BELGIE-TSJECHO-SLOWAKIJE 2-0, FINALE OLYMPISCHE SPELEN 1920, 2 SEPTEMBER 1920

Stadion: Olympisch Stadion Antwerpen

Toeschouwers: 25.000 officieel, 42.000 in werkelijkheid

België: Jan De Bie (Racing CB); Armand Swartenbroeks (Daring CB), Oscar Verbeeck (Union); André Fierens (Beerschot), Emile Hanse (Union), Joseph Musch (Union); Louis Vanhege (Union), Robert Coppée (Union), Mathieu Bragard (CS Verviétois), Henri Larnoe (Beerschot), Désiré Bastin (Antwerp)

Scoreverloop: 7 (1-0) Coppée, 30 (2-0) Larnoe

‘Belgen, vergeet nooit den naam uwer eerste wereldkampioenen op voetbalgebied!’

De eerste wereldkampioen op voetbalgebied. Zo stond het te lezen in het verslag van het weekblad Sport-Revue. Dat betekende dus ook dat men op die wijze in 1920 de Rode Duivels observeerde: als wereldkampioenen van het voetbal. Zij het als winnaar van de Olympische Spelen want het de eerste wereldbeker voetbal werd pas in 1930 georganiseerd.

Vijf Rode Duivels konden hun conditie tijdens de bittere oorlogsjaren op peil houden dankzij hun confrontaties als The Front Wanderers in benefietwedstrijden voor vluchtelingen in Groot-Brittannië tegen klassieke topclubs als Chelsea, Celtic, Manchester United, Everton en Aston Villa. Ze vormden de as van een sterk elftal dat zich van juli af met drie trainingen per week klaarstoomde voor de Spelen in augustus. Onder leiding van de Engelse bondscoach Maxwell. De sterkhouders waren de lenige keeper Jan De Bie (Racing Brussel), de intelligente rechtsachter Armand Swartenbroeckx en de aalvlugge linksbuiten Dis Bastin (Antwerp).

Vooral Swartenbroeks leidde zijn team op diplomatieke wijze en dwong op een natuurlijke manier gezag af. De Grote Oorlog tussen 1914 en 1918 dreigt even zijn interlandloopbaan te vernietigen. De dokter bewoog zich vier jaar door de IJzervlakte, in Flanders Fields, waar de dood niet van zijn zijde week. Hij was de initiatiefnemer achter het idee van The Front Wanderers en legde zo zonder het te weten de fundamenten voor de Olympische titel.

Toch gold Tsjecho-Slowakije als favoriet. Eén zomer eerder toonden ze zich al de sterkste in de zogenaamde ‘Intergeallieerde Spelen’, een Olympiade in Parijs voor elftallen van de geallieerde landen. Tsjecho-Slowakije versloeg zijn vier tegenstanders, waaronder Frankrijk in de finale. België verloor met 4-1. Ook in 1920 stonden ze sterker in de schoenen: 7-0 tegen Joegoslavië, 4-0 tegen Noorwegen en 4-1 tegen Frankrijk. Bewondering heerste alom voor het bijna wetenschappelijke spel uit Praag. De finale op 2 september 1920 zorgde voor een volksverhuizing. Het Olympisch Stadion barstte uit zijn voegen en de maximumcapaciteit van 30.000 werd ruimschoots overtroffen. 42.000 Belgen, al dan niet met een inkomticket, bezetten de tribunes. Kwajongens groeven een put onder de omheining, die later de ‘olympische gang’ werd genoemd. Een half uur voor de aftrap stormden honderden het veld op waarop een cordon soldaten de massa achter de krijtlijnen terugdreef. De Belgen hanteerden hun favoriete spelletje. Ze schonken de Tsjecho-Slowaken het balbezit, trokken zich terug op de eigen helft en schiepen chaos met snelle uitbraken.

In zijn boek Voetbal van hier en overal geeft onze wereldberoemde scheidsrechter John Langenus zijn ooggetuigenverslag over de drie kantelmomenten van de match.

*  ‘De Tsjechen geloofden rotsvast in de overwinning, te meer daar zij in’t begin, dankzij hun preciese voorzetten, werkelijk in de meerderheid waren. Lang duurde dat echter niet want Bastin, de aalvlugge aanvaller, verplaatste herhaaldelijk het spel en zijn scherpe centers deden steeds dreigend gevaar ontstaan, dat op zeker ogenblik alleen door een hands kon worden gered. Strafschop en Coppée bracht de stand op 1-0 voor België.’

* ‘En zo werd het 2-0: Bragard had de bal opgebracht en naar Bastin geopend, die aan Larnoe gaf en deze ging Kolenaty en Hojer met meesterlijke schijnbewegingen voorbij en maakte het tweede doelpunt na 28 minuten, terwijl geen pen de losbrekende geestdrift kon beschijven.’

* ‘En toen gebeurde het beslissende incident. Twee minuten voor de rust was Coppée doorgebroken en back Steiner stopte hem met een vrijwillige trap op het bovenlichaam. Coppée viel neer en Steiner werd door de scheidsrechter uitgesloten. Al de andere Tsjechische spelers volgden hun makker naar de kleedkamers. Daarmede was de wedstrijd geëindigd na 43 minuten. Het volk overspoelde het veld en jubelde als nooit tevoren. De hele buitenlandse pers getuigde dat de besten dit Olympisch voetbaltoernooi hadden gewonnen.’

John Langenus vergeleek ook beide stijlen: ‘Bij de Tsjechen liep de bal vlug over het gras van man naar man. Bij de Belgen liepen man en bal vlug over het veld. Dat werd een voordeel. De Belgen stormden steeds geweldig naar het doel der tegenstanders, terwijl de fijne-uurwerk-combinatie der Tsjechen altijd op de zeer besluitvaardige Belgische backs stranden kwam.’

De Belgische spelers kregen de status van helden, maar konden amper in hun levensonderhoud voorzien. Ze ontvingen tijdens de Spelen tien frank per dag, maar die som volstond niet om tegelijk uitrusting en treintickets te betalen.

En toch: ‘Belgen, vergeet nooit den naam uwer eerste wereldkampioenen op voetbalgebied!’