Euro 2024 loopt van 14 juni tot 14 juli in Duitsland. Onder het motto: ‘Vereint im Herzen Europas’.
Ik noem Duitsland het sociaal en democratisch gidsland van het voetbal. Met dank aan drie unieke kenmerken van de Duitse voetbalcultuur: 1. het sociaal engagement als vanzelfsprekend onderdeel van de werking van de voetbalbond; 2. de verplichte maximum 49% procent eigendomsregel van de profclubs; 3. de professionele pedagogische fanbegeleidingsprojecten.
Tegelijk speelden overwinningen van de nationale ploeg vaak een cruciale ondersteunende rol bij maatschappelijke omwentelingen.
Ik bezocht de voorbije drie decennia op geregelde tijdstippen de klassieke voetbalsteden. En ontdekte, na vele gesprekken, de sociologische en politieke verwevenheid. Ik schreef er een boek over: Der Kaiser & die Mannschaft. Een historische voetbalreis door het land van Beckenbauer.
Dit is de laatste aflevering van een samenvattende voorpublicatie in drie afleveringen.
- Het wonder van Belo Horizonte, Wereldbeker 2014, de geboorte van het gastvrije en creatieve land
8 juli 2014. Halve finale in Belo Horizonte tegen gastland Brazilië: 1-7, een wonderbaarlijke prestatie. Die werd gevolgd door de eindzege enkele dagen later tegen het Argentinië van Lionel Messi (1-0). De bekroning van de wijze waarop het moderne Duitsland van de 21e eeuw zich heeft gepresenteerd via het voetbal. De wereldbeker van 2006 in eigen land toonde ‘het beste van blauw, rood en groen’ bij elkaar: innoverende ondernemersgeest, sociale activiteiten en ecologische duurzaamheid. Met als bindmiddel het systeem van de zogenaamde ‘public viewing’: het fanfeest. Miljoenen mensen keken in alle steden van het land op de openbare televisieschermen en doken feestend de nacht in. Zelfs ernstige kranten omschreven dit als ‘de geboorte van een gastvrije en creatieve natie’. Bondscoach Joachim Löw werd na de finale omhelsd door bondskanselier Angela Merkel. Het werd een foto met grote symboliek, want Löw zou zich een jaar later als boegbeeld manifesteren van de DFB-actie Fubball für Flüchtlinge. De Duitse voetbalbond toonde zich met haar optie voor ‘sociaal engagement’ ook ‘Weltmeister’ buiten het veld.
De krant Die Welt schuwde de grote vergelijkingen niet en beschreef dat 2014 voor het imago en zelfbewustzijn van Duitsland evenveel heeft gedaan als bondskanselier Willy Brandt in 1970 met zijn knieval voor het getto van Warschau. En als bondskanselier Helmut Kohl in 1984 toen hij in Verdun ‘hand-in-hand’ met de Franse president François Mitterrand de 700.000 gesneuvelde soldaten van de Eerste Wereldoorlog herdacht.
Zelfs de zakenkrant Handelsblatt mengde zich in de debatten en vatte het geschiedkundige en maatschappelijke belang van de zeges van de Mannschaft voor het land samen: ‘Zo bezorgde Bern WK 1954 de jonge Bondsrepubliek na de barbarij van het nationaalsocialisme een terugkeer in de statengemeenschap. Brussel EK 1972 en München WK 1974 stonden voor de democratisering van de samenleving. Rome WK 1990 schonk het ééngemaakte Duitsland na de Val van de Berlijnse Muur een nieuw zelfbewustzijn. Rio WK 2014 deed het creatieve Duitsland geboren worden.’ Einde citaat.
- Euro 2024: Vereint im Herzen Europas?
14 juni 2024 – 14 juli, met EURO 2024 in Duitsland. Gastheer én organisator is Philipp Lahm, de aanvoerder van de ‘gouden Mannschaft’ in 2014.
Een man met een missie, bovendien. Als speler was hij al het product van het DFB-idee ‘Soziales Engagement’. Hij steunde in eigen naam pedagogische langetermijnprojecten tijdens de wereldbekers van 2010 en 2014 in Zuid-Afrika en Brazilië in respectievelijk townships en favela’s. Hij noemde EURO 2024 de belangrijkste missie van zijn leven. Hij vecht tegen de negatieve invloeden die de sport én de Europese samenleving bedreigen. Hij wil zowel het voetbal als Europa een democratisch, humaan en prettig gestoord toekomstperspectief bieden. In één van zijn recente columns bij Zeit.online sprak hij zijn bewondering uit voor de honderdduizenden Duitse burgers die op straat kwamen om te betogen voor de democratische waarden en tegen de fascistische denkbeelden van Alternative für Deutschland. Vervolgens benadrukte hij de negatieve beeldvorming van de wereldbekers in Rusland en Qatar en hekelde hij ook de optie voor 2034 ten faveure van Saoedi-Arabië. Hij schoof het Duitse model naar voor: ‘Voetbal hoort veel meer te zijn dan een commerciële machine. Het is er voor kinderen, jongeren, supporters, deelnemers aan het amateurspel en cultuurliefhebbers. Een groot toernooi hoort altijd thuis in een democratisch land. We moeten EURO 2024 benutten om de Europese eenheid te versterken.’ Duidelijk zo. Vereint im Herzen Europas?
