Bij de vijftigste verjaardag van de moord op Martin Luther King: Wilma Rudolph vertaalde zijn droom naar de sport (3) – RW

Op 4 april herdenkt de wereld de vijftigste verjaardag van de moord op Martin Luther King in 1968. Op 24 maart 2018 sprak…zijn negenjarige kleindochter Yolande tijdens de ‘March of our lives’ in Washington D.C. haar hoop uit voor een ‘wapenvrije wereld’. Dat gebeurde enkele dagen nadat voor de zoveelste keer een ‘zwarte’ Amerikaanse staatsburger door de politie was vermoord.

Reeds in 2000 schreef Bruce Springsteen de song ‘American Skin, 41 shots’ om Amadou Dialla een postuum eerbetoon te geven. De immigrant uit Guinea werd ten onrechte verdacht van een misdrijf een kreeg van de New Yorkse politie een lading van 41 schoten over zich heen:

Well, is it a gun? Is it a knife? Is it a wallet? This is your life. It isn’t no secret. No secret my friend. You can get killed just for living in your American skin. 41 shots. 41 shots. 41 shots. 41 shots. (Bruce Springsteen – American Skin, 41 shots)

De droom van Martin Luther King is dus nog steeds niet voltooid in de Verenigde Staten. Vanuit sportief oogpunt kreeg hij destijds het meeste steun van Wilma Rudolph. De eerste zwarte topatlete uit de geschiedenis van de Verenigde Staten vertaalde ‘I have a dream’ naar haar eigen tragische leven.

Ik geef de levensschets mee van Wilma Rudolph in drie afleveringen.

Van Tennessee Tigerbelle tot Wilma Unlimited

Wilma Rudolph trotseert bij haar terugkeer in de atletiek pijnlijke momenten in haar persoonlijke groei naar volwassenheid. Haar beste vriendin sterft in een verkeersongeluk, een emotionele crisis is het gevolg. Temple stuurt haar noodgedwongen naar een andere stad om te trainen. Ze ontmoet jeugdvriend Robert Eldridge – die haar met stenen bekogelde om de aandacht te trekken – en binnen de maand is ze zwanger. Ze spreekt zeer openhartig: ‘We waren amper begonnen met seks. We wisten niets over geboortebeperking of contraceptie.’ Ze botst met het preutse protestantisme van de Baptist Church. Seks is een taboethema waar ze met haar diepgelovige moeder geen gesprek over kan voeren. Abortus is uit den boze en de enige optie is het moederschap op achttienjarige leeftijd. Dochter Yolanda wordt opgevangen in familiekring. Wilma’s loopbaan op school en in de atletiek hangt aan een zijden draadje. Coach Temple toont begrip en past – gefascineerd door haar immense talent – zijn rigoureuze regel tegenover zwangerschap aan. In 1959 strijkt ze haar nominatie als Tennessee Tigerbelle op. Deel één van de droom is gerealiseerd. Even doemt het spookbeeld van de Spelen als hersenschim op als een amandelinfectie en een enkelblessure roet in het eten dreigen te gooien.

Na de Olympiade keert ze terug als een gelouterde persoonlijkheid. Ze krijgt een audiëntie bij president Kennedy en ontsluit de atletiekwereld voor vrouwelijke atleten: Rudolph’s stardom crossed the barriers of gender. Ze breekt in 1961 verschillende records en wordt uitgeroepen tot de beste amateuratleet van de Verenigde Staten. Op haar hoogtepunt stapt ze uit de sport en neemt de universitaire draad op. In 1963 studeert ze af, ze klopt met  herbronnende pedagogische denkbeelden aan in het onderwijs en versterkt met haar opvallende aanwezigheid het pleidooi van Martin Luther King voor I have a dream. In het gezelschap van leiders van de plaatselijke zwarte gemeenschap protesteert ze tegen de apartheid in de restaurants en kroegen van Clarksville. Door haar dwingende invloed mogen voor het eerst zwarten toetreden tot blanke eet- en drankgelegenheden. Na een tocht door Afrika valt ze voor de charme van het continent. De regering benoemt haar tot US Good Will Ambassador to French West Africa. Ze huwt met Robert Eldrigde en dochter Djuana en zoon Robert Jr. worden geboren. Als onderwijzeres botst ze fel met het conservatisme van de eigen zwarte gemeenschap. Haar kindvriendelijke methoden worden scherp op de korrel genomen en ze verlaat ontgoocheld de school. In 1967 raakt vicepresident Humprhey haar gevoeligste snaar. Hij biedt haar het project ‘Operation Champ’ aan: een door de overheid gesponsord recreatieprogramma om gettojongeren bij te scholen en tegelijk tot atleten op te leiden. Dit is Rudolph op het lijf geschreven: ‘Inspiring hope in young people whose chances had been limited by poverty and prejudice.’ Haar zelfvertrouwen krijgt een zware deuk als gevolg van het onrecht en de hopeloosheid in de zwarte slums van de grootsteden. De moord op Martin Luther King geeft haar de genadeklap. Het met veel aplomb opgezette Operation Champ wordt afgevoerd. Ze wijzigt drastisch haar leven. Ze richt haar eigen zakenbureau op: Wilma Unlimited. Ze schuimt het land af en charmeert het publiek met haar levensverhaal, dat in 1977 als The Wilma Rudolph Story wordt verfilmd. Vijf jaar later vervult zij haar levensmissie met de lancering van The Wilma Rudolph Foundation. Volgens het naslagwerk Outstanding Women Athletes dringt ze door tot het leven van duizenden achtergestelde jongeren: ‘The organization works with thousands of young people each year, teaching them discipline, hard work and dedication in athletics and life.’ In de jaren negentig neemt de slepende ziekte haar te grazen. In 1994 overlijdt ze aan kanker. Terugblikkend op haar leven, verklaart ze: ‘Ik had een droom en wilde een erfenis nalaten.’ De droom van Wilma Rudolph: het geloof in het sportplezier onder zwarte meisjes verspreiden, de natuurlijke schoonheid van topatletenlichaam etaleren en de rassenkloof dichten. Zoals ze tot in de perfectie had gedemonstreerd tijdens die ene septembernacht van 1960 tijdens de Olympische Spelen in Rome.