In land X is vanuit een holistische visie een private basisschool opgericht die tegelijk voetbalschool is. Voetbaltraining is daar onderdeel van het lesprogramma en de leerlingen gaan als club-elftallen meedoen aan de reguliere competitie namens de school. Een van de nieuwe leerlingen heeft de nationaliteit van land X, want is daar geboren. Zijn ouders hebben een andere nationaliteit, die van buurland Y. De minderjarige jongen woonde bij zijn ouders in dat buurland en speelde bij een club aldaar, voordat hij naar de basisschool in zijn ´thuisland´ ging. Zijn ouders blijven in Mexico achter. Zij kunnen namelijk geen verblijfsvergunning in land X krijgen. De overgang van de jongen van de club in land Y naar die in land X is volgens de FIFA regels een internationale transfer waarvoor overschrijving moet worden verleend.
De FIFA-regelgeving is bijzonder streng ten aanzien van overschrijvingen van minderjarigen. In beginsel is een overschrijving van een minderjarige namelijk niet toegestaan, dat is het uitgangspunt. In het verleden zijn er immers grote misstanden geweest met jonge spelers. Het thans geldende FIFA-reglement bepaalt dat voor spelers onder de 18 jaar een speler alleen kan worden overgeschreven als aan één van de vijf voorwaarden wordt voldaan uit artikel 19 RSTP (Rules on the Status and Transfer of Players), In het geval van deze minderjarige speler ls er geen sprake van dat aan een van deze voorwaarden wordt voldaan.
Het desbetreffende sub-committee van de DRC erkent dat, hoewel werk de meest algemene reden voor een gezin is om te verhuizen van het ene naar het andere land, het andere redenen aanvaardt als basis voor een verhuizing, zoals o.a. ´better education of the player´, ´better living conditions´ alsmede ´return to the country of origin´. Deze drie redenen doen zich nu juist voor in het onderhavige geval, zij het dat de ouders in hun thuisland blijven (zij zijn zelf geen onderdanen van land X en krijgen voor land X geen visa, ze moeten dus gedwongen in land Y blijven). Het sub-committee spreekt van een niet-uitputtende lijst van redenen (zij voert ook nog vier andere, daarna volgende redenen op), die slechts als richtlijn geldt voor het soort redenen dat is voorgelegd aan haar in het verleden in dit verband.
De drie bovengenoemde redenen voor overschrijving van een minderjarige (beter onderwijs, betere leefomstandigheden, terugkeer naar het land van herkomst) zijn alleen toegelaten door het sub-committee bij een niet-voetbalgerelateerde verhuizing van de ouders waarbij het kind meegaat. Een en ander wordt beoordeeld naar de omstandigheden van het geval. De kans van slagen bij deze drie gronden als de ouders niet meeverhuizen is nihil. In de ´FIFA guide to submitting a minor application´ is aangegeven op welke gronden een minderjarige speler kan worden overgeschreven als zijn ouders niet meeverhuizen. Het sub-committee erkent daar dat dit in zeer weinig omstandigheden mogelijk is. De drie redenen die de FIFA daarbij noemt zijn alle drie situaties waarin de ouders/voogd de wettelijke voogdij verliezen en deze aan een familielid of derde wordt gegeven. In dit geval is van dit laatste echter geen sprake.
De uitkomst van een en ander zou volgens de FIFA-regels zijn dat de jongen geen overschrijving krijgt, zelfs niet als onderdaan in eigen land. Hij zou niet vallen onder de FIFA-uitzonderingen voor minderjarigen. Dit is zeer onbevredigend. Waarom? Zouden de ouders zijn meeverhuisd (en buiten het voetbal om werk hebben gevonden), dan zouden alle drie in dat geval aanvaardbare redenen voor overschrijving (beter onderwijs, betere leefomstandigheden, terugkeer naar het land van herkomst) in beginsel van toepassing zijn geweest. De jongen is bovendien in land X een voogd toegewezen ter vervanging van zijn onder omstandigheden noodgedwongen afwezige ouders. Dit in samenhang met het feit dat de zorg die de school heeft ook voor zijn voetbalopvoeding volledig in het kader van de school plaatsvindt, is het uitgesloten dat het hier om een minderjarige gaat die slachtoffer is geworden van misstanden in de voetbalwereld. Ook zonder de aanwezigheid van zijn ouders is hij niet overgeleverd aan de grillen van gewetenloze makelaars die aan hem willen verdienen of profclubs die hem willen inlijven vanwege zijn voetbaltalent en daarom een of beide ouders voetbal-gerelateerd werk hebben verschaft zodat ze met hun zoon konden meekomen naar het buitenland. om de FIFA-regels te omzeilen.
De FIFA-transferregels voor minderjarigen schieten in dit geval hun doel en ratio voorbij, namelijk de bescherming van minderjarigen. Het sub-committee moet de ´voogdij´-uitzondering ook toestaan wanneer de ouders om hen belemmerende wettelijke redenen, zoals het ontbreken van visa, niet kunnen meeverhuizen en de voogdij met hun toestemming is overgedragen aan een familielid of derde in het thuisland van hun zoon, en indien hij aantoonbaar beter onderwijs zal genieten en zijn leefomstandigheden zullen worden verbeterd.
De FIFA-transferregels behoeven invoering van een hardheidsclausule die het mogelijk maakt om aan uitzonderlijke praktijkgevallen recht te doen.
Een hardheidsclausule is een bepaling in een wet of andere regelgeving dat een maatregel geheel of gedeeltelijk opgeschort kan worden in gevallen dat de toepassing ervan tot ongewenste hardheid zou leiden. M.a.w. tot een onredelijk en onbillijk resultaat.
Rob Siekmann
