Bob Dylan meets George Best: Like a rolling stone in Manchester 1966 – RW

Als Amerikaan had Bob Dylan weinig met voetbal, hij bleek wel een baseballfan.

En toch zweeft er een stevige scheut ‘George Best’ en ‘Manchestermania’ door het erfgoed van de nieuwe Nobelprijswinnaar voor Literatuur. Een dikke vijftig jaar geleden veranderde vanuit Manchester zowel het gezicht van de popmuziek als van het voetbal.

Bob Dylan meets George Best, een impressie bij Like a rolling stone.

Ik schaf mij in de zomer van 1999 – het is een maand na de fameuze treble van mijn favoriete Manchester United – een piratenversie aan: The Bootleg Series Vol.4: Live 1966. Getekend Bob Dylan and the Hawks, later de fantastische The Band, Manchester Free Trade Hall, 17 mei 1966. Eén nummer verscheurde het aanzien van de tot dan relatief brave en kabbelende rock-, folk- en popscene: Like a rolling stone!

Veertig jaar na 1966 gehuldigd als the greatest song of all time! De immer alle grenzen doorbrekende rockhistoricus Greil Marcus rakelt in zijn boek Like a rolling stone. Bob Dylan at the Crossroads (2005) het incident op. Net voor het nummer werd gespeeld, slingerde een teleurgestelde folkfan Dylan het woord ‘Judas’ naar het hoofd.

Omwille van diens onverwachte keuze voor een elektrisch repertoire. De zanger diende hem, na een beroemde aarzelende stilte, toch van repliek met dat ene even beroemde zinnetje: ‘ I don’t believe you! You’re a liar!’

Marcus beschreef het accuraat in zijn boek: ‘Dylan sneered back. Then he turned to his backing band and instructed them to play fucking loud!’

Marcus signaleert deze daad als breukmoment in het collectieve geheugen van de popcultuur: ‘A song structure and rhyme pattern that boldly went where no other rock tune had gone before and that touched the imagination of every teenage malcontent in the western hemisphere.’

Vanuit Manchester opende de 25-jarige Bob Dylan voor de rock-‘n-roll de doos van de creatieve renaissance. Zes weken eerder ververste de nog jongere George Best (hij werd pas twintig op 22 mei, vijf dagen na de doortocht van Dylan in Manchester) met zijn adembenemende dribbels de dichtslibbende aders van het internationale catenaccio. Na de 1-5 zege op Benfica Lissabon werd hij het fenomeen ‘El Beatle’: lang haar, ongrijpbaar spel, the freewheelin’ George Best, the swinging sixties arriveerden via Manchester ook in het voetbal.

Is dit een toevallige passage in dezelfde tijd en ruimte geweest? Een kruisbestuiving van een muzikaal en een voetballend genie zonder dat ze elkaar ècht ontmoetten?

Al is het bijna ondenkbaar dat Best niet in de buurt van het concert heeft rondgeslenterd want hij was al geblesseerd sinds begin april 1966. Ziedaar meteen het drama van Manchester United in 1965-’66: het team van Matt Busby rond de ‘holy trinity’ Denis Law – Bobby Charlton – George Best speelde gracieus voetbal en leek in maart op weg naar de treble. De blessure van Best deed United stranden in de halve finale van de Europacup der Landskampioen en de FA Cup en zag het kampioenschap richting Liverpool verdwijnen.

‘Like a rolling stone’ stond ook lange tijd bovenaan het lijstje van mijn favoriete songs. Ik hield vooral van het ritmische refrein, want de tekst neigt verder eerder naar literaire lyriek. Ik ontdekte de song pas in 1975, gelukkig in zijn beste versie ook ooit. Op Before the Flood, de dubbele live LP van Bob Dylan en The Band.

How does it feel

How doest it feel

To be without a home

Like a complete unknown

Like a rolling stone?

Versregel drie en vier worden ook nog to be on your own, with no direction home.

Ik vond in de tekst het karakter van de gemiddelde vedette van Manchester United terug. Over de generaties heen maakte geen enkele ervan zichzelf echt waar buiten Old Trafford (Cristiano Ronaldo is de spreekwoordelijke uitzondering maar kijk naar Law, Best, Charlton, Robson, Cantona, Beckham, Giggs en kom tot dezelfde vaststelling). Zonder uitzondering waren het zwervers in de geest, individualistische stilisten, ondoorgrondelijk in brein en benen, pendelend tussen de roes en het ravijn.

To be on their own, with no direction home. Deze outsiders gedijen slechts binnen de dwaasheid accepterende atmosfeer van The Theatre of Dreams.

Later openbaarde George Best, de muziekliefhebber, dat hij gegrepen werd door de song Positively Fourth Street. Dylan schreef en zong hem in de zomer van 1965 nadat hij werd afgevallen door de Amerikaanse folksien die hem zijn ‘rockuitspattingen’ kwalijk nam. Best, die ten onder ging aan het stardom, voelde herkenning in de bitterheid van Dylan over zijn eenzaamheid omdat voormalige vrienden hem niet begrepen en lieten vallen: I wish that for just one time you could stand inside my shoes.

George Best hield van Bob Dylan. De ontmoeting is er nooit gekomen, al voelde het wel even zo aan in mei 1966: Bob Dylan meets George Best, Like a rolling stone, Manchester.

Raf Willems