In deze rubriek wandelt auteur Raf Willems letterlijk en figuurlijk door de bewogen geschiedenis van het voetbal. Hij vertelt over zijn herinneringen en ontmoetingen. ‘De voetbalwandeling’ verschijnt op geregelde en vooral ongeregelde tijdstippen. Vandaag over de allereerste interland van België – tegen Frankrijk (3-3) – op 1 mei 1904 in het Stade du Vivier d’Oie van Racing Brussel. Met een mijmering over aanvoerder Camille Vanhoorden, de eerst topper van ons voetbal, die amper vijftien jaar later op onopgehelderde wijze werd vermoord.
1 MEI 1904: BELGIE-FRANKRIJK 3-3, DE EERSTE INTERLAND VAN DE RODE DUIVELS
Een mijmering bij de vermoorde aanvoerder Camille Vanhoorden
Ik beklom een paar winters geleden een kleine kasseiweg aan de rand van het Zoniënwoud in Ukkel. Die leidde me naar een zwart bord met witte letters: www.royalracing1891.be. En vooral: naar het Stade du Vivier d’Oie. Het stadion aan de Ganzenvijver. Ik bezocht er even het clubhuis op zoek naar souvenirs van de eerste interland van België op 1 mei 1904 tegen Frankrijk. In het clubhuis hangen nog steeds prachtige foto’s uit de tijd van toen aan de muur. Met als onderschrift: Un jour de match au Vivier d’Oie. Veel mooier kan nostalgie niet zijn. De portretten tonen een overvolle tribune met deftige mannen met hoeden. Hier en daar ook enkele chique dames met sierlijke hoofddeksels.
Racing Club Brussel had stamnummer zes, met stichtingsdatum in 1891. Roepnaam: Les Rats! Omdat het Engelse ‘Racing’ in het Frans werd uitgesproken als ‘Rattsing’. De tweede kampioen van het land in 1897 gaf de toon aan als eerste Belgische topclubs: vier keer na elkaar de beste tussen 1900 en 1903. En ook nog eens in 1908. Zes keer kampioen in één decennium.
In L’Echo Sportif beschreef auteur Emile Andrieu in 1946 L’histoire du Racing de 1900 à 1914. Daarin zong hij de lof van Camille Vanhoorden (1879-1919), de befaamde linkermiddenvelder en eerste aanvoerder van de nationale ploeg. Monsieur Rats, met zes landstitels en meer dan tweehonderd wedstrijden voor de zwartwitten. Dankzij zijn kwaliteiten gonsde de naam van Racing tot in Londen, Praag, Wenen en Parijs.
Op de Ganzenvijver
Op 1 mei betrad hij met tien andere internationals dit veld voor de allereerste wedstrijd van de nationale ploeg. De tegenstander heette Frankrijk en de match eindigde op 3-3. Het verhaal gaat dat voor de wedstrijd de spelers dreigden met een staking omdat ze inspraak eisten bij de bondsleiders over de keuze van de aanvoerder. Het bleek de spreekwoordelijke storm in het glas water, want zowel spelers als selectiecomité hadden dezelfde naam in gedachten: Camille Vanhoorden.
Op de kop één jaar en één week later toonde Racing zijn meesterschap: met vijf spelers van Les Noirs & Blancs veegden de Belgen de vloer aan met Frankrijk. Het werd 7-0, het was de dag van de match op de Ganzenvijver. Een die verdiende om vereeuwigd te worden in een schilderij: Un jour du match au Vivier d’Oie.
Pierre-Joseph Destrebecq, spits van Union, scoorde drie keer. De overige vier doelpunten schreven Camille Vanhoorden en zijn Racingteamgenoot Laurent Theunen op hun naam. Bij een 4-0 stand verliet de Franse doelman Crozier de partij om ‘zijn trein naar huis te halen’…Ook de Engelse scheidsrechter arriveerde een kwartier te laat omdat zijn koetsier het spoor naar het Racingveld bijster was geraakt.
Eerste vedette
Deze belevenissen behoren tot het geheugen van Stade Vivier d’Oie. Waar Camille Vanhoorden, als eerste vedette van het Belgisch voetbal, het spel dirigeerde met mooie baltoetsen én viriele ingrepen, gekruid met ‘Engelse’ tackles en ‘schouderscharges’. En dat naar zeer behoren deed. Vooral in het seizoen 1902-’03. Toen trakteerde Racing zichzelf namelijk op de allereerste ‘treble’ in onze competitie. Op 1 maart vierde men het vierde opeenvolgende kampioenschap met een uitzege (1-3) op het veld van Union. Na een bijzonder brutale wedstrijd van Unionzijde.
In de ‘Kroniek van het Belgisch voetbal, deel 1, 1863-1906’ vermelden de auteurs Fraiponts en Willocx een quote van een Brusselse verslaggever: ‘Ik hoop maar dat de vaste supporterskernen geen familie of vrienden hadden meegebracht om kennis te maken met de voetbalsport.’ Twee maanden later versloeg Racing in de finale van de Challenge International du Nord in Tourcoing RC Roubaix met 4-0. De Brusselaars ontvingen na de match een spontaan applaus van het thuispubliek. De grootste stunt bracht men veertien dagen eerder voor elkaar tijdens de Coupe van der Strate-Ponthoz.
Op drie dagen tijd versloeg men zowel Maidstone FC als Dordrecht FC met een doelpunt verschil. In de finale trof men de grote favoriet: het Engelse Pilgrims FC. De winnaar van de editie van 1902 scoorde twintig doelpunten tegen respectievelijk Daring, Olympia en Union. Racing Brussel leidde een kwartier tijd met…5-2. De Engelsen voltooiden hun inhaalrace maar tijdens de verlengingen pakte Racing tegen alle verwachtingen in de zege: 6-5. De architect van het elftal werd door de supporters op de schouders rondgedragen: Camille Vanhoorden, aanvoerder. Met 25 nationale selecties voerde hij tot aan de Eerste Wereldoorlog de ranglijst van de Rode Duivels aan.
Mysterieus overlijden
Lang genoot hij niet na van zijn herinneringen want hij kwam in 1919 op een mysterieuze wijze in een Brussels café om het leven als gevolg van een incident met een mes. Zijn dood werd nooit opgehelderd.
Deze belevenissen behoren tot het geheugen van het Stade Vivier d’Oire en dus ook van de allereerste interland van de Rode Duivels – al bestond die roepnaam toen nog niet – op 1 mei 1904. Amper vijftien jaar later overleefde hun aanvoerder een moordaanslag niet.
Dat bedacht ik toen ik de Ganzenvijver verliet om terug de kleine, intussen spekgladde kasseiweg langs het Zoniënwoud te beklimmen.
