‘Cruijff was natuurlijk uniek.
Rechtsback Keje Molenaar werd duizenden malen door hem aangepakt. Johan zei: “Je moet de bal niet in je voeten hebben, je moet gaan lopen, dan blijft het tempo erin.” Maar Keje bleef maar staan. Johan vroeg mij *: “Maandag beginnen met een rondootje? Houd er maar rekening mee dat Keje de hele tijd in het midden blijft.” En inderdaad ging het zo.
Ik heb nachten met Johan over het spelletje gesproken. Dat heeft me enorm verrijkt, dat was een cursus op zich. Maar Johan bemoeide zich nooit met de tactiek. Dat was zijn grote kracht: hij liet mij in mijn waarde. Wel kon hij bij een achterstand feilloos uitleggen wat er moest gebeuren, en als wij bij de rust met 3-0 voorstonden, zei hij: “Jongens, laten we het publiek een beetje vermaken. Een paar ballen op de lat schieten van grote afstand, dat vinden de mensen leuk.”
Tijdens een trainingspartij schoot hij vanaf de helft van de tegenstander opeens de bal in eigen goal, om keeper Hans Galjé, die te ver voor zijn doel stond, scherp te krijgen. Cruijff riep: “Hee dooie, zondag in de wedstrijd vooral ook zo gaan staan!” De jonge spelers wilden graag met Wim Jansen voetballen in de partijtjes. Nooit met Johan. Want Johan was heel direct tegen de jonkies. Te direct. Kei- en keihard.
Cruijff zei tegen de spelers: “Als je de voorzet kunt geven, geef hem, al is het blind. De anderen moeten maar zorgen dat ze er op tijd bij zijn.” **
“Cruijff is de beste speler met wie ik heb gewerkt. KV Mechelen-keeper Michel Preud’homme de op een na beste. Die heeft echt onmogelijke ballen gepakt.
Cruijff zei ook tegen mij: “Zorg dat je de macht krijgt, zodat als je eruit gaat het met je eigen filosofie is. Dat jij de schuldige bent en niet de anderen.” ‘ ***
Bron: Boudewijn Geels, ‘Met open vizier – In het spoor van Alex Pastoor’, 2024, blz. 72-73
* De Mos was assistent-trainer van Ajax. Hoofdcoach Kurt Linder liet hem de trainingen en tactische besprekingen doen. Cruijff was als speler teruggekeerd bij de club. Wim Jansen speelde toen voor Ajax.
** Cruijff over ‘timing’: ‘Je moet er zijn als het moet, je moet er niet te snel zijn en niet te laat. Er is maar één moment dat je op tijd kunt komen. Ben je er niet, dan ben je te vroeg of te laat. In het voetbal is het simpel. Je bent op tijd of je bent te laat. En als je te laat bent, moet je zorgen dat je op tijd vertrekt. Excuses tellen niet. Het gaat erom: waarom kom je te laat? Zie je het niet of was je te ver weg? Het is bij een voorzet zo: je bent te vroeg, je bent te laat of je bent op tijd. Als mijn rechtsbuiten voorzet, dan moet ik naar de eerste paal gaan. Gaat die bal over mij heen, dan is het goed. Gaat die bal achter me langs, dan is het ook goed. Maar hij mag nooit voor mij langs gaan. Dus moet ik er op tijd zijn, niet te vroeg, niet te laat, op tijd. Dat is het enige dat telt.’ Met andere woorden: als de bal over je heen gaat of achter je langs, dan zijn het slechte voorzetten (respectievelijk: wel op tijd, maar te hoog om te koppen, en te laat) en valt de inkomende aanvaller niets te verwijten. Het zijn geen voorzetten-op-maat, eerder ‘blind’ gegeven, vooral de te late voorzet, maar dat kan gebeuren wanneer hij ‘blind’ wordt gegeven, de inkomende aanvaller was in ieder geval op tijd, want de bal passeerde hem niet voorlangs.
*** Cruijff over het altijd blijven vasthouden aan de eigen visie als trainer: ‘Belangrijk is dat je je onafhankelijkheid bewaart. Dat je, ook als de weg niet in één keer naar boven loopt, blijft vasthouden aan je eigen ideeën. Ik vind dat je er altijd “uitgestuurd” moet kunnen worden, maar dan met je eigen ideeën. Er komt een dag dat je valt en dan zeg ik dat je beter kunt sterven met je eigen ideeën.’ Alleen als hoofdcoach heb je de volle verantwoordelijkheid en kun je met je eigen voetbalfilosofie ontslagen worden door de club bij gebrek aan resultaten; dat gaat natuurlijk niet op voor een assistent-trainer zoals De Mos toen was.
Rob Siekmann
