Bij de 50 ste verjaardag van de moord op Martin Luther King: Wilma Rudolph vertaalde zijn droom naar de sport (1) – RW

Op 4 april herdenkt de wereld de vijftigste verjaardag van de moord op Martin Luther King in 1968. Op 24 maart 2018 sprak…zijn negenjarige kleindochter Yolande tijdens de ‘March of our lives’ in Washington D.C. haar hoop uit voor een ‘wapenvrije wereld’. Dat gebeurde enkele dagen nadat voor de zoveelste keer een ‘zwarte’ Amerikaanse staatsburger door de politie was vermoord.

 Reeds in 2000 schreef Bruce Springsteen de song ‘American Skin, 41 shots’ om Amadou Dialla een postuum eerbetoon te geven. De immigrant uit Guinea werd ten onrechte verdacht van een misdrijf een kreeg van de New Yorkse politie een lading van 41 schoten over zich heen:

Well, is it a gun? Is it a knife? Is it a wallet? This is your life. It isn’t no secret. No secret my friend. You can get killed just for living in your American skin. 41 shots. 41 shots. 41 shots. 41 shots. (Bruce Springsteen – American Skin, 41 shots)

De droom van Martin Luther King is dus nog steeds niet voltooid in de Verenigde Staten. Vanuit sportief oogpunt kreeg hij destijds het meeste steun van Wilma Rudolph. De eerste zwarte topatlete uit de geschiedenis van de Verenigde Staten vertaalde ‘I have a dream’ naar haar eigen tragische leven.

Ik geef de levensschets mee van Wilma Rudolph in drie afleveringen.

 Een verlegen zwart meisje met een voetafwijking wordt de populairste sportvrouw ter wereld op de Olympische Spelen van 1960

‘That parade was the first integrated event in the history of the town. It was the first time in Clarksville’s history that blacks and whites had gathered under the same roof for the same event. Wilma Rudolph’s spectacular achievements had brought the people of Clarksville together.’

Auteur Tom Biracree windt er geen doekjes om in Wilma Rudolph, Champion Athlete. Zo is de bizarre toestand in Clarksville, Tennessee, op de drempel van zomer en herfst in 1960, enkele dagen na de Olympische Spelen van Rome. Voor het eerst vieren zwarte en blanke inwoners samen feest.

Op 7 september, in de snikhete Italiaanse hoofdstad, stijgt de nervositeit onder de 80.000 fans ten top. Ze wachten opgewonden op de finale van de 100 meter voor vrouwen. In de tunnel onder de tribune zoekt een tengere zwarte vrouw de stilte. Ze laat een gewijde, als het ware boeddhistische rust over zich neerdalen. Ze beschikt over het vermogen om, zelfs in de meest intense omstandigheden, terug te keren naar innerlijk evenwicht. Dat leert ze van haar grote voorbeeld Jesse Owens. Als ze op de sintelbaan verschijnt, scanderen de fans op een enthousiaste ritmiek ‘Vilma, Vilma, Vilma.’ Wilma Rudolph breekt de harten in het Stadio Olimpico. Tachtigduizend jubelende mensen, dat is het dubbele van de populatie van haar geboortestadje! Ze is de publiekslieveling omdat haar loopstijl geen hinder kent van belemmerende bewegingen en tegen de perfectie aanschurkt: soepel, harmonisch en vrijwel melodieus.

Ze verdient het goud in een nieuwe recordtijd van 11.0 seconden maar de rugwind verhindert de erkenning. De andere deelneemsters figureren. Rudolph gunt de concurrentie evenmin een blik op de 200 meter en wurmt zich, na een incidentje bij het overnemen van de stok, op de eindmeet voorbij de Sovjet-Unie. Met een nieuw wereldrecord als apotheose. In minder dan een week voltrekt zich een exceptionele transformatie. Van illustere onbekende wordt Wilma Rudolph de populairste van de meer dan 6000 atleten uit 84 landen in het Olympisch dorp. Een verlegen zwart meisje uit een achterbuurt van een arm stadje worstelt in haar kindertijd met polio en een voetafwijking. Tien jaar later staat ze in de charts als populairste sportvrouw ter wereld.

Ze sloopt alle obstakels met haar drie gouden medailles en volgt de voetsporen van hoogspringster Alice Coachman, op haar beurt de eerste ‘gouden’ zwarte vrouw in 1948.  Ze eert Jesse Owens, geeft duizenden zwarte meisjes nieuwe hoop en vervolmaakt haar eigen droom: The Tennessee Tornado!

Wilma Rudolph (23 juni 1940) komt ter wereld als twintigste kind in een gezin van 22. Ze spartelt met moeite door haar eerste levensjaar want – twee maand te vroeg geboren – ze weegt amper vier en halve pond. Niet meer dan de helft van de baby’s die in die tijd bij de geboorte minder dan vijf pond wegen, zullen overleven. Als gevolg van de Grote Depressie tellen de Verenigde Staten twaalf miljoen werklozen. Vader Ed Rudolph verdient een pover loontje als klusjesman bij de spoorwegen, moeder Blanche is meid voor welvarende blanke families. De familie scharrelt net genoeg bij elkaar om de eindjes aan elkaar te knopen. Hun halsstarrige trots is een schrale troost voor de kinderen: ze weigeren elk hulpfonds van de overheid. De ouders verstrekken aan de kroost een sterke band van samenhorigheid. De Rudolphs gaan voor elkaar door het vuur. Boven de gore armoede komt de huidskleurbarrière. Het mankeert zwarte Amerikanen in the South aan de meest elementaire burgerrechten. Zwarten zijn niet welkom in blanke restaurants en volgen onderwijs in ‘aparte’ scholen, met ondermaatse budgetten. In het geboortejaar van Wilma hebben slechts zeven procent van de zwarte volwassenen hun opleiding afgerond. Op haar zesde levensjaar revolteert ze voor het eerst. Ze vertelt in haar – ook verfilmde – autobiografie Wilma: ‘There’s something not right about this. White folks got all the luxura and black folks got the dirty work.’ Ze besluit dan om niet de weg van haar moeder te volgen en ‘geen zwarte koffie te serveren aan het bed van blanke bewoners.’