WK-brief 16 FC aan RW: het voetbal kan de wereld niet redden

Vrijdag 13 juli St.-Petersburg:

Beste Raf,

Mijn brief heeft een paar dagen op zich laten wachten. Het was hollen van training naar luchthaven, van het station naar persconferentie of wedstrijd. Ik heb eigenlijk geen idee wat er de voorbije weken in het vaderland is gebeurd. Meer dan de helft van de dagen heb ik geen tijd gehad om de Vlaamse kranten te lezen. Bovendien zag ik veel te veel supportersjournalistiek passeren. Afgestemd op een publiek dat alleen om de twee jaar, bij een EK of WK met de Rode Duivels, de sportpagina’s bekijkt.

Er is de jongste wereldbekers iets vreemd aan de hand. Het voetbal wordt steeds minder, vooral in vergelijking met het fantastische voetbal dat we de laatste jaren in de Champions’ League krijgen voorgeschoteld. Desondanks kijken steeds meer mensen naar het WK. Mensen die na zondag gedurende vier jaar – of toch minstens twee jaar en het EK – geen bal meer zien rollen.

Sinds Mexico 1986 zijn we gewend geraakt aan de feestjes op onze Grote Markten en pleinen. Dus zal dat ook na Japan en zeker Brazilië het geval zijn geweest. Ik verwacht ook een massa volk zondag in Brussel. Benieuwd of 1986 overtroffen wordt.

Het verbaast me geenszins dat je in je laatste brief de sociale rol van het voetbal aankaartte. Mbuyu in 1987, dacht ik, was de eerste Rode Duivel met een kleurtje. Het duurde tien, vijftien jaar geleden de eerste migrantenkinderen opdoken bij de Duivels. Ik herinner me een column die ik voor De Standaard schreef, waarin ik de stelling poneerde dat onze nationale ploeg nog steeds te blank was. Een land kan nog alleen uitblinken in de belangrijkste sport als het al zijn talent gebruikt. Zou het toeval zijn dat Italië, het West-Europese land met het laagste aantal spelers met een migrantenachtergrond in zijn nationale ploeg, op dit WK ontbreekt?

Het heeft overigens veel te lang geduurd vooraleer onze clubs de nieuwe Belgen wilden en/of konden interesseren voor het voetbal. Aansluiten bij een club was/is vaak ook gewoon te duur voor jongens uit meestal armere gezinnen. Er valt daar nog steeds talent te ontdekken.

Onze buurlanden waren ons op dit vlak decennia voor. Als Oranje in 1988 Europees kampioen werd, was dat in ruime mate te danken aan het feit dat onze noorderburen er wel in waren geslaagd om die stap te zetten. Denk maar aan jongens als Ruud Gullit, Frank Rijkaard of Simon Tahamata, Gerald Vanenburg en later Clarence Seedorf, Giovanni van Bronckhorst, Aron Winter, Michael Reiziger, Winston Bogarde en Pierre van Hooijdonk.

Frankrijk dankte zijn wereldtitel in 1998 vooral aan zijn donkere jongens: Marcel Desailly, Lilian Thuram, Christian Karembeu, Patrick Vieira, Zinedine Zidane. Ik zal nooit de avond na die finale vergeten op de Champs Elysées. Meer dan een miljoen mensen die verbroederden. Blanc-beur-black, heette het, maar het bleek een fata morgana.

Politici verklaarden dat de wereldtitel niet alleen een overwinning op het veld was, maar een zege voor het Franse model van diversiteit en inclusie. Le Monde noemde Les Bleus ‘een symbool van diversiteit en eenheid van het land.

De situatie is bij ons intussen ten goede gekeerd. Vijf van de 23 Rode Duivels op het WK hebben Congolese roots ( Kompany, Lukaku, Tielemans, Batshuayi, Boyota) terwijl ze maar twee procent van onze bevolking vertegenwoordigen. Zouden we eigenlijk niet onder de naam Belgisch Congo moeten spelen?

De Rode Duivels hebben het land de voorbije maand ongetwijfeld veel vreugde bezorgd, maar ze kunnen het diepere schisma in onze maatschappij niet oplossen.

Ik wil niet fatalistisch klinken, maar wat blijft er straks nog over van deze zomerse weken? Nederland kreeg Pim Fortuyn en Geert Wilders, in Frankrijk werd het Front National sterker dan ooit. Ik wil niet fatalistisch klinken, maar ik vrees dat ook bij ons het ‘samenhorigheidsgevoel rond de bal’ snel zal verdwijnen.

Marine Le Pen – die ooit zei dat ze Frankrijk niet herkende in Les Bleus, behaalde vorig jaar een derde van de stemmen bij de presidentsverkiezingen. In Zwitserland werd drie jaar geleden een anti-immigratiepartij de grootste in het parlement. De Lega Nord was eerder dit jaar één van de twee grote winnaars bij de verkiezingen in Italië met een programma dat massadeportaties voorstelt.

De angst voor migranten is de voorbije twee decennia alleen toegenomen. Niet alleen omdat het aantal vluchtelingen uit Afrika en het Midden-Oosten toenam, maar ook omdat dit gebeurde in een periode waarin de middenklasse economisch onzekere tijden beleefde. We kunnen alleen hopen dat de politiek de problemen oplost. Het voetbal kan de wereld niet redden, Raf.

Dank voor de prettige samenwerking en tot in de Oliver in Massenhoven,

françois