Spanje is in een daverende tweede helft voor de vierde keer Europees kampioen geworden. Voor de derde keer in de vijf laatste edities (2008 en 2012). La Roja is de ruim verdiende winnaar van de finale en het toernooi geworden. Of moeten we zeggen dat de Basken de Europese titel veroverden, met onder andere coach De la Fuente en invaller en matchwinnaar Mikel Oyarzabal.
Spanje kreeg van meet af aan de bal van de Engelsen, maar ze wisten niet wat ermee aan te vangen. In het centrum zat alles vast en op de flanken kwamen Nico Williams en Yamal Lamal niet uit de verf. Die laatste, exact 17 jaar en één dag oud, was de avond voordien misschien te lang op zijn verjaardagsfeestje blijven hangen. Aan de overkant hield ook Williams zich gedeisd. Zat hij al met zijn gedachten op de Plaza del Castillo in Pamplona, waar later deze maand de stieren weer worden losgelaten?
Of had het met de tegenstander te maken. Engeland haalde alle diepgang uit de Spaanse aanval. Gareth Southgate had twee wissels doorgevoerd in vergelijking met de opening van dit EK. Kobie Mainoo en Luke Shaw, de twee jongens van Manchester United, waren de nieuwkomers in de basis. Voor Shaw was het de eerste keer dat hij aan de aftrap van een wedstrijd stond sinds februari. Op twee invalbeurten op dit toernooi na had hij niet meer gespeeld.
Het werd dus een uitermate teleurstellende eerste speelhelft. In de slotminuut plaatste Foden een vrij onschuldig balletje tussen de doelpalen en daar moesten we het mee doen wat doelgevaar betreft.
Na de pauze brak de Spaanse furie echter los. De youngsters wilden hun coach bedanken omdat ze zo laat mochten opblijven. Yamal vond Williams, die overhoeks binnenschoof. Het was de vierde keer op rij dat de Engelsen in de knock-outfase van dit EK op achterstand kwamen.
Drie keer kwam het nog goed, maar de Britten dreigden meteen weggespoeld te worden. Olmo liet de 2-0 liggen, Stones haalde een poging van Morata voor de doellijn weg, Williams schoot rakelings naast en Yamal verplichtte Pickford tot een sterke redding.
Tussendoor had Bellingham aan de overkant net naast besloten. De Engelsen hadden echter de handen vol om het Spaanse aanvalsgeweld in te dijken. Southgate haalde er al na een uur zijn aanvoerder Harry Kane uit voor Ollie Watkins, maar het was onduidelijk hoe La Roja kon afgestopt worden.
En toch, de durf van de oerconservatieve Southgate werd beloond. Net als tegen Nederland deden de wisselspelers het. Niet Watkins dit keer, maar Cole Palmer die net op het veld stond en de bal in de verste hoek binnenschoof. Het iconische Olympisch stadion daverde op zijn oude grondvesten. De Engelse fans waren ruim in de meerderheid.
De Spanjaarden hadden verzuimd de klus af te werken en dreigden plots naast de vruchten van hun uitstekende toernooi te grijpen. Drie minuten voor tijd vond Cucurella echter Oyarzabal en de invaller trapte Spanje naar een nieuwe Europese triomf.
Voor Engeland werd het de tweede nederlaag op rij in een finale. Hoewel het nog een tweede keer leek langszij te komen. Unai Simon sloeg een kopbalpoging van Declan Rice uit zijn doelvlak en Dani Olmi keerde de rebound van Guehi met de kop van de doellijn.
Het Spaanse succes is toch vooral het werk van de Basken. Zij hebben hun arbeidsethos toegevoegd aan de brille van de jongens van de voetbalgrootmachten uit Madrid en Barcelona en aan het soms doelloze tikitaka-voetbal een extra dimensie toegevoegd. De la Fuente, Williams, Oyarzabal, Merino, Zubimendi, Remiro, Laporte, Simon en Vivian hebben Baskische roots of speelden bij clubs als Real Sociedad of Athletic Bilbao.
De briljante tweede helft van deze finale zal nog enige tijd blijven hangen. Zo zal Euro 2024 op voetbalvlak toch nog de geschiedenis ingaan als een geslaagd toernooi.
