Voetbal in tijden van corona: wat het Duitse en Freiburgse model ons kwakkelende profvoetbal alweer kunnen leren – RW

‘Ons profvoetbal’ wordt geteisterd door turbulente tijden. Landskampioen en de huidige vaandeldrager Club Brugge heeft – om even een Wetstraatterm te bezigen – er de ‘stekker’ uitgetrokken. Algemeen Manager Vincent Mannaert sprak vernietigende taal over de Jupiler Pro League: ‘Dit is geen belangenvereniging maar een belangentegenstelling.’ En hij stelde zich geen kandidaat meer voor de Raad van Bestuur. Hij wees onder meer op de achterhaalde tegenstelling én scheefgetrokken machtsdeling tussen de zogenaamde G(rote) 5 (Anderlecht, Club Brugge, AA Gent, KRC Genk en Standard) en de andere clubs. Klap op de vuurpijl: het Belgisch Arbitragehof voor de Sport (BAS) maakt de degradatie van Waasland-Beveren ongedaan. Intussen protesteerde de nationale Supportersfederatie tegen het nieuwe televisiespeelplan dat elke wedstrijd op een ander uur programmeert. En ook Voetbal Vlaanderen – dat de amateurclubs groepeert – fulmineerde heftig. Zowel Supportersfederatie als Voetbal Vlaanderen genieten mijn steun. Overbodige vaststelling: geen enkele Belgische voetbalneus wijst momenteel in dezelfde richting.

Saamhorigheid in tijden van corona

Het gebrek aan saamhorigheid speelt ‘ons voetbal’ wel vaker parten. Terwijl de Deutsche Fussball Liga nét daar haar succes aan te danken heeft. Deze week verscheen het eerste boek in zijn soort over het ‘voetbal nà het virus’. Uitgeverij Die Werkstatt publiceerde Wir stellen fest was wirklich zählt. Wie Corona unseren Fussball verändert van auteur Lars Vollmering. De auteur trekt alvast twee interessante conclusies, die ook voor ‘ons voetbal’ het bestuderen waard zouden zijn. Want als vanzelfsprekend wordt er alweer een ‘externe partner’ aangekondigd die de Jupiler Pro League ‘gaat doorgronden en aanbevelingen geven.’ Dat belooft!

Vollmering stipte aan hoe de Mannschaft– onder impuls van bondscoach Joachim Löw –  zich een publieke voortrekkersrol aanmat en 2,5 miljoen euro inzamelde voor het ‘Coronazorgfonds’.

Daarnaast werd de crisis op een beleidsmatige wijze aangepakt. De vier deelnemers aan de Champions League beantwoordden de gevolgen van de pandemie met een gemeenschappelijke solidariteitsbijdrage van 20 miljoen euro. Met andere woorden: Bayern München, Borussia Dortmund, Bayer Leverkusen en Red Bull Leipzig laten de ‘mindere goden’ meegenieten van hun succes.

Dat geld wordt via de Deutsche Fussball Liga verdeeld aan clubs uit de eerste en tweede Bundesliga die als gevolg van Covid -19 in financiële nood dreigen te komen. Met als officiële mededeling: ‘Deze actie onderstreept dat solidariteit in het Duitse beroepsvoetbal meer is dan lippendienst.’  Laat nu net dat gebrek aan solidariteit de achilleshiel zijn van ‘ons voetbal’. Het algemeen welzijn van àl onze clubs stond er nooit hoog op de agenda, zelfs al ging de ene na de andere traditievereniging de voorbije twee decennia ten onder aan niet al te verstandig beleid. Eufemisme, die laatste opmerking.

Club en stad zijn ecologisch, sociaal en vrijheidslievend

Laat ik u in even meenemen naar dé verrassing van de Bundesliga het voorbije seizoen. De SC Freiburg, kleinschalig én met een gefundeerd verhaal dat model zou kunnen staan voor ‘onze’ noodlijdende clubs.

Freiburg is een stad naar mijn hart: ecologisch, sociaal, vrijheidslievend. Voor hotelbezoekers is het openbaar vervoer gratis en honderd procent energievriendelijk. Dat is ook het in rood en zwart getooide Schwarzwaldstadion van SC Freiburg. Vanuit het stadscentrum ben je er met de tram op minder dan een kwartier. Het ligt geprangd tussen een woonwijk, de rivier Deimsar en een beboste berghelling met windturbines. Een groot bord met een foto van het publiek heet je welkom met de woorden ‘Danke das ihn immer für das besondere Klima sorgt.’

Ik blader voor u door het boek Bundesliga Anders. Der SC Freiburg und die Ära Streich (Verlag die Werkstatt, oktober 2019). Daarin beschrijft auteur Christoph Ruf het bijzondere karakter van deze sympathieke club. Sinds de jaren tachtig werd gekozen voor ‘das schöne Spiel’. De ‘Freiburger Fussballstil’ wordt omschreven als ‘Braziliaans’.

De identiteit van SC Freiburg hangt ook nauw samen met de standpunten van coach Christian Streich. Hij heeft al…vijftien jaar de sportieve touwtjes in handen en wordt omschreven als een ‘empathische mens’. Met duidelijke opinies over hoe de samenleving best geordend wordt: volgens de driehoek ‘participatie, democratie, solidariteit’. Streich schaamt zich niet voor zijn sociaaldemocratische standpunten en die wil hij ook toegepast zien op de ordening van het voetbalbestel.

Tegelijk investeert het bestuur in sterke relaties met de lokale gemeenschap en werpt het zich op als één van de belangrijkste pleitbezorgers van de ’50 + 1’-regel: ‘…einer wertvollen Regel die für die Solidarität in die Bundesliga und die Kultur im deutschen Fussball steht.’ Maar vooral: omdat men beseft dat deze regel de enige garantie is om professioneel voetbal een toekomst te bieden. Even uitleggen: de 50 + 1 regel verhindert dat één persoon of bedrijf een voetbalclub controleert, zonder enige democratische inspraak of gemeenschapscontrole.

Voetbal als cultureel erfgoed in plaats van als speelbal der markten

En we sluiten af met nog een citaat dat er mag zijn, ik neem aan dat uw Duits voldoende sterk is om dit te begrijpen: ‘Dass Fussball in Deutschland eine Mehrheit der Fans als Kulturgut sieht, das bereits jetzt viel zu durchkommerzialisiert ist und keinesfalls zum Spielball der Märkte werden darf, wissen sie in Freiburg sowieso.’

Ziedaar, u hoort het weer eens van een ander. Ik zou het alvast niet beter hebben geformuleerd: ‘Een meerderheid der Duitse fans beschouwt voetbal als cultureel erfgoed en verzet zich tegen het feit dat het een speelbal der markten zou worden.’ In Freiburg scharen ze zich met heel hun hart achter dit heilige principe. Deze frisse en inspirerende visie geeft een mens weer wat ademruimte in de turbulente tijden die ‘ons voetbal’ teisteren.

We herhalen nog een laatste keer – u zal zeggen: alweer? –  ons pleidooi: wanneer buigen onze politici, gezaghebbende voetbaljournalisten en clubleiders zich eens ten gronde over het enige systeem ter wereld dat het voetbal een gezonde – niet alleen financieel, ook sportief en ethisch – basis heeft geschonken? Met SC Freiburg als voorbeeld, want als kleinschalige club legt het geregeld de giganten van de Bundesliga het vuur aan de schenen.

Bedenking in de marge: wie verlost ‘ons voetbal’ van de advocatuur-dictatuur?