WE HERHALEN HET NOG EEN LAATSTE KEER: HET DUITSE VOETBALMODEL VOOR BELGIE NU! – RW

De Coronacrisis heeft misschien één gunstig effect: het voetbal kan zichzelf heruitvinden. In het bijzonder het Belgisch profvoetbal: 87,2 miljoen euro schuldenlast? Verschillende clubs alweer aan de rand van de afgrond. Daar is slechts een woord voor, al zijn het er drie: geen goed beleid! Ik pleit hier voor de zoveelste en beloofd voor de allerlaatste keer voor: de Duitse voetbalwende als model voor België en Europa.

Van 2014 tot 2018 droeg Duitsland de titel ‘Weltmeister’. De beste op het veld, inzake voetbalkunst. Frankrijk nam tijdens de Russia World Cup 2018 de scepter over maar Duitsland bleef wel ‘Weltmeister’ naast het veld. Inzake het maatschappelijke aspect van het voetbal. Ik schreef er een boek over in 2018 met de gelijknamige titel: ‘Weltmeister’. Het is nog altijd te bestellen. Het was een geactualiseerde versie van ‘Het Mannschaftswunder. Waarom de Duitsers de besten zijn’, dat ik publiceerde in 2012. Ik lees al sinds 2010 de jaarlijkse rapporten van de Deutsche Fussball Liga, er moet één halvezool zijn die dat doet. Zo ook dus ‘Wirtschaftsreport 2020. Die ökonomischen Situation in deutschen Lizenzfussball.’ Het is stichtende lectuur en zou verplicht moeten zijn voor de leiders van onze profclubs. Wie beweert dat solidariteit in het voetbal een loos begrip is, dwaalt. Er zijn helaas meer ‘dwalende geesten’ dan ‘visionairen’ in ons op vele terreinen armzalig Belgisch voetbal.

In het Duitse profvoetbal is ‘solidariteit’ een normaal verschijnsel, een vast onderdeel van de gedachten en de handelingen sinds het jaar 2000. Het is dus een moderne, 21 ste eeuwse aanpak die we hier bepleiten.

De eerste slecht geïnformeerde betweter die nu nog komt zeggen dat het Duitse model zogezegd niet haalbaar is of dat er van supportersinspraak alleen maar vodden komen, draai ik eigenhandig de arm om.

Sommermärchen 2006: voetbalzomerdroom van denkers & dichters

Waarom was – en blijft –Duitsland op dat gebied ‘Weltmeister’? Het koestert een droom, een voetbalzomerdroom zoals de Wereldbeker van 2006 in eigen land werd omschreven: ein Sommermärchen. Met daarin denkers, dichters en fanfeesten. Duitsland is gids-, cultuur- en moederland van het voetbal geworden. De Deutscher Fussball-Bund (DFB) vaart sindsdien én dankzij Weltmeisterschaft 2006 op een duidelijk kompas.

De DFB heeft in zijn statuut het principe vastgelegd – als enige sportbond ter wereld – van het maatschappelijk verantwoord engagement: das Soziale Engagement. Voeg daar nog aan toe: een in enthousiasme badende voetbalatmosfeer, dankzij het concept van das Fanfest. Dat verklaart waarom de Duitsers ook ‘Weltmeister’ zijn buiten het veld: het sociale engagement, het feest van de fans. Voetbal, solidariteit, ambiance. Het is de Duitse zomerdroom van denkers en dichters.

Het WK van 2006 – Fussball-Weltmeisterschaft 2006 –vormt volgens sociologen een scharniermoment voor de Duitse samenleving. Het wordt gezien als een katalysator. Allereerst voor het land zelf: die Welt zu Gast bei Freunden. De wereld leerde het vriendelijke, gezellige Duitsland kennen. Het ondernemende, sociale en ecologische. Het land der ideeën, in de ban van de bal, mét die bal als cultuurdrager.

Bedrijfssector ‘Profifussball’ betaalt wél sociale zekerheid én floreert

Het jaarrapport van de Deutsche Fussball Liga (DFL) – de beroepsvoetbalafdeling dus – bezorgt interessante gegevens.

Zo draait ‘de firma’ meer dan vier miljard euro gemeenschappelijke omzet. Ook na het betalen van belastingen en sociale bijdragen aan de staatskas – samen goed voor bijna 1,4 miljard euro, sinds 2010 zelfs voor 10 miljard euro  – schrijven alle achttien Bundesligaclubs zogenaamde ‘zwarte cijfers’ in. Over de eerste twee afdelingen gespreid geldt dit overigens voor vrijwel alle clubs. Vergelijk dit even met financiële toestand van de Belgische competitie. Of bij nader inzien: doe dit toch maar niet….want een mens wordt er ongemakkelijk van.

Daarnaast gaat het aantal arbeidsplaatsen in stijgende lijn: meer dan 56.000 verdienen hun brood rechtstreeks via de clubs en als de ‘omgevingsarbeid’ wordt meegeteld dan is de bedrijfssector ‘Profifussball’ goed voor om en bij de 165.000 werknemers. De 36 profclubs betekenen een ‘waardecreatie’ van 9% in de nationale economie. Het ‘System Profifussball’ brengt voor 6,1% bijdrage aan het ‘bruto binnenlands product’ en betaalt 3% aan belastingen, zijnde meer dan 2,5 miljard euro.

En tenslotte zet het ‘Profifussball’ zélf een rem op de financiële uitspattingen: de lonen van spelers & coaches liggen gemiddeld rondom de 35 %. Wie zoals ik zelfs maar een beetje kan rekenen, begrijpt: een derde van het totaalbedrag van de uitgaven. In Spanje, Italië, Frankrijk en Engeland schommelt dat tussen 40% en 80%.

Nog wat cijfers & letters en vooral percentages: wedstrijdinkomsten 12,9%; reclame 21%; mediarechten 36,9%; transfers 16,8%; merchandising 4,4%; Overige 8%.

Investering in jeugdopleidingscentra en amateurvoetbal: bijna 145 miljoen euro.

Totale inkomsten: 4,01 miljard euro; uitgaven: 3,89 miljard euro. Winst: 128 miljoen euro.

Bundesligamodel het gezondste ter wereld: schuldenvrij, publieksvriendelijk, democratisch dankzij 50 plus 1 regel

Opvallend gegeven bovendien én ondenkbaar in België: de DFL functioneert écht als bindmiddel tussen de 36 clubs én tussen de eerste en tweede Bundesliga. En opereert vanuit globale belangenbehartiging met zin voor het algemeen welzijn. Ik herhaal: ondenkbaar in België.

De DFL mag zichzelf terecht op de borst kloppen: het Bundesligamodel is het gezondste van de wereld: schuldenvrij, publieksvriendelijk en democratisch. Het licentiesysteem mag dan bijzonder streng zijn, het werpt duidelijk zijn vruchten af. Sinds de oprichting is er geen enkele club tijdens het seizoen aan een faillissement ten onder gegaan. Dankzij de unieke filosofie van de vijftig plus één regel. Die staat gebeiteld in de statuten en maakt het onmogelijk om de meerderheid van de stemmen via kapitaalsinjecties over te nemen. De DFL kiest voor verankering en wil niet dat een club in buitenlandse handen komt of op korte termijn kan verhandeld worden. Voor de DFL is het van het grootste belang dat investeerders een band hebben met de fans en de lokale gemeenschap. Het dagelijks beleid wordt bedrijfsmatig georganiseerd in de club. Met op gezette tijdstippen ruime inspraak voor supportersparlementen. Investeerders kunnen hun zeg doen maar hebben onder geen beding het laatste woord.

 Gedurende weken werd er in het voorjaar van 2018 in Duitsland op het scherpst van de snede gedebatteerd tussen supporters, opiniemakers, clubleiders over de aanpassing of zelfs afschaffing van de ’50 plus 1’ regel. Het verdict klonk als volgt vanuit de bestuurskamer van de Deutsche Fussball Liga: ‘Wir haben respektiert was die Fans getan haben. 50+1 Bleibt!’ U hoort het goed! Dat was de slogan waarmee de supportersfederaties campagne voerden: ’50 + 1 Bleibt!’ Ze haalden zelfs handtekeningen op en ze overhandigden aan DFL-President Reinhard Rauball een namenlijst van dertig – u leest het goed, bis – meter lengte! Dertig meter lengte! Maar ik herhaal dus: ’50 + 1 Bleibt!’ Wie daaraan tornt, mag geheid een volksopstand verwachten! En terecht.

In Duitsland bekijkt men ‘het product voetbal’ dus door een andere bril. Eén die belangstelling heeft voor de gunstige invloed van het spel op de samenleving.

Voetbal in het hart der dingen en als leerschool voor het leven

Dat leert men bij bestuderen van, alweer, een jaarrapport deze keer onder de benaming ‘Nachhaltigkeitsbericht 2019’. Dit geeft de meest recente stand van zaken weer op het gebied van het ‘sociaal engagement’ en poneert hoe de DFB ‘voetbal in het hart der dingen plaatst.’ Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat liefst 74% van de Duitse bevolking de ‘Bundesliga ziet als een vast en positief onderdeel van de samenleving.’ En volgens 67% brengt het voetbal in het algemeen een verbindend effect tussen mensen uit alle lagen van de bevolking.

Ik citeer met plezier: ‘Het voetbal creëert plaatsen voor saamhorigheid en gemeenschapsvorming. En het beschermen daarvan is de verantwoordelijkheid van de DFB, via structuren en duizenden vrijwilligers actief op volgende gebieden: versterking burgerschap; gezondheid; solidariteit; integriteit; duurzaamheid; fair play; diversiteit; cultuur. Jaarlijks besteedt de DFB vijf miljoen euro aan haar maatschappelijke taak waarbij voetbal als levensschool wordt gezien.’

Nog meer ‘cijfers & letters’: meer dan 1,1 miljoen leden – dat is één op zeven – hebben een achtergrond als migrant. De DFB koestert een traditie om nieuwkomers via het voetbal een integratietraject aan te bieden.

Nog een greep uit de resultaten: vijfhonderd inzendingen bij de integratieprijs; tweeduizend ‘fair play gebaren’ gerapporteerd tijdens wedstrijden; 9000 brochures rond het thema kinderbescherming uitgedeeld aan clubs. De nieuwe ecologische verwarmingssystemen bij vele verenigingen verminderen de CO 2-uitstoot. Eén derde van de bezoekende fans bedient zich van het openbaar vervoer om zich te verplaatsen naar de wedstrijd. Milieuvriendelijke drankbekers worden in de Bundesliga gemiddeld 107 keer hergebruikt. De Julius Hirsch Preis, die het antisemitisme bestrijdt, mocht het voorbije decennium een duizendtal inzendingen van voorbeeldige activiteiten begroeten. De DFB is actief in achttien landen op gebied van ‘internationale samenwerking en ontwikkeling’ via het voetbal. Ook de Fussball Kultur Stiftung is uniek en ondersteunt artistieke, culturele en wetenschappelijke programma’s rond de voetbalsport naast initiatieven over het historisch erfgoed. Na lectuur van het ‘Nachhaltigkeitsbericht 2019’ voelt een mens zich weer wat vrolijker.

De Duitse voetbalwende is een model voor Europa, te beginnen voor ons eigen land. We herhalen het nog een laatste keer!

Raf Willems