Blijft Thomas Vermaelen, onze intelligentste centrale verdediger, blessurevrij op het WK – RW?

Een Belgische voetbalfeestje, en dat is het. De nationale ploeg schijnt er zin in te hebben in de aanloop naar het WK 2018. Er wordt hardop gedroomd van minstens een halve finaleplaats. Tijd om met enkele ‘Duivelse voetbalbrieven’ de kwaliteiten van onze Rode Duivels toe te lichten. In de volgende weken schets ik hier mijn favoriete opstelling aan de hand van portretten de betrokken spelers. Vandaag: Thomas Vermaelen.

 Thomas Vermaelen. Wat te doen met Thomas Vermaelen? Als hij dit weekend enkele minuten mag maken in de finale van de Copa del Rey dan heeft hij veertig wedstrijden bij FC Barcelona op de teller staan. En bij een goed eindresultaat mag hij zich twee keer ‘winnaar van de dubbel’ noemen. Met name in 2016 en 2018. Als Barça bovendien nog vijf wedstrijden ongeslagen blijft, dan is hij lid van het ensemble der ‘Invencible’: de ‘onoverwinnelijken’.  Hij arriveerde in de zomer van 2014 op Camp Nou. Tijdens het fameuze trebleseizoen speelde hij als gevolg van een operatie slechts één symbolische match. Toch sprak de voorzitter van de blaugrana: ‘Thomas Vermaelen zal dé verrassing van het volgende seizoen worden.’

Dat bleek een beetje tegen te vallen vanwege alweer die ellendige blessures maar het vertrouwen bij de op dat ogenblik beste club ter wereld was dus bijzonder groot in hem.

Ik ontmoette hem ooit in Londen, in zijn hoedanigheid van leidinggevende over de Arsenaldefensie. Hij stelde Café Rouge voor, een Frans restaurant met Parijse interieurkeuze aan High Street in Hampstead, een reservaat in de stad voor filmsterren en topvoetballers.

Zijn visie over verdedigen bleef me bij, daar ging de hele tijd het gesprek over in dat leuke restaurant in de buurt van het Arsenalstadion. Hij schetste van bij het begin al een duidelijke lijn: ‘Bij de jeugd van Germinal Ekeren leerde ik dat het altijd beter is om als verdediger te blijven voetballen dan de bal in het wilde weg te schieten. Zelfs al stonden we met 6-0 achter, dan probeerden we nog om ons vrij te kappen.’

Thomas Vermaelen wees ons op het feit dat hij altijd probeert om als centrale verdediger avontuurlijk te spelen. Dat leerde hij tot in de puntjes uit te voeren in het jeugdopleidingsinstituut van Ajax Amsterdam. Het is er de kunst van het huis: de centrale verdediger doet daar altijd een stap vooruit en belandt op het middenveld om de-man-meer-situatie te openen.

En omdat hij in dit genre meesterschap etaleerde, werd hij in 2009 getransfereerd naar Arsenal, één van de topclubs van de Premier League. Daar noemden ze hem snel ‘The Verminator’ omdat hij ook wel heel scherp de bal uit de voeten van de aanvaller kon halen. Thomas werd zelfs aanvoerder onder Arsène Wenger, en dan heb je toch écht een serieuze adelbrief te bieden. Hij trok lijnen, was een perfectionist met veel zelfvertrouwen en had nooit angst: ‘Publiek? Tegenstander? Scheidsrechter? Niemand haalt mij uit mijn concentratie.’

Hij verdiepte zich in het idee van ‘de Ajacied in de centrale verdediger’ en hij verklaarde die filosofie met één woord: ‘uitvoetballen’. Hij legde me uit hoe je dan hoog hoort te spelen en te voetballen op de helft van de tegenstander: “Bij Ajax zet een centrale verdediger per definitie een stap vooruit: hij belandt op het middenveld om de man-meer-situatie te openen. Hij moet ook snel en wendbaar zijn en simpelweg uitstekend kunnen voetballen. Ik ben bij Ajax heel compleet geworden. In Engeland kenden ze dat niet: daar opteren ze nog dikwijls voor een sweeper die achter zijn defensie staat en een lange lel geeft op de bal, zelfs bij Arsenal was dat zo. En dan ben je hem dus kwijt. De centrale verdediger van Ajax, die houdt de bal in het elftal.” Dat was eventjes gedoceerd: over de voetballende verdediger van Ajax, een vaste, bijna oeroude traditie uit de vroege jaren zeventig van de vorige eeuw, toen de Amsterdammers van Johan Cruijff drie Europacups voor Landskampioenen wonnen: Velibor Vasovic, Barry Hulshoff, Ruud Krol en later Ronald Koeman, Danny Blind, Frank de Boer en…Thomas Vermaelen.

Arsène Wenger geloofde in Vermaelen als nieuwe rots in de branding van de kwetsbaar geworden Arsenaldefensie, het compartiment dat de club had groot gemaakt onder leiding van de schijnbaar onverwoestbare Tony Adams. Wenger streefde een gedaanteverwisseling na en zocht naar een vrije verdediger die zowel de scherpe tackle controleerde als de kunst van het flexibel uitvoetballen. In Thomas Vermaelen leek hij de ideale compagnon de route gevonden te hebben. De Arsenalsupporters gaven hem de troetelnaam ‘The Verminator’, verwijzend naar zijn vermogen om, naar oude Arsenaltraditie, niets ontziend op te ruimen. Vermaelen was echter tegelijk ‘creator’, die vanuit de interceptie ook de opbouw van een fluwelen toets voorzag.

Wenger veranderde dus mét Vermaelen de cultuur van het huis. Ook daarover was hij duidelijk: ‘Vroeger heette het  vervelend te zijn, vandaar de kreet ‘Boring, boring Arsenal’. Het was ook een betonnen blok, zonder vloeiend voetbal. Koppen, tackelen, de bal in de tribune en counteren. Wengers leerde de verdedigers voetballen, dat is zijn grote verdienste geweest.” De loftuitingen van Vermaelen over Wenger waren welgemeend én vooral gefundeerd. De vraag der vragen: hoe moeilijk is dat beautiful game van Arsenal voor een centrale verdediger? Adapteert die snel de stijl van het huis? Hij dacht even na voor hij dan met een kordaat antwoord voor de pinnen kwam:”Wenger speurt naar voetballers die bij hem passen. Hij zal zeker geen centrale verdediger kopen die enkel lange ballen in het vijandelijke doelgebied dropt. Niets is overigens gemakkelijker dan die lange bal op de spits en dan de deur op slot. Domineren vraagt metier en een hoge moeilijkheidsgraad. Je hebt meer kansen om matchen te winnen dan bij het kick-and-rush, want dat is voetballen zonder visie. Op een goede dag kun je een match winnen, in een slecht moment niet. Een voetballend elftal komt op termijn verder. Van een centrale verdediger verwacht Wenger leiderschap.”

En dat bracht hij bij Gunners, precies 150 wedstrijden lang tussen 2009 en 2014. Hij deed dat zo voortreffelijk dat hij zich in de kijker speelde van FC Barcelona. Daar bleef de echte doorbraak helaas uit.

Wat dus te doen met Thomas Vermaelen? Hem eren als de achterhoedevoetballer die altijd probeerde de bal vrij te kappen. En ook een beetje mijmeren over wat had kunnen zijn, mocht hij een blessurevrije carrière hebben gekend. Zowel bij de Rode Duivels als bij Barça. Mijn standpunt? Hij is qua voetbalintelligentie de verstandigste Belgische centrale verdediger.