandicapte soldaten en matrozen. In Engeland voor bijna 60.000 toeschouwers. Opbrengst: 2766 pond (waarde vandaag 500.000). In Frankrijk voor 50.000 fans. Ten voordele van de nabestaanden van de gesneuvelde soldaten.
- Op 16 december 1920 daagden 12.000 kijkers in Preston op ten voordele van de werkloze soldaten: ‘600 pond to help the people of Preston’.
Op 26 december 1920 recordopkomst voor dezelfde activiteit in Liverpool (Goodison Park): 53.000! Opbrengst 3115 pond (waarde vandaag 623.000) Begin januari 1921 op Old Trafford van Manchester United rond hetzelfde thema: 35.000 mensen. Opbrengst 1962 pond (waarde vandaag 392.000).
- De populariteit van DKL nam zo’n dusdanige vormen aan dat in 1921 liefst 67 wedstrijden werden georganiseerd voor een totale belangstelling van 900.000 voetballiefhebbers. Liefst 120 aanvragen voor wedstrijden werden geweigerd wegens tijdsgebrek van de speelsters die overdag moesten werken.
Drie matchen ter ondersteuning van de mijnwerkersstaking in 1921 in Wales en Schotland trokken opgeteld 58.000 belangstellenden.
- Op 5 december 1921 nam de Football Association vanuit Londen een fel gecontesteerde beslissing: van dan af werd vrouwenvoetbal verboden. Officieel omdat ‘voetbal geen sport was voor het fragiele vrouwenlichaam.’ In werkelijkheid omdat de omgeving van Lancashire bekend stond om haar vooruitstrevende ideeën over vrouwenemancipatie. De Conservatives wensten de vrouwen terug aan de spreekwoordelijke haard.
- Manager Frankland weigerde echter de handdoek te gooien en sprak de historische woorden: ‘The team will continue to play, if the organisers of charity matches will provide grounds, even if we have to play on ploughed fields.’
- In 1923 werd het bedrijf Dick, Kerr Engineering overgenomen door English Electric en dat trok definitief een streep door de steun aan het team, dat intussen luisterde naar de naam Preston Ladies.
- Manager Frankland nam een risicovol besluit. Hij zegde zijn job op bij English Electric en startte met zijn vrouw in Preston een kruideniers- en viswinkel. Hij bleef met groot succes Preston Ladies leiden.
- 8 september 1937 werd de sportief succesvolste dag uit het bestaan van de club. Preston Ladies versloeg Edinburgh Ladies met 5-1 in het officieuze ‘Championship of Britain and the World’. In zijn speech nadien somde Frankland alles op: ‘Sinds ons ontstaan in 1917 speelden we 424 wedstrijden in Groot-Brittannië, Frankrijk, Canada en de Verenigde Staten. We wonnen veertien bekers en verzamelden meer dan 100.000 pond voor sociale doeleinden.’
