Bij de vijftigste verjaardag van de moord op Martin Luther King: Wilma Rudolph vertaalde zijn droom naar de sport (2) – RW

Op 4 april herdenkt de wereld de vijftigste verjaardag van de moord op Martin Luther King in 1968. Op 24 maart 2018 sprak…zijn negenjarige kleindochter Yolande tijdens de ‘March of our lives’ in Washington D.C. haar hoop uit voor een ‘wapenvrije wereld’. Dat gebeurde enkele dagen nadat voor de zoveelste keer een ‘zwarte’ Amerikaanse staatsburger door de politie was vermoord.

Reeds in 2000 schreef Bruce Springsteen de song ‘American Skin, 41 shots’ om Amadou Dialla een postuum eerbetoon te geven. De immigrant uit Guinea werd ten onrechte verdacht van een misdrijf een kreeg van de New Yorkse politie een lading van 41 schoten over zich heen:

Well, is it a gun? Is it a knife? Is it a wallet? This is your life. It isn’t no secret. No secret my friend. You can get killed just for living in your American skin. 41 shots. 41 shots. 41 shots. 41 shots. (Bruce Springsteen – American Skin, 41 shots)

De droom van Martin Luther King is dus nog steeds niet voltooid in de Verenigde Staten. Vanuit sportief oogpunt kreeg hij destijds het meeste steun van Wilma Rudolph. De eerste zwarte topatlete uit de geschiedenis van de Verenigde Staten vertaalde ‘I have a dream’ naar haar eigen tragische leven.

Ik geef de levensschets mee van Wilma Rudolph in drie afleveringen.

 Don’t let anything keep you from running!

De rassendiscriminatie dwarsboomt gespecialiseerde geneeskunde voor het zwarte bevolkingsdeel. In haar kindertijd is Wilma, als gevolg van haar premature levensfase, vatbaar voor ernstige ziektes: ‘I was the most sickly child in all of Clarksville.’ Auteur Amy Ruth schetst in haar portret hoe Rudolph zich door verschillende, zelfs dodelijke, kwalen sleept. Clarksville heeft slechts één zwarte dokter en het dichtstbijzijnde zwarte ziekenhuis is in Nashville, meer dan vijftig kilometer ver.

Voor haar vijfde levensjaar wordt Wilma getroffen door mazelen, windpokken, bof, dubbele longontsteking en roodvonk. Vervolgens openbaart zich een gebogen linkervoet. De dokter velt een pijnlijk oordeel: polio. Hij vreest dat ze nooit meer kan wandelen. Moeder Rudolph vecht tegen het noodlot. Ze reist zonder dralen twee keer per week naar Nashville. Met de bus, in de hoop dat ze kunnen zitten. Het is 1945, ruim een decennium voor Rosa Parks en Martin Luther King met hun busboycot afdwingen dat zwarten niet meer hoeven recht te staan voor blanken. Vier harde jaren van herstel volgen. Ze vereenzaamt, wordt gepest, huilt veel en hult zich in een depressie. Ze knokt zich door de ellende, met steun van de familie. Pas op haar twaalfde gooit ze haar beugels weg: ‘I was healthy all over my body for the first time of my life.’

Ze formuleert stilletjes haar innigste wens: als zwarte vrouw de sportieve top halen! Ze vecht scherp de raciale afbakening aan, slikt geen enkele vorm van onderdrukking en verwerpt alle beperkingen van haar huidskleur. Ze kiest met haar karakteristieke toewijding voor het basketbal. Tijdens haar ziekte kijkt ze uren toe en studeert ze stiekem alle patronen in. De zwarte atletiekcoach en sociologieprofessor Ed Temple schudt haar leven grondig door elkaar. Historica Maureen Smith doet in Wilma Rudolph, A Biography uit de doeken hoe Temple de vooroordelen van de blanke mainstream aan diggelen slaat door zich in de jaren veertig als één van de eerste zwarten te manifesteren in zowel basketbal als American football. Hij trotseert de hatelijke spreekkoren – get that nigger – en formeert op het Tennessee State College de beroemde Tigerbelles: hij kneedt zwarte meisjes tot atletes van wereldformaat. Temple ontdekt bij Rudolph het perfecte sprinterslichaam. Hij onderwerpt haar aan een strikt trainingsschema en leert haar de juiste ademhalingstechniek, feeling voor de start en wedstrijdinzicht. Een ontmoeting met Jackie Robinson, de eerste zwarte baseballvedette die de racistische waanbeelden ironisch over de hekel haalt, begiftigt haar met een onwankelbaar zelfvertrouwen: ‘You’re a fascinating runner. Don’t let anything keep you from running.’ Op haar zestiende stroomt ze door naar de Olympische selectie voor Melbourne 1956. Ondanks alle felicitaties staan de financiële perikelen van haar ouders haar ideaal in de weg. Een groep handelaars bekommert zich om haar met kleding en bagage. Rudolph maakt een goede beurt op de Spelen: brons in de 4X100 meter.