De eerste groepsronde op het WK 1974 was voor West-Duitsland feitelijk op een drama uitgelopen. De bondscoach zat met zijn handen in het haar. De spelers konden elkaar niet luchten of zien, en op het veld liep het allemaal als een kar met vierkante wielen. Het was tijd om in te grijpen, en wel rigoureus. Het zulmineerde allemaal in de Nacht van Malente [de plaats van het trainingskamp; RS], toen Franz Beckenbauer definitief de macht in het nationale elftal naar zich toe trok.
Het roer ging om, bijna honderdtachtig graden. De volgende wedstrijden zouden een heel ander West-Duitsland te zien geven.
Beckenbauer riep de spelers bij elkaar en sprak ze zonder enige terughoudendheid toe. Hij wees ze op hun plichten, en noemde man en paard: er was verzaakt. Als ze zo doorgingen, konden ze na de tweede ronde naar huis.
Er volgde een lange discussie, waarin de spelers elkaar onomwonden de waarheid vertelden.
De dag vóór het eerste duel in de tweede groepsronde voerde niet Helmut Schón, maar Franz Beckenbauer het woord op de persconferentie. De bondscoach zat er wel bij en hield het bij wat algemeenheden die de kern van de zaak niet raakten, maar daarna ging Beckenbauer vol op het orgel. Hij kondigde de radicale verbouwing van het elftal aan. Duitsland moest terug naar de basis, naar de deugden die de ploeg door de jaren heen sterk gemaakt hadden: mentaliteit, knokken, lopen en duels winnen. Gebeurde dat, dan zou de kwaliteit van de spelers hrt verschil moeten maken.
Helmut Schön was het erme eens, zoals hij het vanaf dit moment in alles met Beckenbauer eens zou zijn. Die uitte zich in de media doorlopend met zinnen als ‘Ik weet niet wat de bondscoach uiteindelijk zal beslissen, maar als het aan mij ligt …’, en dan was al duidelijk wat de bondscoach zou gaan doen: precies wat Beckenbauer zei.
Beckenbauer was nu een soort speler-trainer geworden. Want natuurlijk had hij voordat alle wijzigingen werden doorgevoerd wel even met Schön overlegd, maar die was totaal murw geslagen. Van hem was geen omwenteling te verwachten, hij kon de spanning en de stress gewoon niet meer aan. Het was de bondscoach boven zijn hoofd gegroeid.
Bron: Ruud Doevendans, ‘Beckenbauer – Fenomeen tegen elke prijs’, 2025, blz. 337, 338, 340, 341
Tijdens het WK 1974 had Franz Beckenbauer, als aanvoerder, de rol van bondscoach overgenomen van Helmut Schön.
Iets dergelijks was nooit eerder voorgekomen bij een nationaal elftal en op het niveau van een WK-eindronde, ook van later kan ik mij zoiets niet voor de geest halen.
Beckenbauer was onder omstandigheden bovendien voor de volle honderd procent aan het bewind gekomen. Hij nam zelfstandig alle beslissingen van een bondscoach. Die stond alleen op papier nog boven hem. Beckenbauer was in feite speler en trainer.
Rob Siekmann
